Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Αναβιώνοντας εποχές και συμφιλιώνοντας ανθρώπινα πάθη
14/02/2023, 10:40 μμ

Αναβιώνοντας εποχές και συμφιλιώνοντας ανθρώπινα πάθη

Του Γεωργίου Νικ. Σχορετσανίτη //

 

 

 

 

Σκιαθάς Δ. Αντώνης, «Κατασκοπεία του χρόνου». Εκδόσεις ΑΩ. Δεκέμβριος 2021. Καλύβια Αττικής

 

Εκτενές και ενδιαφέρον, συνάμα, το βιογραφικό σημείωμα του Αντώνη Σκιαθά, όπως διαβάζω στο εσώφυλλο του βιβλίου ετούτου από τις άψογες, και αισθητικά, εκδόσεις ΑΩ. Αρκετές ποιητικές συλλογές και πολλαπλές μεταφράσεις του έργου του σε διάφορες γλώσσες. Άρθρα και δοκίμια, παράλληλα, σε διάφορα περιοδικά και εφημερίδες γύρω από τον ευαίσθητο χώρο της ποίησης, την ιστορία και την εκπαίδευση. Το συγκεκριμένο βιβλίο χωρίζεται σε τρεις ενότητες που φέρουν τα ονόματα  ‘Χρόνος’, ‘Κατασκοπεία’ και ‘Εμμονές, ιστορίες για την γενέθλια πόλη’. Μικρά πεζά κείμενα σε κάθε ενότητα που αφορούν το κύλισμα του χρόνου όπως αυτό αποτυπώνεται πάνω στους ανθρώπους, η νοσταλγία κάποιων ανίκανων στιγμών και η ελπίδα για κάτι άλλο, καλύτερο. Στην αρχή, άλλωστε, της συλλογής παρουσιάζεται η ‘Συμφιλίωση’ ένα εισαγωγικό θα μπορούσαμε ένα ισχυριστούμε κείμενο για όλα όσα, οσονούπω, ακολουθήσουν: «…Στο χέρι μας, είπες,  είναι η συμφιλίωση, ας λυσσομανάει έξω το άδειο του χρόνου σαρκίο, μη ζητάς εκδίκηση για τα σκοτεινά νερά της μνήμης που χάλασαν το σπίτι. Στο χέρι μας, είναι η συμφιλίωση, σου είπα, σ’ ένα καφενείο της Μενάνδρου, μελετώντας τις εποχές που είχαμε κατοικία στη θάλασσα γεμάτο φρέζιες και εκατοντάδες μέτρα κάμποτο από το ραφτάδικο της εφηβείας…». Και το εισαγωγικό κείμενο περατούται με την ευχή, […Να στήσουμε μια τέντα στο ξέφωτο θέλαμε, να βρουν απάγκιο όσοι μοναχικοί έφερναν αντίλαλο κρυμμένο στα σωθικά τους και στάχτες λέξεων με «όλα τα Αν του κόσμου»}.

