Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Ανασυστήνοντας μια πικρή, ολέθρια εποχή
21/09/2022, 9:29 πμ

Ανασυστήνοντας μια πικρή, ολέθρια εποχή

Γράφει η Ζωή Καραμήτρου //

 

Ηλίας Μαγκλίνης: «Το μόνο της ζωής του ταξίδι», Εκδόσεις Μεταίχμιο

 

Δε μιλάς. Σε ρωτάει και δεν απαντάς. Δεν περιγράφεις, δεν εξηγείς, τι νιώθεις, τι σκέφτεσαι, τι κάνεις τόσο νέος, τόσο μακριά, τόσο αναίτια. Δε λες γιατί πολεμάς. Κι έτσι ο εγγονός σου, που δεν σε γνώρισε, που δεν μπορεί να σε πει παππού, παρά μονάχα σε ονομάζει «ο πατέρας του πατέρα μου», σε παίρνει το κατόπι. Κάνει το ίδιο ταξίδι που έκανες εσύ με το όπλο στο χέρι κι εκείνος με το σημειωματάριο,  όχι για να βρει, μα για να σε νιώσει.

Ο Ηλίας Μαγκλίνης ανασυστήνει μέσα του την εποχή της Μικρασιατικής καταστροφής, ακολουθώντας την πορεία του παππού του που πολέμησε εκεί, συγκεντρώνοντας ότι μπορεί να βρεθεί από τότε,  φωτογραφίες, μαρτυρίες, σημειώματα, τον φάκελο του στρατιώτη παππού. Και οργανώνει ένα ταξίδι απέναντι, μια πορεία στα βήματα του άγνωστου προγόνου του, στα βάθη της Ανατολής που κάποτε πιστέψαμε ότι θα γινόντουσαν δικά μας. Ένας νεότατος άνθρωπος, με σπάνιες προοπτικές για την εποχή, ο μόνος σπουδαγμένος της οικογένειας, χαντακώνει το παρόν κι ίσως να μην έχει μέλλον, υποτασσόμενος στο κυνήγι μιας χίμαιρας. Γιατί; Καθώς ο συγγραφέας πηγαίνει στα ίδια μέρη, τόσο αλλαγμένα σχεδόν εκατό χρόνια μετά, δημιουργεί ένα παράλληλο σύμπαν. Αυτό του πολέμου. Βλέπουμε, ζούμε μαζί του τις μάχες, τις νίκες, τις ήττες, την ατελείωτη πορεία, τις κακουχίες, την πείνα, τη δίψα, την απλυσιά, την εξαθλίωση ενός στρατεύματος, τη φρίκη. Ο άνθρωπος πολύ απλά, πολύ εύκολα, σε μια μονάχα στιγμή, μπορεί να γίνει τέρας. Να είναι ικανός όχι μόνο να σκοτώσει που μοιάζει το πιο εύκολο,  μα να ακρωτηριάσει, να βασανίσει, να βιάσει, να κάψει, να μην λυπηθεί τίποτα, γυναίκες, γέρους παιδιά, τον εαυτό του τον ίδιο. Τι από όλα αυτά έκανε ο παππούς του άραγε;  Τυχαία πορεία για το στράτευμα, χωρίς σχέδιο και με σκοπό που τον έπνιγε η ομίχλη σιγά σιγά, νέοι στρατιώτες  χωρίς στιβαρή ηγεσία, ένας παραλογισμός που τον νιώθουμε τόσο δικό μας, τόσο οικείο, που μας γεννά απορία, θυμό, απογοήτευση, τρόμο. Γιατί έγινε αυτή η εκστρατεία;

 

Ηλίας Μαγκλίνης

 

Σ’ όλο του το βιβλίο ο συγγραφέας μιλά στον παππού του. Του περιγράφει,  και σε μας μαζί,  όσα βλέπει στη σύγχρονη Τουρκία, τη φιλοξενία, την καλοσύνη, τη μεγάλη αγκαλιά και συγκίνηση των Ελλήνων που έχουν απομείνει, τον ρωτά για όσα υποθέτει ότι συνέβησαν τις φοβερές μέρες και νύχτες του πολέμου και φτάνει με το λεωφορείο ως την αλμυρή έρημο, που στάθηκε το σημείο κατάρρευσης του Ελληνικού Στρατού. Μιλά και με τον εαυτό του όμως. Στρέφει το βλέμμα προς τον ίδιο κάνοντας μια διαδρομή αυτογνωσίας, στηριγμένος σε όσα σκέφτεται και νιώθει μα και σε όσα τον έπλασαν αυτό που είναι και συνεχίζουν να πλάθουν αυτό που πασχίζει να είναι.

Ήταν το μόνο ταξίδι που έκανε ο παππούς του κι όλοι οι άλλοι στρατιώτες, τόσο νέοι, με τόση άγνοια, χωρίς πίστη, ένα ταξίδι που έγινε μονάχα για να σκοτώσουν και να σκοτωθούν. Ένα ταξίδι που γεννά το ερώτημα, το απλό, αυθόρμητο, ειλικρινές ερώτημα  «Τι γυρεύατε εκεί τελικά»; Κι αν μένει αναπάντητο, είναι που ο παππούς δεν μιλούσε για όσα έγιναν σ’ αυτή την εκστρατεία, είναι που κράτησε την απόγνωση όσων έζησε μόνο για τον ίδιο. Ο Μαγκλίνης τι γύρευε με το ταξίδι του όμως; Ίσως να κρατήσει ζωντανό το νήμα της γενιάς του, να κατανοήσει το ακατανόητο, να ψηλαφίσει την πορεία της ψυχής του Νίκου Μαγκλίνη, ή ν’ ανοίξει άλλο ένα μονοπάτι μέσα του για να βαδίσει με μεγαλύτερη σιγουριά ο ίδιος στο «τώρα»,  «τη μόνη αληθινή μου πατρίδα», όπως ομολογεί.

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες:
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top