Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / «Τελικά, δεν είναι το τυχαίο που καθορίζει τη ζωή μας, αλλά οι αιώνιες ανάγκες μας που κρύβονται πίσω από την άνευ όρων αποδοχή του»
23/02/2021, 9:19 μμ

«Τελικά, δεν είναι το τυχαίο που καθορίζει τη ζωή μας, αλλά οι αιώνιες ανάγκες μας που κρύβονται πίσω από την άνευ όρων αποδοχή του»

Γράφει η Χαρά Ανδρεΐδου // *

 

Τζένη Μανάκη «Με το χέρι στο στήθος», Εκδόσεις Ωκεανίδα

 

«Η αλήθεια είναι ότι παρά τον ενδόμυχο φόβο, το δημοσιογραφικό μου δαιμόνιο άρχισε να εξάπτεται. Αν δεν υπήρχαν όλα εκείνα τα αισθήματα που με παρέσυραν σε ό,τι προηγήθηκε με τον Φουάντ, αν δεν είχα πιστέψει σε βάθος ότι έτσι ακριβώς αισθανόταν κι εκείνος, θα εύρισκα απολύτως αφελή όλη αυτή την ιστορία που μου εκμυστηρεύτηκε, σε τόσο σύντομο διάστημα από τη γνωριμία μας… Όμως δεν ήθελα να ακυρώσω αυτό που ζήσαμε και έμενα εκεί, απέναντί του, μπροστά από το ανέγγιχτο πρωινό γεύμα μας, παρά την αδύναμη εσωτερική φωνή που μου υπαγόρευε να απομακρυνθώ όσο γίνεται πιο γρήγορα.»

Η ηρωίδα της Τζένης Μανάκη έχει κατακτήσει την πολυτέλεια να ζει συνειδητά αυτά που της συμβαίνουν ενώ συνάμα και αδιαλείπτως κατεργάζεται τον εαυτό της και γνωρίζει τα «τι» και τα «γιατί» της ζωής της.

Ο μικρόκοσμος και ο μακρόκοσμος περιπλέκονται, συνδυάζονται, αλληλεπιδρούν, συγκρούονται και συμφιλιώνονται μέσα στη διαύγεια ενός καθαρού, διεισδυτικού βλέμματος. Το τρίπτυχο εγρήγορση, αυτογνωσία, συμφιλίωση, που ορίζει τον ιδιωτικό και τον δημόσιο βίο της ηρωίδας σε όλες τις εκφάνσεις του αποδεικνύει συνεχώς και απτώς αυτό που όλοι εμφατικά αρνούμαστε: το ότι τελικά είμαστε κύριοι της ζωής μας. Πέρα από όλους τους – δεν αντιλέγω, καταλυτικούς – εξωγενείς παράγοντες, πέρα από τους ασφυκτικούς περιορισμούς – εξωτερικούς και εσωτερικούς – πέρα από τα εμπόδια που υψώνουμε εμείς, οι άλλοι, το σύμπαν, τελικά είμαστε κύριοι της ζωής μας∙ κύριοι του τρόπου που δεχόμαστε, επεξεργαζόμαστε, εσωτερικεύουμε και εξωτερικεύουμε όσα, εκούσια ή ακούσια, μας συμβαίνουν.

Συνειδητά απενεχοποιημένη, η ηρωίδα του βιβλίου – και πίσω από αυτήν η συγγραφέας – βλέπει, αντιλαμβάνεται, αποδομεί και ανασυνθέτει με αλληλένδετο τρόπο τη μικρή και τη μεγάλη εικόνα σε έναν κόσμο που της προσφέρει πλούσια τροφή, μέσα από ένα πανόραμα της πρώτης δεκαετίας του αιώνα μας, όπως αναφέρεται και στο οπισθόφυλλο της έκδοσης. Τα δράματα των ανθρώπων, οι πληγές του Κόσμου, η παραφροσύνη της αδικίας, η απόλυτη ανάγκη για όνειρα, κάθε είδους όνειρα, διαγράφονται μέσα από τη λεπτότητα και την ευγένεια με την οποία η συγγραφέας αντιμετωπίζει τις λέξεις, τα συναισθήματα, τη ζωή και ό,τι είναι πέρα από τη ζωή.

