Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Μ’ αγαπάς;
16/03/2021, 10:49 μμ

Μ’ αγαπάς;

Γράφει ο Απόστολος Θηβαίος //

 

Σημείωμα για το μυθιστόρημα της Λίας Νικολάου «Να μ΄αγαπάς» από τις εκδόσεις Βακχικόν

 

Ότι στο τέλος κατακτώ/Με έχει διαλύσει

(Σ.. Κραουνάκης, «Έπεσε Έρωτας»)

 

Οι επιμελητές των εκδοτικών οίκων που αναγνώρισαν μετά θάνατον στον Πιερ Πάολο Παζολίνι μια δικαιωματική θέση στην συνείδηση του παγκοσμίου κοινού, δεν δίστασαν ούτε στιγμή να προβούν στην δημοσιοποίηση του υλικού που εντοπίστηκε στο γραφείο του δολοφονημένου δημιουργού και στοχαστή. Κείμενα, τοποθετήσεις, νουβέλες και μυθιστορήματα θα βγουν στο φως μιας ιταλικής, πνευματικής ζωής που μες στον άκρατο συντηρητισμό της κρατούσε σφαλιστά τα μάτια της απέναντι στον Παζολίνι και την ωμή αλήθεια ενός κόσμου που γεννιόταν, ζούσε και μεγεθυνόταν στα φτωχά προάστια και τις απομακρυσμένες, αστικές περιοχές αυτού του ιδιότυπου και μυστηριώδους ιταλικού νότου.

Ο Παζολίνι, το τρομερό παιδί της Μπολόνια, γράφει για τα πιο αιρετικά από τα μυθιστορήματά του. Όλα όσα έγραψα είναι φυσικά αυτονόητα μέσα στους λίγους στίχους που έχω δημοσιεύσει. Και συμπληρώνει, όμως μόνο τώρα καταλαβαίνω με πόσο μεγαλύτερη καλοσύνη. Ήταν πάντως απαραίτητα αυτή η πιστή απόδοση της κατάπτωσής μου, οι ίδιες οι πηγές του βιβλίου από τον Ντε Λακλό μέχρι τον Περεφίτ από τον Ζιντ μέχρι τον Μανν μαρτυράνε πόσο στην τομή του διηγήματος ανάμεσα στο μυθολογικό και στο λογοτεχνικό, διάλεξα έναν τονισμό κακό. Πόσοι ηθικολόγοι θα με κατηγορήσουν, καταλήγει ο Πιερ Πάολο στον εξομολογητικό του πρόλογο για την πρόκληση που ανάθρεψε αυτά τα κρυμμένα, αυτοβιογραφικά μυθιστορήματα. Amado Mio και Aνόσιες Πράξεις τιτλοφορούνται αυτά τα διηγήματα στα οποία ο Παζολίνι καταθέτει κάτι περισσότερο από βιογραφικά στοιχεία και δοκιμάζει να ερμηνεύσει τον εαυτό του πίσω από τις χαρακιές που αφήνει επάνω στο πρόσωπό του ένας άκρατος, ιταλικός αναχρονισμός, καλοθρεμμένος μες στους διαδρόμους του Βατικανού και τα κλειστά στόματα του νότου.

Φαντάζομαι ετούτα τα λόγια που στοχεύουν να δώσουν μια ιδέα από το δέρμα του παζολινικού έργου και λέω λοιπόν πως ταιριάζουν απόλυτα στο καινούριο, αφοπλιστικό μυθιστόρημα της Λίας Νικολάου με τίτλο Να μ΄Αγαπάς από τις εκδόσεις Βακχικόν. Στο σύντομο βιογραφικό της η νέα μα ευθύβολη δημιουργός επισημαίνει πως τούτη η μυθιστορία αποτελεί την πρώτη, συγγραφική της απόπειρα. Πράγμα ολότελα σπάνιο μια νέα δημιουργός να στέκει με τέτοια ωριμότητα απέναντι στην ευαισθησία ενός θέματος που άπτεται πρωτίστως της ψυχής. Στελεχωμένο με σύντομα, γεμάτα ένταση, συγκίνηση και εσωτερικότητα κεφάλαια το Να μ΄Αγαπάς οδοιπορεί επάνω στο νήμα μιας ζωής που περιπλέκεται, που μοιράζεται και ξοδεύεται, καθώς συνηθίζεται, στο μεγάλο καμίνι της αγάπης. Λευκή, δουλεμένη μες στους κόλπους του κοινωνικού αποκλεισμού και της ατομικής ιδιαιτερότητας, χαλκευμένη επάνω της ψυχής τ΄άγρια στρώματα, η ιστορία της Νικολάου δεν διστάζει να ομολογήσει, δεν κρύβει εκείνες τις απρόσεκτες επιθυμίες των αγοριών, τις μέσα φορεσιές τους που καμιά φορά υψώνονται ως το μέγεθος της αγάπης. Αυτός ο νέος που ποδηλατεί ξέφρενα μες στις λάσπες μιας τυραννισμένης ζωής δίνει πνοή στα ιδανικά, τα αγαπημένα, στις βραδινές μυρωδιές και την απέραντη παγωνιά της μοναξιάς. Μιας μοναξιάς που διαθέτει την γεύση της θάλασσας και φορά την σκιά ενός ψηλού βουνού. Με τούτο το κατακόρυφο βάρος αρθρώνονται οι αρμοί της ιστορίας που δεν διακρίνεται για την σπανιότητα όσων περιγράφει, μα για την αμεσότητα ενός τόσο καθολικού, ψυχικού φαινομένου, όπως ο έρωτας. Η άτρωτη νιότη που πασχίζει να βρει μια ταυτότητα παραχωρεί την θέση της σε μια ηλικία ευάλωτη, σε επιλογές που ζητούν επιτακτικά ανταλλάγματα. Η Λία Νικολάου ιχνογραφεί και αναδεικνύει την σάρκα της ψυχής, αυτό το εσωτερικό υλικό της που δανείζει στο σώμα και δανείζεται από αυτό. Το Να μ΄Αγαπάς δεν μιλά για γλυκά και καλά αγόρια που αποστρέφονται κάθε αμαρτία. Αθέλητα ακουμπά στους στίχους της Mary Oliver όταν τραγουδά την βροχή στο βλέμμα εκείνων που αγαπιούνται. Κρατά το ίσο της ιστορίας της, γεννά έναν ήχο γεμάτο σιωπές και θορύβους σωμάτων που δένονται, σμίγουν, πολεμούν και χάνονται, συνθέτοντας με τις απουσίες μια άλλη βιογραφία. Τα χρώματα στον κόσμο του Πάνου και των προσώπων που παρελαύνουν από τις σελίδες της καινούριας έκδοσης του Βακχικόν  γεννιούνται μες στα στενά πλαίσια μιας πόλης. Μες στο κύτταρό της κυκλοφορούν παράξενα, διωγμένα αίματα, σαστισμένοι Αργοναύτες, καθεδρικοί έρωτες. Πάντα η σεφερική τραγωδία στο τέλος, πάντα η ευφράδεια των αγγιγμάτων και οι γλώσσες των σωμάτων που γυρεύουν τους πρώτους φθόγγους.

