Fractal
Home / ΒΙΒΛΙΟ / Ο Καζαντζάκης στην Τέχνη
31/01/2018, 10:15 πμ

Ο Καζαντζάκης στην Τέχνη

Γράφει η Βάσω Κιούση //

 

 

Με αφορμή το 2017 Έτος αφιερωμένο στον Ν.Καζαντζάκη ο οποίος θεωρείται κλασικός συγγραφέας, οικουμενικός, ο πιο πολυμεταφρασμένος Έλληνας συγγραφέας σε όλο τον κόσμο, σχεδόν δεν υπάρχει άνθρωπος που ξέρει να διαβάζει και δε θα μπορέσει σε κάποια γλώσσα ή διάλεκτο να διαβάσει Καζαντζάκη,

 

 

Αναφέρουμε:

 

1. Κινηματογραφικές και τηλεοπτικές μεταφορές Βασισμένες σε έργα του Νίκου Καζαντζάκη είναι οι ταινίες:

 

  • «Αλέξης Ζορμπάς»,1964 (σκηνοθεσία Μιχ. Κακογιάννη)
  • «Ο τελευταίος πειρασμός», 1988 (σκηνοθεσία Μαρτιν Σκορτσέζε)
  • Μια ακόμα ταινία γυρίστηκε το 1956 βασισμένη στο μυθιστόρημα του Καζαντζάκη, «Ο Χριστός ξανασταυρώνεται». Ο τίτλος της ταινίας που τη σκηνοθέτησε ο Ζυλ Ντασέν, είναι, «Εκείνος που έπρεπε να πεθάνει».
    «Ο Χριστός ξανασταυρώνεται» προβλήθηκε σαν σειρά από την ΕΡΤ την περίοδο 1975-1976.

Οι ταινίες  που βασίστηκαν στα βιβλία του προκάλεσαν έντονες αντιδράσεις από πλήθος θρησκευόμενων πολιτών αλλά και εισαγγελικές παρεμβάσεις και μηνύσεις.

 

2. Όπερες (με λιμπρέτο τα θεατρικά έργα του Ν.Καζαντζάκη)

 

  • Πρωτομάστορας,1915 (Μανώλης Καλομοίρης)
  • Κων/νος Παλαιολόγος, 1961 (Μανώλης Καλομοίρης)

 

3. Δισκογραφία

 

1.Νίκος Μαμαγκάκης – Μουσική για τέσσερις πρωταγωνιστές (1959)

Στα τέλη της δεκαετίας του ’50 Ο Νίκος Μαμαγκάκης ασχολείται με την ηλεκτρονική μουσική, ενώ από τα πρώτα του έργα στα τέλη εκείνης της δεκαετίας είναι η «Μουσική για τέσσερις πρωταγωνιστές» για 4 φωνές και 10 όργανα πάνω σ’ ένα κείμενο του Καζαντζάκη με την ορχήστρα της ραδιοφωνίας του Αμβούργου.

 

2.Μάνος Χατζιδάκις – Καπετάν Μιχάλης (1966) ο θεατρικός συγγραφέας Γεράσιμος Σταύρου δραματοποίησε το μυθιστόρημα του Καζαντζάκη.

Οι στίχοι των τραγουδιών σχηματίστηκαν από αυτούσιες φράσεις του Ν. Καζαντζάκη που περιέχονται στο βιβλίο  «Καπετάν Μιχάλης» .

Έτσι προέκυψαν επτά «ποιήματα», τα οποία μελοποίησε ο Μάνος Χατζιδάκις. Και ανέβηκαν  το 1966 από το «Ελληνικό Λαϊκό Θέατρο» του Μάνου Κατράκη.

Το άλμπουμ ηχογραφήθηκε στο Studio Alfa, στα Μελίσσια, στο διάστημα 10-19/7/1966 και περιέχει επτά τραγούδια («Όμορφη πού ‘ναι η Κρήτη», «Δεν ήταν νησί», «Κυρά μου Αμπελιώτισσα», «Η Κρασογιώργαινα», «Μεγαλοβδόμαδο», «Βαριά απόψε η νύχτα», «Που είναι ο Θεός») και τέσσερα ορχηστρικά. Τα τραγούδια ερμηνεύει ο Γιώργος Ρωμανός.

