Fractal
Home / ΑΠΟΨΕΙΣ / Το πρόβλημα της ‘χρωματικής γραμμής’. Μια πληγή ακόμα ανοιχτή
19/09/2023, 9:29 μμ

Το πρόβλημα της ‘χρωματικής γραμμής’. Μια πληγή ακόμα ανοιχτή

Του Γεωργίου Νικ. Σχορετσανίτη //

 

 

 

Οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, ένα νέο έθνος, το οποίο έφτασε στα σημερινά επίπεδα δημοκρατίας και ελευθερίας, που όλοι γνωρίζουμε, ξεκίνησε στην ουσία ως κοινωνία σκλάβων. Εκείνη η κατάσταση, όμως, που μπορεί άφοβα και δικαίως να ονομαστεί ως το αμερικανικό προπατορικό αμάρτημα, δηλαδή η δουλεία, άφησε ανεξίτηλο αποτύπωμα στην ψυχή του έθνους αυτού που εξικνείται μέχρι τις μέρες μας. Γιατί, όπως είδαμε στην ιστορία, έπρεπε να καταβληθεί τρομερό τίμημα σε έναν τραγικό, ολέθριο εμφύλιο πόλεμο, προτού αυτή η νέα δημοκρατία μπορέσει να απαλλαγεί από εκείνον τον πιο αντιδημοκρατικό και απαράδεκτο θεσμό. Αλλά για τους μαύρους Αμερικανούς, το τέλος της δουλείας αποτελούσε την αρχή μόνο της αέναης προσπάθειάς τους για δημοκρατική ισότητα, αφού θα περνούσε άλλος ένας αιώνας προτού το έθνος αγκαλιάσει πλήρως αυτόν τον στόχο. Ακόμα και τώρα, όμως, εκατομμύρια Αμερικανοί με αναγνωρίσιμη αφρικανική καταγωγή, δυστυχώς φυτοζωούν σε μια περίεργη μορφή κοινωνικής απομόνωσης.

 

Ο επιφανής νέγρος λογοτέχνης, κοινωνιολόγος, σοσιαλιστής, ιστορικός και ακτιβιστής πολιτικών δικαιωμάτων Γουίλιαμ Έντουαρντ Μπέργκχαρντ ντυ Μπουά (W. E. B. Du Bois, 1868–1963), προέβλεψε το μακρυνό 1903, ότι το ζήτημα του εικοστού αιώνα θα ήταν το πρόβλημα της χρωματικής διαχωριστικής γραμμής (the problem of the color line), και όπως αποδείχθηκε είχε δίκιο, τουλάχιστον για τον περασμένο αιώνα. Στα μέσα του προηγούμενου αιώνα, ο οξυδερκής Σουηδός παρατηρητής των αμερικανικών πραγμάτων, Γκούναρ Μύρνταλ (Gunnar Myrdal, 1898-1987), επανήλθε πάνω στο ίδιο θέμα, δηλώνοντας ότι το φυλετικό πρόβλημα είναι το μεγάλο εθνικό δίλημμα, ανησυχώντας σφόδρα για την απειλή που συνιστά για την ελπιδοφόρα πορεία και τελική επιτυχία του δημοκρατικού πειράματος της χώρας. Ο Ντυ Μπουά, αναμφίβολα, θα ειρωνευόταν την όλη κατάσταση ατενίζοντας ένα άγαλμα που ονομάζεται ‘Ελευθερία’ να εποπτεύει την άφιξη στο λιμάνι της Νέας Υόρκης εκατομμυρίων ευρωπαίων αλλοδαπών, που λαχταρούσαν να ζήσουν ελεύθερα, τη στιγμή που οι μαύροι αγρότες του αμερικάνικου Νότου, και όχι οι ξενόφερτοι αλλοδαποί, κρατούνταν για μεγάλο χρονικό διάστημα ανελεύθεροι και βουτηγμένοι στο κοινωνικό περιθώριο. Και ο Μύρνταλ, επίσης, παρατήρησε την ρατσιστική ιδεολογία που αμφισβητούσε ανοιχτά την ανθρώπινη αξία του νέγρου.

