Fractal

Ναυτικοί, ποδόσφαιρο, γυναίκες

Γράφει ο Φίλιππος Φιλίππου //

 

Ιωάννης Ψάρρας: “Το βλέμμα” Εκδόσεις Σύνθεσις, 2021, σελ. 128

 

Γεννήθηκε στη Λήμνο το 1955 από γονείς Μικρασιάτες, έχει εκδώσει τέσσερις ποιητικές συλλογές, έχει γράψει άρθρα και δοκίμια πάνω στη θεραπευτική και τη σχέση αναλυτή-αναλυόμενου , έχει ιδρύσει τον χώρο πολιτισμού και έρευνας «Σύνθεσις», διευθύνει τον εκδοτικό οίκο Σύνθεσις και άλλα πολλά. Επίσης, ο Ιωάννης Ψάρρας αγαπάει τον Πειραιά και τους ναυτικούς, το ποδόσφαιρο και τις γυναίκες, θυμάται ονόματα δρόμων και περιοχών από την παιδική του ηλικία. Στη συλλογή του Το βλέμμα με τον προσδιορισμό «Διηγήματα» περιλαμβάνονται διηγήματα, ποιήματα και σκέψεις .

Στο ομότιτλο διήγημα Το βλέμμα διαβάζουμε για τον Παναγιώτη Καββουνίδη, έναν θλιμμένο άνθρωπο από την Ραιδεστό, καθώς και για τους διωγμούς των Ελλήνων –και μελών της οικογένειάς του– ιδίως εκείνον του 1922, από τους Τούρκους. Η θλίψη του μεγαλώνει όταν θυμάται το βλέμμα της μητέρας του. Το δεύτερο διήγημα Η μαμή αναφέρεται στην σφαγή των Καλαβρύτων τον Δεκέμβριο του 1943 και τη γέννηση ενός μωρού με τις αντιδράσεις της μαμής.

Στο τρίτο, Το  δέκα το καλό, γίνεται λόγος για το θέμα ή το πρόβλημα της λογοτεχνικής γραφής. Σε αυτό, υπάρχει κάποιος, στον οποίο παραγγέλθηκε από αθλητικό περιοδικό ένα διήγημα και για να το γράψει πρέπει να ξεπεράσει τη βαρεμάρα του. Επειδή συνηθίζει να γράφει σε τετράδια, όπως παλιά, δυσκολεύεται να γράψει στον υπολογιστή και μάλιστα σκέφτεται τον τίτλο ενός σχετικού δοκιμίου: «Οι υπολογιστές και η τρέλα της γραφής». Τελικά, του βγαίνει μια ιστορία ενός ποδοσφαιριστή. Στην ουσία, το διήγημα γίνεται η αφορμή για να θυμηθεί ο αφηγητής ονόματα ποδοσφαιριστών και ομάδων, γήπεδα, το στάδιο Καραϊσκάκη, η ομάδα Αργοναύτης, γειτονιές του Πειραιά, το Χατζηκυριάκειο, η περιοχή Βρυώνη, τα καρβουνιάρικα, το λιμάνι, τα καράβια, αλλά και η μάνα του.

Το διήγημα «Η κόρη» που πραγματεύεται το θέμα της μνήμης έχει ποιητικά στοιχεία –σε πολλά κείμενα βρίσκουμε στίχους του Σολωμού, του Σεφέρη, του Ελύτη. Το «Οράν» είναι κι αυτό καρπός της μνήμης του δημιουργού του, συγκεκριμένα ο αφηγητής του, ένας καπετάνιος από το Τρίκερι, θυμάται το πρώτο του μπάρκο ως καπετάνιος στο Αλγέρι το 1963και στο λιμάνι του Οράν. Ποιητική διάθεση βρίσκουμε και στο «Αύγουστος ήταν», όπου υπάρχουν αναφορές στους Τσέτες και την Μικρασιατική Καταστροφή, στα καράβια, στους εφοπλιστές, στο Λονδίνο, στη Ακτή Ξαβερίου του Πειραιά, στους φίλους, στη ζωή και τον θάνατο.

 

Ιωάννης Ψάρρας

 

«Το βλέμμα των άλλων» είναι κι αυτό ποιητικής χροιάς, ενώ το «Αποδημίες» που αρχίζει με τη φράση «Αύριο θα είναι μια άλλη μέρα» –ακούστηκε στην ταινία Όσα παίρνει ο άνεμος–, έχει ως ηρωίδα-αφηγήτρια την Ελίνα Παπαδοπούλου, μια γυναίκα που ασκεί το επάγγελμα της εσωτερικής διακοσμήτριας και όμορφη καθώς είναι συγκεντρώνει την προσοχή των αντρών. Πολύ τολμηρό στις ερωτικές περιγραφές του, το διήγημα, ίσως το καλύτερο της συλλογής, έχει ένα αναπάντεχο, όσο και αινιγματικό τέλος.

Το τελευταίο μικρό διήγημα-κείμενο με τον τίτλο «Ένα βλέμμα μπρος» έχει ως ήρωα έναν Μικρασιάτη, ο οποίος θυμάται διωγμούς, μετοικίσεις, ξεριζωμούς, τους νεκρούς των διωγμών, τα βλέμματα των ανθρώπων και την πατρίδα Λήμνο. Συμπερασματικά, μπορούμε να πούμε πως ο Ιωάννης Ψάρρας έχει αφηγηματικό ταλέντο, μόνο που προτιμάει να γράφει αινιγματικά κείμενα, αντί να αναπτύσσει ιστορίες με αρχή, μέση και τέλος, ώστε να έλκει το ενδιαφέρον των αναγνωστών.

 

 

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top