Fractal
Home / ΑΠΟΨΕΙΣ / Παρουσιάζοντας τον Καβάφη στις φυλακές
23/01/2024, 9:03 μμ

Παρουσιάζοντας τον Καβάφη στις φυλακές

Της Γκέλης Ντηλιά // *

 

 

 

Διεξάγοντας από το 2019 Σεμινάρια- Εργαστήρια ποίησης στα Σωφρονιστικά Καταστήματα στην Ελλάδα και ειδικά στα Σχολεία Δεύτερης Ευκαιρίας που λειτουργούν εντός αυτών, ο Καβάφης έχει πρωταρχικό ρόλο, καθώς είναι ο πρώτος ποιητής τον οποίο παρουσιάζουμε στους εκπαιδευόμενους μαθητές.

Σχεδόν κανείς από αυτούς δεν τον γνωρίζει, κάτι απολύτως φυσικό, διότι το περιβάλλον είναι πολυεθνικό και πολυπολιτισμικό.

 

 

Αφού ξεπεράσουν το πρώτο σοκ βλέποντας τη διαφάνεια στο PowerPoint με την ασπρόμαυρη φωτογραφία του ποιητή με τα χαρακτηριστικά γυαλιά, ακούγεται η απαγγελία του ποιήματος με τίτλο «Όσο μπορείς» και η φωνή του Κωνσταντίνου, αργή και με χρώμα, εξαπλώνεται στο χώρο.

Κι αν δεν μπορείς να κάμεις την ζωή σου όπως την θέλεις, τούτο προσπάθησε τουλάχιστον όσο μπορείς: μην την εξευτελίζεις μες στην πολλή συνάφεια του κόσμου, μες στες πολλές κινήσεις κι ομιλίες.

Μην την εξευτελίζεις πηαίνοντάς την, γυρίζοντας συχνά κ’ εκθέτοντάς την στων σχέσεων και των συναναστροφών την καθημερινήν ανοησία, ώς που να γίνει σα μια ξένη φορτική.

 

Την ίδια στιγμή το βλέμμα μου πλανιέται σε ολονών τα πρόσωπα, με σκοπό να καταγράψω τις άτυπες αντιδράσεις τους, αυτό που λέμε μη λεκτική επικοινωνία. Αυτό που καταγράφω είναι ότι κάποιοι από αμηχανία κουνούν το κεφάλι τους, άλλοι κλείνουν τα μάτια ή κοιτάζουν το ταβάνι ή το πάτωμα ή κάπου έξω. Όλα συναινούν στο ίδιο συμπέρασμα, ότι ένα είδος αυτοκριτικής συντελείται εντός τους εκείνη τη στιγμή.

Γραμμένο το 1913 με λόγο συμβουλευτικό, ένας από τους μεγαλύτερους ποιητές εντός και εκτός Ελλάδας μιλάει για τον αυτοσεβασμό και την αξιοπρέπεια, δυο ποιότητες που δεν σημαίνουν το ίδιο σε όλες τις κουλτούρες. Από χώρα σε χώρα η νομοθεσία και οι άγραφοι κανόνες διαφέρουν στο πώς προσδιορίζεται η αξιοπρεπής συμπεριφορά.

Αν αγαπάς τον εαυτό σου, όχι με εγωιστικό τρόπο, είσαι αξιοπρεπής.

Υπάρχουν πολλές φορές σε όλων την καθημερινότητα οι συμβιβασμοί που πρέπει να κάνουμε προκειμένου να ικανοποιήσουμε τα όνειρα και τις επιθυμίες μας. Αυτό μπορεί να μας κάνει να ξεπεράσουμε τα προσωπικά μας όρια. Το χειρότερο είναι αυτό να γίνει για χάρη κάποιων άλλων με σκοπό να ικανοποιηθούν εκείνων τα όνειρα και οι φιλοδοξίες. Άραγε πόσοι από αυτούς βρίσκονται σε αυτό στο χώρο στερούμενοι την ελευθερία τους, γιατί δεν κατάφεραν να ικανοποιήσουν σε νόμιμα πλαίσια προσωπικές ή όχι απαιτήσεις;

 

 

Από τις συζητήσεις που κάνουμε στο διάλειμμα μαζί τους ανακαλύπτουμε ότι συμβαίνουν και τα δύο. Με άλλα λόγια,, για λόγους επιβίωσης, οι εκπαιδευόμενοι φτάνουν στα άκρα και εξευτελίζουν την προσωπικότητα τους μπροστά στις αλλεπάλληλες υποχωρήσεις. Έχοντας μάθει μια ζωή χωρίς μέτρο, έχουν χάσει την προσωπική τους αξία φτάνοντας να εκμεταλλευτούν φιλικά και μη πρόσωπα.

-Μπήκα στη συμμορία. Δεν είχα άλλη επιλογή…

-Σκότωσα για να βάλω χέρι στις οικονομίες…

-Έκλεψα, γιατί ήθελα να ζω σαν αυτούς που καταφέρνουν να ζουν τη ζωή που θέλουν…

-Δεν ήθελα να συμβιβαστώ στα λίγα…

Όλα τα παραπάνω είναι μερικά από αυτά που μας εκμυστηρεύονται ή μας εξομολογούνται.

Αν οι σχέσεις και οι συναναστροφές είναι η σωτηρία μας, οι λάθος σχέσεις και συναναστροφές είναι καταστροφή και το ακροατήριο μας είναι η τρανή απόδειξη.

Η ποιητική διαθήκη του Καβάφη μέσα από το συγκεκριμένο ποίημα δεν είναι εύκολα εφαρμόσιμη. Αν αξιοπρέπεια σημαίνει καθαρή συνείδηση, πόσοι από αυτούς την διαθέτουν;

Όπως και να ‘χει η ιστορία, η ωφέλεια της προβληματικής του ποιήματος φαίνεται έντονα στα ποιήματα που γράφουν οι ίδιοι, στα οποία υπόσχονται, δεσμεύονται, ορκίζονται ότι θα είναι διαφορετικοί, ότι δεν θα είναι ίδιοι, ότι ήδη είναι διαφορετικοί και αυτό είναι που μετράει.

(Το άρθρο γράφτηκε ως συμβολή στην Παγκόσμια Ημέρα Κ. Π. Καβάφη 29 Απριλίου 2024, που έχει θεσμοθετήσει η International Art Academy υπό την αιγίδα του Εθνικού Συμβουλίου Ομίλων και Κέντρων για την Unesco).

 

 

 

*Η Γκέλη Ντηλιά είναι ποιήτρια, συγγραφέας και εθελόντρια στα Σωφρονιστικά Καταστήματα, όπου διδάσκει αγγλικά, ξενόγλωσσο θέατρο και διεξάγει Σεμινάρια- Εργαστήρια ποίησης

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες:
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top