«Ξεπερνώντας την τρυφερότητα των ειρωνικών σχολιασμών του Μαξ, παρακολουθούσα μαθήματα θεάτρου και πάλι, ενθαρρυμένη από τους επαίνους της ηλικιωμένης τέως διάσημης ηθοποιού-διευθύντριας της σχολής, που πίστευε στο «πηγαίο δραματικό μου ταλέντο». Η ζωή μού φαινόταν μια ατέρμονη χαρά και ο θάνατος μια απόμακρη φήμη. Μόνο ο έρωτας κατορθώνει αυτά τα θαύματα… όσο διαρκεί. Χωρίσαμε τρία χρόνια μετά, μην αντέχοντας την υπόξινη μυρωδιά της φθοράς. Πολλές φορές αναρωτήθηκα αν εκείνα τα αισθήματα που νόμιζα ότι ένιωσα για εκείνον ήταν αληθινά ή τα έκανε η ανάγκη να ξεφύγω απ’ ό,τι με πλήγωνε να φαίνονται σαν αληθινά. Ήταν αληθινός έρωτας ή η εκπλήρωση της αβάσταχτης επιθυμίας να δραπετεύσω που έμοιαζε με έρωτα;»

Όπως της αρέσει να κάνει πάντα στα βιβλία της, η Τζένη Μανάκη επιστρατεύει την Τέχνη για να στραφεί προς όλες τις εκφάνσεις της ανθρώπινης ζωής. Χρησιμοποιεί το θέατρο, τη μουσική, τη ζωγραφική, τη λογοτεχνία για να μας βοηθήσει να δούμε γύρω μας, χωρίς ωστόσο να λυγίσουμε από το απίστευτο βάρος∙ και το κατορθώνει. Βοηθάει σ’ αυτό και η αγάπη της για τις λέξεις, λέξεις που σε κάνουν να ξεφεύγεις για λίγο από τον λαβύρινθο της δράσης και να παίρνεις μια ανάσα για να σταθείς πάνω τους, να τις επαναφέρεις στη μνήμη σου, να τις χαρείς.

 

Τζένη Μανάκη

 

«Γιατί Ιονέσκο;» ρώτησα, μετά τα πρώτα τσουγκρίσματα των τεράστιων ποτηριών μπύρας που μας σέρβιραν.

« Η αδυναμία των ανθρώπων να επικοινωνήσουν, να συνεννοηθούν μεταξύ τους με τον λόγο», απάντησε ο Νάιτζελ και τον λόγο αμέσως πήρε η Άλις.

«Αυτό είναι το κεντρικό στοιχείο στο έργο του ..”

Στο κείμενό της ξαναζωντανεύουν μορφές της γλώσσας που φοβόμουν πως είχαν περάσει αν όχι στην ανυπαρξία, τουλάχιστον στην περιθωριοποίηση, στον ασφυκτικό εκείνον κλοιό μιας ελίτ διανοούμενων που μιλούν ακριβώς για να μη γίνονται κατανοητοί. Κι όμως, μέσα από τη γραφή της Τζένης Μανάκη, μέσα σε περιγραφές καθημερινών στιγμών και σκηνών, τα – σπάνια πλέον – εξαιρετικά δείγματα της ελληνικής γλώσσας βρίσκουν τη θέση τους, εκδημοκρατίζονται, δικαιώνονται.

Για μένα, κάθε σελίδα αυτού του βιβλίου κραυγάζει το αυτονόητο, ότι δεν είναι το τυχαίο που καθορίζει τη ζωή μας, είναι οι αιώνιες ανάγκες μας που κρύβονται πίσω από την άνευ όρων αποδοχή του. Το γεγονός ότι στην τελευταία παράγραφο, όταν η ιστορία έχει πάρει διαστάσεις αρχαίας τραγωδίας, αχνοφαίνεται μια μικρή ελπίδα, αποκαλύπτει στα μάτια μας τη δημιουργό, τη συγγραφέα, έναν άνθρωπο, μια γυναίκα ρομαντική και πεισματικά αισιόδοξη.

 

 

* Η Χαρά Ανδρεΐδου είναι συγγραφέας και εκπαιδευτικός. Σπούδασε Αρχαιολογία και Ιστορία της Τέχνης στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης – Φιλοσοφική Σχολή. Συνέχισε τις σπουδές της στο Ιnstitut für Klassiche Archäologie, Universität Salzburg, Austria και στο Ιnstitut für Klassiche Archäologie, Universität Wien, Austria. Σπούδασε στο Ελληνικό Ανοιχτό Πανεπιστήμιο – Τομέας Ανθρωπιστικών Σπουδών και στη Σχολή Νηπιαγωγών Θεσσαλονίκης. Έχουν εκδοθεί τέσσερα μυθιστορήματά της.

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top