 

Λία Νικολάου

 

Λένε πως η λέξη έρωτας δεν θα’ χει ποτέ την ίδια σημασία μες στον αιώνα που χαράζει. Και όμως, μες στο μυθιστόρημα της Λίας Νικολάου που περιφρονεί τις καλλιτεχνικές αναπαραστάσεις της κοινωνίας, η τελετή του μοιράσματος κρατά την αρχική του ένταση, την προαιώνια σημασία του. Εκείνη που θέλει την δόξα της ιδέας του λαμπρή, υπερβατική, ανεμπόδιστη και πληθωρική, ανεξήγητη προκλητικά εμπρός στον γκρίζο, επεξηγηματικό αιώνα. Κρατά πίσω από την πεζή και ανόθευτη πράξη του μια καθαρή θεωρία, διαμορφωμένη από εκείνο που νιώθουμε και μαντεύουμε μες στο ξεφύλλισμα αυτού του ονείρου που ονομάστηκε ζωή. Προκαταλήψεις, αμφιβολίες, δισταγμοί, όλα τούτα συνθέτουν την αθεράπευτα ανθρώπινη ιστορία που καταθέτει δίχως γραφικότητες αλλά με πρόσημο εσωτερικό η Λία Νικολάου στο εξαιρετικό της πρώτο μυθιστόρημα. Αυτό που επιβάλλει στην συνείδηση ενός αναγνωστικού κοινού δίχως πια τις γνώριμες αμφιβολίες και τις πεποιθήσεις των άκρων, το έργο μιας νέας και ειλικρινούς δημιουργού.

Τα σπαράγματα του Πιερ Πάολο, η δύναμη του έρωτα, οι πόλεις που μας συντροφεύουν στις μεγάλες και τις μικρές μας ιστορίες, η απώλεια, η μνήμη στέκουν ως συνθετικά αυτού του μυθιστορήματος που μας αφοπλίζει και μας συγκινεί. Οι εκδόσεις Βακχικόν το κατατάσσουν στα μυθιστορήματα, όμως μες στους κόλπους του φύεται ένα είδος ανθρώπινης ποίησης. Ένας λοξός φωτισμός γεννιέται μέσα από τις σελίδες του, ένας πρώην υπαινιγμός που τώρα παραχωρεί την θέση του στις ανθρώπινες γεωγραφίες.

Αυτά στεφανώνουν την πρώτη, εκδοτική απόπειρα της Λίας Νικολάου που μέσα σε ένα αλμοδοβαρικό περιβάλλον, τραγουδά για τα δάκρυα ενός τραγουδιού, αρνούμενη να πάρει θέση στο πλευρό της προοδευτικότητας και του συντηρητισμού που παλεύουν όσο ποτέ τις ίδιες τις ζωές μας. Το πρόσημο αυτού του τρυφερού μυθιστορήματος είναι πρωτίστως θεολογικό. Αντικείμενό του ο έρωτας και όσοι ποτέ τους δεν φοβήθηκαν την περιπέτεια της ζωής. Με το ακαταλόγιστό της, με τις αρνητικές της δυνάμεις, με τις αντιφάσεις και τις αμοιβές και τις ανταποδόσεις της. Ο χρόνος που κυλά μες στις σελίδες αυτού του έρωτα, θέλει τις ψυχές λυμένες από το άρμα του, ολότελα αφοσιωμένες στο τακτοποιημένο αυτού του κόσμου, το γεμάτο από το υλικό του σύγχρονου βίου και την συγκαλυμμένη παρουσία του θανάτου που εντούτοις αρκούν τα θαύματα της σαρκικής ανθρωπότητας για να απωλέσει την τραχιά του ένταση.

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top