Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Οι αγνοημένοι ήρωες της Ιστορίας
18/05/2022, 10:00 πμ

Οι αγνοημένοι ήρωες της Ιστορίας

Από την Εύα Στάμου //

 

 

 

 

Τηλέμαχος Κώτσιας, “Στη δίνη του ψυχρού πολέμου”, Εκδόσεις Νίκας, 2022.

 

Ο Τηλέμαχος Κώτσιας είναι ένας δημιουργός με ξεχωριστό αφηγηματικό ύφος. Το πρόσφατο βιβλίο του αποτελεί έναν συνδυασμό ιστορικού ντοκουμέντου και λογοτεχνικής επινόησης. Το κείμενο βασίζεται σε αληθινά γεγονότα που αφορούν στη ζωή των κατοίκων της Βορείου Ηπείρου τη δεκαετία του ’50, κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, τα οποία ο συγγραφέας αναλύει χρησιμοποιώντας τις γνώσεις του πάνω στην ανθρώπινη φύση, και στη συνέχεια επενδύει με τη μυθοπλαστική του ικανότητα.

Ο κεντρικός ήρωας της ιστορίας, ο Βαγγέλης Δήμος, νεαρό αγόρι ακόμα εγκαταλείπει τη θαλπωρή της οικογένειάς του και το ορεινό χωριό του, το Κλεισιάρι, για να περάσει με μια παρέα συγχωριανών του παράνομα τα κλειστά σύνορα προς την Ελλάδα και να βρεθεί προσωρινά κρατούμενος στην 8η Μεραρχία των Ιωαννίνων. Εκεί θα στρατολογηθεί από την αντικατασκοπική υπηρεσία και με την ιδιότητα του κατασκόπου θα επιστρέψει αρκετές φορές στο Κλεισιάρι και τα γύρω χωριά, αλλά και στο Αργυρόκαστρο, προκειμένου να συλλέξει πληροφορίες για τις κινήσεις των κυβερνητικών στη Βόρεια Ήπειρο και την Αλβανία γενικότερα.

Ο νεαρός φυγάς θα αντρωθεί μέσα από την σκληρή εκπαίδευση και τις αλλεπάλληλες επικίνδυνες αποστολές που θα αναλάβει πιστεύοντας ολόψυχα ότι οφείλει να αγωνιστεί για την απελευθέρωση του τόπου του από το κομμουνιστικό καθεστώς και την επανένωση με την πατρίδα. Ο αναγνώστης παρακολουθεί με αμείωτο ενδιαφέρον τα δραματικά περιστατικά που συνθέτουν τη ζωή του πρωταγωνιστή, τις περιπέτειες του στα κακοτράχαλα βουνά, τις συναντήσεις με φίλους και εχθρούς, τα κόλπα και τα τεχνάσματα που μηχανεύεται για να ξεγλιστρήσει από τους αντιπάλους του.

Ο Κώτσιας παραθέτει τα γεγονότα με τρόπο ευθύ και λιτό, δίχως όμως να παραμελεί τις αναφορές στην ψυχική κατάσταση του κεντρικού ήρωα αλλά και των δορυφόρων του, Ελλήνων και Αλβανών, που συνθέτουν το εντυπωσιακό κολλάζ των χαρακτήρων που με την στάση τους καθορίζουν την τύχη του Βαγγέλη Δήμου, μα και των υπόλοιπων αγνοημένων ηρώων.

 

Τηλέμαχος Κώτσιας

 

Βλέποντας τα τεκταινόμενα με τη ματιά του πρωταγωνιστή, μαθαίνουμε για τους φόβους του, τη μοναξιά, τα πρώτα ερωτικά σκιρτήματα, την οδύνη που αφήνει το κενό της οικογένειας που δεν θα ξαναδεί, την αξία της συντροφικότητας και την συντριβή που του προκαλεί η προδοσία. Μέσα από την ιστορία του Βαγγέλη Δήμου συνειδητοποιούμε πως ήταν η κατάσταση για τους συγχρόνους του, φωτίζονται τα ηθικά διλήμματα που πολλοί από αυτούς αντιμετώπισαν, o πόνος του αποχωρισμού και της αυτοεξορίας, οι δύσκολες αποφάσεις που χρειάστηκε να πάρουν – όσοι από αυτούς είχαν επιλογή.

Η σύλληψη, η ανάκριση, και η δίκη του ήρωα παρουσιάζονται από τον συγγραφέα με γρήγορους ρυθμούς, χωρίς περιττές λεπτομέρειες, δημιουργώντας το απαραίτητο σασπένς και προκαλώντας στον αναγνώστη την αναπόφευκτη συγκίνηση. Η γλώσσα του κειμένου είναι διανθισμένη με στοιχεία ντοπιολαλιάς, εμπλουτίζοντας την αναγνωστική εμπειρία η οποία παραμένει συναρπαστική, όπως και στα προηγούμενα βιβλία του Τηλέμαχου Κώτσια.

Καταλαβαίνουμε, ίσως για πρώτη φορά, ότι σε πολλούς νεαρούς άντρες όπως στον Βαγγέλη Δήμου και τους συγχωριανούς του δεν δόθηκε ποτέ η ευκαιρία να διαλέξουν πώς και αν θα ζήσουν. Το παιχνίδι ήταν από την αρχή χαμένο, μα οι ίδιοι δεν το γνώριζαν. Είναι πιθανό ότι οι μυστικές υπηρεσίες τους χρησιμοποίησαν είτε για να δημιουργήσουν πολιτικές εντάσεις, είτε για να καλύψουν πίσω από τις δικές τους ενέργειες σημαντικότερες αντιστασιακές δραστηριότητες που λάμβαναν χώρα ταυτόχρονα. Οι άντρες αυτοί μαρτύρησαν για την πατρίδα, η οποία τους εκδικήθηκε με την σιωπή της, κρατώντας αρκετούς από αυτούς εκτός των επίσημων βιβλίων ιστορίας.

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: , ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top