 

Γουίλιαμ Έντουαρντ Μπέργκχαρντ ντυ Μπουά (W. E. B. Du Bois, 1868–1963)

 

Η συγκεκριμένη αντίθεση μεταξύ των υψηλών ιδανικών της Αμερικής, από τη μία πλευρά, και της θέσης των Νέγρων ως πολιτών δεύτερης κατηγορίας, από την άλλη, έθεσε την ευθύνη στην πολιτική ελίτ του έθνους να επιλέξει την ευγένεια του πολιτικού τους πιστεύω έναντι της άνεσης των υφιστάμενων μακροχρόνιων κοινωνικών συνθηκών. Τελικά, έστω και δύσκολα, το έκαναν πραγματικότητα. Εξεταζόμενος σε ιστορική και διακρατική προοπτική, ο νομικός και πολιτικός μετασχηματισμός των αμερικανικών φυλετικών σχέσεων μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο συνιστά αξιοσημείωτο επίτευγμα, γεγονός που επιβεβαιώνει με τον ισχυρότερο τρόπο την αρετή των αμερικανικών πολιτικών θεσμών. Ο επίσημος φυλετικός διαχωρισμός, για τον οποίο ορισμένοι νότιοι μέχρι το 1960, έλεγαν ότι θα διαρκούσε για πάντα, είναι σήμερα, επίσημα τουλάχιστον, ανενεργός. Το σύστημα κάστας της κοινωνικής κυριαρχίας που

επιβαλλόταν με ανοιχτή βία, σε παλιότερες εποχές, έχει πλέον εξαλειφθεί. Ενώ πριν από δύο γενιές, οι περισσότεροι Αμερικανοί ήταν αδιάφοροι ή εχθρικοί απέναντι στα αιτήματα των μαύρων για ίσα δικαιώματα ως πολιτών, τώρα το ιδεώδες των ίσων ευκαιριών υποστηρίζεται από τους νόμους και αγκαλιάζεται καθολικά από την ισχύουσα πολιτική. Μια μεγάλη και σταθερή μαύρη μεσαία τάξη έχει αναδυθεί και η συμμετοχή των μαύρων στην οικονομική, πολιτική και πολιτιστική ζωή αυτής της χώρας, σε κάθε επίπεδο και σε κάθε χώρο, έχει διευρυνθεί εντυπωσιακά. Αυτά, βεβαίως, είναι τα καλά και ευπρόσδεκτα νέα. Στα τελευταία χρόνια εκείνου του τραυματικού, αλλά συναρπαστικού συνάμα εικοστού αιώνα, υπήρξε σεβαστή πρόοδος στα ζητήματα αυτά. Παρ’ όλα αυτά, όποιος γνωρίζει έστω και ελάχιστα τις κοινωνικές συνθήκες στη σύγχρονη Αμερική, η χώρα εξακολουθεί να αντιμετωπίζει το ‘πρόβλημα της χρωματικής γραμμής’. Το όνειρο ότι η μαύρη φυλή θα μπορούσε κάποια μέρα να γίνει σεβαστή κατηγορία στην πολιτική ζωή στις ΗΠΑ, μοιάζει αφελώς ουτοπικό. Στις πόλεις όλης της χώρας και στις αγροτικές περιοχές του παλιού Νότου, η κατάσταση των μαύρων κατώτερων εργατικών τάξεων είναι άσχημη και χειροτερεύει. Κανένας καλά πληροφορημένος πολίτης δεν αρνείται τη συγκεκριμένη κατάσταση, αν και υπάρχει μεγάλη συζήτηση για το τί μπορεί και πρέπει να γίνει γι’ αυτό το επίμαχο θέμα. Ούτε οι σοβαροί και μετριοπαθείς άνθρωποι αρνούνται ότι η εγκληματικότητα, ο εθισμός στα ναρκωτικά, η διάλυση της παραδοσιακής οικογένειας, η παρατηρούμενη ανεργία, οι κακές σχολικές επιδόσεις, η εξάρτηση από την κοινωνική πρόνοια και η γενική παρακμή σε αυτές τις κοινότητες, συνιστούν πληγή για την κοινωνία, η οποία είναι ανυπέρβλητη σε κλίμακα και σοβαρότητα από οτιδήποτε άλλο μπορεί να βρεθεί στη βιομηχανική Δύση. Αυτό που μερικές φορές αρνούνται, δημόσια, αλλά πρέπει να αναγνωριστεί είναι ότι πρόκειται πράγματι για ένα αξιοσημείωτο φυλετικό πρόβλημα που ακόμα ταλανίζει τον κορμό της αμερικανικής κοινωνίας.

Αλλά φυσικά θα χρειασθεί να συνεχίσουμε !

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top