Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / «Σημαντικά ψήγματα βιωμάτων από τους χώρους των μαθηματικών, της μουσικής και της ποίησης»
14/06/2023, 12:25 πμ

«Σημαντικά ψήγματα βιωμάτων από τους χώρους των μαθηματικών, της μουσικής και της ποίησης»

Γράφει η Πηνελόπη Ι. Ντουντουλάκη //

 

Αθανάσιος Βαβλίδας «Στιγμές και στίγματα», εκδ. Δωδώνη, 2004

 

Πάνω στη γέφυρα

που βρίσκεται στον αέρα

μπορεί κανείς να ταξιδεύσει

από τη μία όχθη στην άλλη

χωρίς να φτάσει πουθενά

χωρίς να έχει ξεκινήσει από κάπου

ακούγοντας μονάχα παφλασμούς

που θα μπορούσαν να ‘ναι από σύννεφα

που θα μπορούσαν να ‘ναι από ποτάμι

μπορεί κανείς να ταξιδεύσει

από το σήμερα στο χθες

κι από το σήμερα στο μέλλον

χωρίς ποτέ να είναι βέβαιος

ποια όχθη του χρόνου προσεγγίζει…

 

Ονειρικό τοπίο η ποίηση. Η ρευστότητα του χρόνου, η διαφάνεια του χώρου, το νεφέλωμα που άλλοτε σκοτεινιάζει και άλλοτε λαμπρύνεται, η μίξη του Εδώ με το Εκεί, του Τότε με το Τώρα, του Τώρα με το Αύριο, ένα πλέγμα που διαρκώς  συμπτύσσεται και αναπτύσσεται. Αστέρια (ο αχανής χώρος, χώρος πέρα από την φαινοτυπική εκδοχή της ύπαρξης) Νεκροί (οι ανεκπλήρωτες διαδρομές ζωής) και Μουσικές (η συνοχή του Χωροχρόνου) μπορούν να συνομιλούν καθημερινά μεταξύ τους. Είναι, όμως, έτσι; Και ποιος νοιάζεται; Ουδείς, πέρα από εκείνον που μπορεί να νιώσει.

 

“Οι Νεκροί, οι Μουσικές και τ Άστρα”, τίτλος ποιήματος εμπνευσμένου από την αντίστοιχη φράση/μότο του Μάνου Χατζηδάκη, στοιχίζονται και στιχουργούνται στην ομώνυμη ποιητική τριλογία του Αθανάσιου Βαβλίδα, αφιερωμένη στον συνθέτη αναρίθμητων ονειρικών έργων:

 

…Οι Νεκροί, οι Μουσικές και τ’ Άστρα

δεν έχουν νύχτα

ούτε μέρα,

δεν έχουν έρωτα ή θάνατο

να τους νοιαστεί,

μονάχα ελπίδα.

Οι Νεκροί, οι Μουσικές και τ’ άστρα

έχουν γίνει

αίμα που κυλάει δίχως χρώμα

στις παρυφές του ονείρου,

πληγωμένη ανάμνηση,

πυρπολημένος καιρός…

 

Αθανάσιος Βαβλίδας

 

Το ποιητικό έργο του (δοκιμιογράφου και μεταφραστή, επίσης) Αθανάσιου Βαβλίδα περικλείει σημαντικά ψήγματα βιωμάτων από τους χώρους των μαθηματικών, της μουσικής και της ποίησης. Ο ίδιος επιτρέπει να εισχωρήσουν κάποιες φαινομενικά παιγνιώδεις, αλλά διόλου τυχαίες παρηχήσεις στους στίχους του και με την ίδια παιγνιώδη διάθεση ενός έφηβου ζωγραφίζει στον αχανή καμβά στοχασμού και συναισθημάτων. Εκπρόσωπος, κατά κύριο λόγο, του ελεύθερου στίχου, δεν απαρνείται τον ιδιαίτερο χαρακτήρα -και τις ιδιαίτερες δυσκολίες- του έμμετρου ποιητικού λόγου. Άλλωστε, δεν έχει λόγους να φοβηθεί το όποιο λογοτεχνικό εγχείρημα:

 

…Ό, τι φαίνεται έγινε αλλού,

όσ’ ακούς έχουν λήξει αιώνες

και ν’ αγγίξεις μονάχα μπορείς

λόγια, μνήμες, σιωπές και εικόνες.

 

Οι στίχοι, οι οποίοι κινούνται συχνά στο τοπίο του σουρεαλισμού, μεταγγίζουν έντονο κοινωνικό προβληματισμό και θεμελιώδεις υπαρξιακές αγωνίες:

 

Τα ποιήματά μου άτεγκυα, σκληρά

σα λίθοι

ορμούν ακάθεκτα στο ρου του χρόνου

που τα φθείρει συνεχώς σαν το νερό.