 

3.Αντώνης Καλογιάννης (1975)

Στο δίσκο περιέχεται και το τραγούδι «Λευτεριά» σε στίχους του Νίκου Καζαντζάκη και μουσική του Νάσου Παναγιώτου.

 

4.Κώστας Μουντάκης – Αναφορά στον Καζαντζάκη (1976)

Παραφράζοντας τον τίτλο του μυθιστορήματος «Αναφορά στον Γκρέκο» του Νίκου Καζαντζάκη ο σπουδαίος κρητικός λυράρης Κώστας Μουντάκης ηχογράφησε το 1976 το δίσκο «Αναφορά στον Καζαντζάκη» εμπνεόμενος από το έργο του μεγάλου συμπατριώτη του και ειδικότερα από τον «Ζορμπά». Τα τραγούδια ερμηνεύει ο δημιουργός τους μαζί με το γιο του Μάνο Μουντάκη, ενώ συμμετέχουν ο Δημήτρης Ντουνάκης και η Χάρις Αλεξίου.

 

5.Νάσος Παναγιώτου – Ήλιε Μεγάλε (1977)

το 1977 ο συνθέτης Νάσος Παναγιώτου παρουσιάζει το δίσκο «Ήλιε Μεγάλε» αφιερωμένο στην Κύπρο που δεινοπαθούσε μετά την εισβολή των Τούρκων (1974). Ο Νάσος Παναγιώτου μελοποιεί Kύπριους ποιητές, καθώς και απόσπασμα από την «Οδύσσεια» του Νίκου Καζαντζάκη (που δίνει και τον τίτλο στο δίσκο) . Ερμηνεύουν : Αντώνης Καλογιάννης ,  Μαρία Δουράκη,  Σταύρος Σιδεράς,  Βασιλική Αναστασιάδου και  Μαρινέλλα. Το τραγούδι «Ήλιε Μεγάλε Ανατολίτη μου» ερμηνεύει η χορωδία, ενώ στο «Ξένο Δέντρο» ακούγονται ως αφηγητές οι Β. Καυκαρίδης και Β. Αναστασιάδου.

 

6.Νίκος Μαμαγκάκης – Οδύσσεια (1984, 2011)

Περιλαμβάνει εκτενή μελοποιημένα αποσπάσματα από το ομώνυμο επικό έργο του Νίκου Καζαντζάκη. Τραγουδούν: Νένα Βενετσάνου, Κάτια Γέρου, Σπύρος Σακκάς, Λάκης Χαλκιάς και Νίκος Μαμαγκάκης.

 

7.Μανώλης Καλομοίρης – Πρωτομάστορας (Κρατική Ορχήστρα της κινηματογραφίας της ΕΣΣΔ ) (1990) Μουσική Τραγωδία σε 2 μέρη και ένα ιντερμέδιο, από την ομώνυμη τραγωδία του Νίκου Καζαντζάκη. Η όπερα του Μανώλη Καλομοίρη «Ο Πρωτομάστορας» πρωτοπαρουσιάστηκε την Παρασκευή 11 Μαρτίου 1916 στο Δημοτικό Θέατρο Αθηνών. Το έργο ήταν αφιερωμένο στον Ελευθέριο Βενιζέλο, του οποίου θερμός υποστηρικτής ήταν ο Καλομοίρης. Ο Πρωτομάστορας βασίστηκε σε τραγωδία του Νίκου Καζαντζάκη και ήταν γραμμένο στη δημοτική γλώσσα μια και ο Καλομοίρης εκτός από βενιζελικός ήταν και φανατικός δημοτικιστής. Την εποχή εκείνη τα πνεύματα μεταξύ βενιζελικών και βασιλοφρόνων είχαν ιδιαίτερα οξυνθεί όπως και τα πνεύματα μεταξύ δημοτικιστών και καθαρευουσιάνων.

