Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Ποιητική μαγεία
12/10/2022, 9:55 πμ

Ποιητική μαγεία

Από τον Κωνσταντίνο Μπούρα // *

 

Σαπφώ, “Τα ποιήματα”, πρόλογος-μετάφραση-σημειώσεις: Τασούλα Καραγεωργίου, εκδόσεις Κέδρος, Αθήνα 2022, σελ. 200

 

Λυσιτελής (αν όχι και λυσιμελής) μεταφραστική απόπειρα που καταδεικνύει την μετεξέλιξη τής ελληνικής γλώσσας από την αρχαία αιολική διάλεκτο μέχρι την σημερινή ιδιόλεκτο των μορφωμένων σπουδαγμένων αστών.

Ο Έρωτας βέβαια, υπό την μορφήν τού Ορφικού Κοσμικού Ωού, παραμένει το ζητούμενον, και τότε και τώρα.

Αείποτε επιθυμών ο άνθρωπος το Άλλο που μας συμπληρώνει και μας αποθυμάει κι εκείνο με τη σειρά του. Όμως η επιθυμία είναι ένα πηγάδι αχανές που συγκοινωνεί με τον υδροφόρο ορίζοντα τής Συλλογικής Συνειδητότητας.

Η Σαπφώ είναι εκεί, ίσκιος και φάντασμα, με τις σπασμένες λέξεις της, με τα σπαράγματα τών στίχων της, με τον συν-ραμμένον ίμερον – ανήμερον έρωτά της.

Όμως πίσω από τις μυθοπλόκες εικασίες, το μυστήριο παραμένει, σκοτεινό και δυσερμήνευτο, όπως στους στίχους τού Ηράκλειτου, όπως στην μισοτελειωμένη υλοποίηση τής σολωμικής σύλληψης.

Τι είναι το προβαλλόμενον και τι το επιβαλλόμενον (περί προβλητέου ούτε συζήτησις). Σε ποιο προβάλλουμε σύγχρονες επιθυμίες σε μια αρχαία οθόνη;

Γλωσσολογική παρατήρησις: ό,τι εξέφραζαν εκείνοι, οι παλαιοί, με μία λέξη, εμείς θέλουμε δύο ή τρεις (ενίοτε και περισσότερες) προκειμένου να το καταστήσουμε σαφές στην νεοελληνική μας νοηματική.

Υπεραναλυτικότητα; Πολυπλοκοποίησις; Ούτως ή άλλως η μεταποίησις είναι ένα ιδιαίτερα επικίνδυνο και ολισθηρό εγχείρημα.

Η φιλόλογος και βραβευμένη ποιήτρια Τασούλα Καραγεωργίου φαίνεται να ισορροπεί σε ετούτο το ιδιότυπο πατινάζ επί πάγου.

Δεν πέφτει από τις ακτίνες τής σελήνης όπου ακροβατεί. Κι αν είναι η έμπνευσις τής Σαπφούς σεισμική, η κατά Καραγεωργίου μετάπλασις υδάτινος εστί. Τι σημαίνει αυτός ο χρησμός; Η μεταφράστρια πατάει με το ένα πόδι στο συναίσθημα και με το άλλο πόδι το νόημα. Ενδιάμεσα υπάρχει το δημιουργικό τσάκρα τού Κολοσσού τής Ρόδου που παρίστανε μια ηλιακή θεότητα απροσδιορίστου προελεύσεως.

 

Σαπφώ

 

Η ποιητική μαγεία συν-δημιουργείται σε ψυχοσωματικό επίπεδο με την συνδρομή τού θεατή-ακροατή-αναγνώστη.

Όπως η ίδια σημειώνει στον πρόλογό της, χάσαμε το αρχαίον μέλος και τον αρχαίον χορόν επίσης. Η «ευρύχορος πτόλις» όμως δεν είναι πλέον «πόλις ευρύχωρος». Αλήθεια, γιατί το κρατάει όπως στο πρωτότυπο στα νέα ελληνικά, χωρίς να το βάλει πλάγια (italics) ή έστω σε εισαγωγικά (σελ. 51).  Μεταφραστική ελευθέρα βούλησις.

Αξιέπαινον και αξιομνημόνευτον το πόνημα τούτο, εγείρει ερωτήματα περισσότερα από τα προβλήματα που επιλύει.

 

 

* Δρ Κωνσταντίνος Μπούρας (https://konstantinosbouras.gr)

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: , ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top