Ο χρόνος τα σμιλεύει στη ροή σα γλύπτης

κι άλλοτε χάνονται, αγγίζουν, ξαστοχούνε,

άλλοτε παίρνουν μια αιώνια ομορφιά

-κι έτσι, οι λίθοι ταξιδεύουν στο νερό

σα φάροι

που τις ακτίνες τους σκορπούν τη νύχτα

και το πρωί μέσα στις μνήμες ηρεμούν.

 

Στη σιωπή των ανεπαίσθητων στοχασμών και στη δίνη μιας μουσικής απόκοσμης υπάρχει ένα Επέκεινα που βρίσκεται περισσότερο από όσο νομίζουμε κοντά μας. Εκεί βρίσκεται η Στιγμή, που χρειάζεται να αναζητήσουμε:

 

…Αφουγκράσου γύρω σου!

 

Υπάρχει, άραγε, σιωπή;

 

Μουσική είναι η γλώσσα που μιλούν

οι ναυαγοί των ονείρων όταν ξυπνούν,

Μουσική σα θάλασσα ρευστή

σαν άνεμος διάφανη

σαν άμμος εύπλαστη ύλη

-απ’ το χρόνο ανέγγιχτη.

 

 

Ο Έρωτας, καλύπτει σημαντικό μέρος της θεματολογίας με πλείστες αποχρώσεις του θυμικού. Οι στίχοι ηχούν άλλοτε ως θριαμβική μουσική ανάκρουση, όπως:

 

…Σώματα ηχούν

στο χώρο της νύχτας

χορεύοντας.

Σώματα ήχων

σαν κέντημα.

 

Νύχτα και μένω

σώμα ντυμένο

 

ήχους κεντημένο

 

άστρο μπολερό.

 

και άλλοτε ως λυγμός πένθους για κάποια ματαίωση:

 

…..Δεν είχα ξανακλάψει ποτέ

γιατί ποτέ δεν είχα ηττηθεί

ταυτόχρονα σε τόσες μάχες.

Τώρα,

ακόμα και στη μάχη της ποιήσεως πληγώνομαι

-ο ενδόμυχος σπαραγμός μου!

 

Το οξύαιχμο δόρυ της κριτικής ματιάς διατυπώνει αποφθέγματα και αξιώματα, όπου ο σαρκασμός αντανακλά γνήσια έγνοια και πόνο ψυχής:

 

Δεν είναι πια καιρός για ονειροπόλους.

Άλλαξε ο μαγνητισμός στους Πόλους,

ζώα και άνθη είναι υπό διωγμόν.

Δεν είναι καιρός για ιδεολόγους.

Άλλο δεν ακούω ‘πο μονολόγους

και νεκρούς να πέφτουν σωρηδόν.

Δεν είναι καιρός για λογοτέχνες.

Λιώνουν σαν κερί όλες οι τέχνες

με φωτιά ανέραστων καιρών…

 

 

Ο ποιητικός στοχασμός του Αθανάσιου Βαβλίδα διαπερνά τα παραπέτα του Χρόνου και τις δασώδεις εκτάσεις του Ασυνείδητου, προσεγγίζει και αναλύει τον επερχόμενο Αφανισμό, απότοκο της αδηφαγίας που απειλεί τον πλανήτη στο όνομα μιας κατ’ ευφημισμόν “ανάπτυξης”:

 

Οι ορίζοντες στο τραγούδι μου

είναι ασπρόμαυροι

λες και βλέπω με τα μάτια άγριου ζώου

που περιπολεί μοναχικό

σε σαβάνα με αστική χλωρίδα.

Με τις κραυγές του

που δεν είναι παρά λέξεις από παραλήρημα

διαλαλεί τον πόνο της εξόντωσης

και τη φρίκη του αφανισμού

για να φοβούνται οι αστοί.

Ο κυνηγός που βγάζει ασπρόμαυρες φωτογραφίες

θα το στοχεύσει από απόσταση

και τότε το τραγούδι μου θ’ αρχίσει

στο ρυθμό του αίματος

για να εξιλεώσει κάθε αστικό εφιάλτη.

 

Τι βλέπει, λοιπόν, στον αιώνα του ο ποιητής; Εκείνα που κάποιοι μπορούν να νιώσουν.

 

Ό, τι επιλέξατε

δεν είναι παρά ένας θαλερός Αποσπερίτης

που μάταια παλεύει να βρει διέξοδο

στο ηλιόφυρτο της μέρας πέλαγος.

 

Ό, τι επιλέξατε:

άγχος, κίνηση, αγωνία, οδυρμός

και κάπου-κάπου ένα γέλιο για ν’ αντέξετε

τη συνέχεια.

 

Ό, τι επιλέξατε

μοιάζει να βρίσκει τη γαλήνια μορφή του

μες στη νύχτα,

εκτός αν τ’ άστρα

απλώς ανανεώνουν

τις επιλογές σας.

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top