 

8. Νένα Βενετσάνου – Εικόνες (1994)

Ο δίσκος «Εικόνες» αρχικά εκδόθηκε από την ετικέτα «Ανατολή» της Lyra το 1994 κι εν συνεχεία το 1996 επανεκδόθηκε από τη «Musurgia Graeca». Περιλαμβάνονται τραγούδια κορυφαίων συνθετών μας, όπως του Μάνου Χατζιδάκι, του Μίκη Θεοδωράκη και του Νίκου Μαμαγκάκη, αλλά και τραγούδια από την προσωπική της δισκογραφία. Όλα τα τραγούδια αποδίδονται σε νέες εκτελέσεις. Τη μουσική στα τραγούδια του Νίκο Καζαντζάκη υπογράφει ο Νίκος Μαμαγκάκης, τα οποία είναι «Κοιμάται η Κρήτη», «Το τραγούδι της Ελένης» και «Το τραγούδι της γυναίκας».

 

9. Εργαστήρι Παλιάς Μουσικής – Εάλω η Πόλις (1993)

Παρουσιάζονται τραγούδια για την Άλωση της Κωνσταντινούπολης και μεταξύ αυτών και το τραγούδι «Πήραν την πόλιν, πήραν την» από την όπερα του Μ. Καλομοίρη «Κωνσταντίνος Παλαιολόγος» σε κείμενο Νίκου Καζαντζάκη.

 

10.Μουσικό Λύκειο Καλαμάτας – Όσο οι άνθρωποι θα σκέφτονται τη γη (1998)

Περιλαμβάνονται 16 πρωτότυπα τραγούδια για το δάσος ,τα πουλιά, τον Ταΰγετο, την θάλασσα και την Καλαμάτα. Τραγουδούν μαθητές του Μουσικού Σχολείου Καλαμάτας. Φιλική συμμετοχή: Ελένη Τσαλιγοπούλου και η υπεύθυνη καθηγήτρια η Εύη Ντινοπούλου. Περιλαμβάνεται το «Ύλη τηλεθόωσα» σε μουσική Εύης Ντινοπούλου και μετάφραση Νίκου Καζαντζάκη.

 

11. Μάνος Μουντάκης – Οδύσσεια (2003)

Λαϊκή όπερα με κρητικό χαρακτήρα, μελοποίηση του Μάνου Μουντάκη μεταδίδοντας τα μηνύματα του μεγάλου κρητικού συγγραφέα και στοχαστή.

 

12.Κική Καγιαβά – Ο επαναστάτης νους (2007)

Η επιλογή των στίχων, η δημιουργία τραγουδιών και οι μουσικές συνθέσεις ανήκουν στην Κική Καγιαβά. Για πρώτη φορά έργο για τον Νίκο Καζαντζάκη παρουσιάζεται με μουσικοχορευτική μορφή. Η πρώτη παρουσίαση του έργου έγινε στο κηποθέατρο Ν. Καζαντζάκης, με την ευκαιρία της συμπλήρωσης 50 χρόνων από τον θάνατό του.

 

13.Νίκος Μαμαγκάκης – Κρήτη: Μεγάλο Ορατόριο των Χρονικών (2007)

H συγκεκριμένη έκδοση αποτελεί – κατά δήλωση του ίδιου του συνθέτη Νίκου Μαμαγκάκη – την πιο ολοκληρωμένη του μουσική σπουδή για την Κρήτη από την εποχή του μύθου, της αρχαιότητας και του Βυζαντίου μέχρι τη Βενετοκρατία, την Τουρκοκρατία και τη γερμανική εισβολή. Μεταξύ των κειμένων κρητικών λογοτεχνών, περιλαμβάνεται και το «Πιστεύω» του Νίκου Καζαντζάκη από την «Ασκητική».

 

14. Νίκος Μαμαγκάκης – Ασκητική – Salvatores Dei (2011)

διαβάζει ο Νίκος Μαμαγκάκης και τραγουδά ο Τάσης Χριστογιαννόπουλος.

 

15. Κάρμα – Το Χρέος (2012)

H δεύτερη δισκογραφική δουλειά του Κάρμα  με τίτλο «Το χρέος» κυκλοφόρησε το Καλοκαίρι του 2012 και συμπεριλαμβάνουν σε αυτόν τον δίσκο αποσπάσματα από την «Ασκητική» του Νίκου Καζαντζάκη.

Κάρμα, ελληνικό ροκ μουσικό συγκρότημα, δημιουργήθηκε το 1998 στην Αθήνα.

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: , ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top