Fractal
Home / ΒΙΒΛΙΟ / Οι ‘ανατολίτικες’ προσδοκίες του Γκυστάβ Φλωμπέρ
17/01/2018, 12:24 μμ

Οι ‘ανατολίτικες’ προσδοκίες του Γκυστάβ Φλωμπέρ

Του Γεωργίου Νικ. Σχορετσανίτη //

 

Η Ανατολή είχε γοητεύσει τον Φλωμπέρ από τότε που ήταν μικρό παιδί. Στην ηλικία των δώδεκα ετών, είχε δει αγκυροβολημένο στο λιμάνι της Ρουέν για πολλούς μήνες το ‘Λούξορ’, το πλοίο που μετέφερε τον οβελίσκο που προοριζόταν για την ‘Place De la Concorde’ του Παρισιού, ένα γεγονός μεταφοράς τρόπον τινά του πνεύματος της Ανατολής στην καρδιά της Γαλλίας. Ένα από τα κλειδιά στην κατανόηση του έργου του Φλωμπέρ, είναι ότι κυρίαρχη θέση μεταξύ των στοιχείων του εξωτισμού και του μυστηρίου κατέχει το δέλεαρ του ηλιακού φωτός.  Στο διάστημα που  βρισκόταν στο Παρίσι ως φοιτητής της Νομικής Σχολής, ικανοποιώντας την επιθυμία του πατέρα του, έλεγε στο αφήγημά του, ‘Νοέμβριος’, που γράφτηκε στα διαλείμματα των επιληπτικών κρίσεών του κατά τη διάρκεια των ετών 1841 και 1842:

 

 

‘…Τίποτα δεν έβρισκα αντάξιό  μου, κι’ ούτε θεωρούσα τον εαυτό μου ικανό για τίποτα. Να δουλέψω, να θυσιάσω τα πάντα για μια ιδέα, για μια φιλοδοξία, αξιοθρήνητη και τετριμμένη φιλοδοξία, να αποκτήσω μια θέση, ένα όνομα; Κι’ έπειτα τι; Προς τι; Κι’ ύστερα δεν μου άρεσε η δόξα, ούτε η πιο πολυθρύλητη δεν θα με ικανοποιούσε, γιατί ποτέ δεν θα έφτανε μέχρι την αρμονία της καρδιάς μου…’

 

Ο μικρός  Γκυστάβ όμως, ονειρευόταν άλλα πράγματα για τη ζωή του. Η μεγαλύτερη επιθυμία του ήταν να φύγει μακριά από τη μουντή και ψυχρή πόλη του, τη Ρουέν, και να πάει να ζήσει στην Αίγυπτο! Ονειρευόταν καμηλιέρηδες, φοίνικες, χαρέμια, γυναίκες μελαψές, και άλλα τέτοια παρόμοια! Ο καλός πολιτισμός, του προκαλούσε απέχθεια. Έβρισκε τη ζωή του στείρα, μονότονη, χωρίς κανένα νόημα, πληκτική από όλες τις απόψεις και επίπονη. Έτσι έγραφε ονειροπολώντας:

‘…Ω! να είσαι διπλωμένος πάνω στη ράχη της καμήλας! Μπροστά σου ένας κατακόκκινος ουρανός, μία καστανή άμμος, ο πυρπολημένος ορίζοντας να τραβάει σε μάκρος, οι εκτάσεις να κυματίζουν, ο αετός να σημαδεύει τα κεφάλι σου … το κινούμενο πλοίο της ερήμου σε λικνίζει, ήλιος σε κάνει να κλείνεις τα μάτια, δεν ακούγεται παρά μόνο ο πνιγμένος ήχος από τα βήματα των ζώων, ο καμηλιέρης μόλις τελείωσε το τραγούδι του, και πηγαίνεις, πηγαίνεις. Το βράδυ χώνεις τους πασσάλους στη γη, στήνεις τη σκηνή, δίνεις στις δρομάδες νερό, ξαπλώνεις σ’ ένα τομάρι λιονταριού, καπνίζεις, ανάβεις φωτιές για να διώξεις τα τσακάλια που ακούγονται στο βάθος της ερήμου… κι’ έπειτα σε μια πεδιάδα όπου κάλπασες όλη μέρα, φοίνικες υψώνονται ανάμεσα στις στήλες και κουνάνε απαλά τη σκιά τους, δίπλα στην ακίνητη σκιά των ερειπωμένων ναών…’.

Και κάπου αλλού, συνεχίζει σε τρίτο πρόσωπο (!) που υιοθέτησε αυτή τη φορά, αλλά σε έντονο αυτοβιογραφικό ύφος, χωρίς να ξέρουμε όμως το γιατί, προς στο τέλος του αφηγήματος του ‘Νοεμβρίου’:

‘…Παρά τις τρέλες του, είχε αρκετό μυαλό για να μην μπορεί να πάρει στα σοβαρά το ευγενές επάγγελμα του δικηγόρου, εξ’ άλλου η δική του αίσθηση δικαιοσύνης δεν συμβιβάζονταν με τους νόμους… η πολυτέλεια ταιριάζει σ’ αυτόν που γεννήθηκε μες τα πλούτη. Αυτός που κέρδισε μοναχός του την περιουσία του, σχεδόν ποτέ δεν ξέρει πώς να τη φάει…’.

 

 

Η αντίληψη λοιπόν του Φλωμπέρ για την Αίγυπτο ήταν σίγουρα κατά κάποιο τρόπο προκατειλημμένη. Την εποχή του, στον δέκατο ένατο αιώνα, η Γαλλία ήταν ποτισμένη με την ιδέα της Ανατολικής, ας πούμε, Αναγέννησης. Έτσι σε ένα γράμμα στη μητέρα του αμέσως μετά την άφιξή του στο Κάιρο, λέει πως το περιβάλλον σε αυτή εκεί την πόλη, είχε ξεπεράσει τις όποιες προσδοκίες του!

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες:
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top