Στο πρώτο μέρος (Χρόνος), ο ποιητής παρατηρεί επισταμένως και καταγράφει τα όσα διαδραματίζονται γύρω του, τον χρόνο που περνάει και τι αφήνει πίσω του, την αρχή και φυσικά το τέλος κάποιων παραμέτρων, την απουσία του άλλου, και φέρνοντας απέναντι την εφηβεία με τα γηρατειά. Στο ‘Ειδήσεων Καταγραφές’, έρχονται μπροστά συναισθήματα που αφορούν «γέροντες να διαβαίνουν γέφυρες νοσοκομείων», ενώ παντού στις πόλεις  «μισότρελα παιδιά σκαλίζουν τη γη και φυτεύουν γονείς», παραπέμποντας σαφώς στην ακόμα υπάρχουσα πανδημία του επικίνδυνου, και πρωτόγνωρου στην παγκόσμια ιστορία, κορονοϊού. Οι αναφορές σε αυτή συνεχίζονται και στο επόμενο ποίημα (Ανοσία της Αγέλης) με έκδηλη την ποιητική χροιά του Αντώνη Σκιαθά και τον ποιητή έγκλειστο στο «…διαμέρισμα με τη βιβλιοθήκη της χλωμής ζωής, την άδεια πισίνα των λέξεων, των τηλεφωνικών καταλόγων με ονόματα νεκρών και τον απότιστο λαχανόκηπο και τ’ απλωμένα ρούχα της βεράντας στο σκοτάδι»! Και ο συρφετός σκληρών βιωματικών γεγονότων, στιγμών που πέρασαν αφήνοντας πίσω συναισθηματικές  ουλές, έρχονται τώρα στο προσκήνιο με τη δύναμη της μνήμης σε διάφορες μορφές. Από κάθε δραματική στιγμή που ανήκει στα κατάβαθα του παρελθόντος ανασταίνονται και καταγράφονται προσωπικές αφηγήσεις που αφορούν εαυτόν, αλλά και χρονικά στιγμιότυπα άλλων συνανθρώπων που στιγματίζονται ανεξίτηλα και πολυποίκιλα από κοινωνικά, ως επί το πλείστον,  αίτια. Στο ίδιο, περίπου, μήκος κύματος με τα προαναφερόμενα ανήκουν και οι στίχοι του ποιήματος ‘Φορτηγά στον Κήπο’, όπου «…τα καμιόνια έφτασαν στην περιοχή της υψικαμίνου. Δεν άφησαν κανένα να κατέβει μόνο τα κασόνια έσυραν στη φωτιά, μόνο τα κασόνια»!

Τα περισσότερα κείμενα της ποιητικής συλλογής, ξεχειλίζουν από υφέρπουσα μελαγχολική διάθεση, με αισθαντική, τρυφερή και ευαίσθητη χαρτογράφηση των ανθρώπινων παθών, όπως αυτά ξετυλίγονται και απλώνονται στο πέρασμα του χρόνου. Γράφει για τα ευγενή πάθη, τα ανθρώπινα, τα ταπεινά, τα πολιτικά, τα σωματικά και τα ψυχικά. Σε κάθε κείμενο, σε κάθε ιστορία που αναδύεται «στην ακρογιαλιά της μνήμης»,  σκιαγραφείται και παρελαύνει η ποικιλία των ανθρώπινων παθών, όλα όσα βίωσαν κάποιοι, σε δεδομένη στιγμή του χρόνου, η απαραίτητη αγάπη, οι ανθρώπινες ελπίδες και αδυναμίες, κι’ ακόμα ο έρωτας, η απολεσθείσα αθωότητα της εφηβείας, το όνειρο για κάτι ευτυχέστερο, ο φόβος της μοναξιάς και του θανάτου, έστω κι’ αν αυτός συμβολίζει μια νέα αρχή.

 

Αντώνης Δ. Σκιαθάς

 

Στην ‘Γεωγραφία της Σιωπής’, από την δεύτερη ενότητα, το μεταναστευτικό ή προσφυγικό, έστω, πρόβλημα, έρχεται ενώπιον θεών και ανθρώπων.  Στο ‘Τζουτζουκλέρι’ όπως και σε πολλά άλλα, η Μεγάλη Ιδέα του ελληνικού έθνους, τα χαμένα οράματα και όσα κληρονόμησε στους επιβιώσαντες και στις επόμενες γενιές. Κάπως παρεμφερής αλλά ιδιότυπη και πιο προσωπική, εστιασμένη και οικογενειακή, είναι η τρίτη ενότητα της ποιητικής συλλογής που ακούει στο όνομα ‘Οι εμμονές’, με υπότιτλο ‘Ιστορίες από την γενέθλια πόλη’. Ατομικά πάθη, σειρά από οικογενειακές ταλαιπωρίες, λεπτομέρειες από πολιτικές αντεγκλήσεις, περιγράφονται με εικόνες που είχαν γνωρίσει οι παλιότερες ηλικίες σε συγκεκριμένη χρονική περίοδο της πολιτικής ιστορίας της χώρας μας. Και κάπου προς το τέλος, στην ‘Καλλιγραφία Θανάτου’, ο αφηγητής ως «συλλέκτης ζωής», εκμυστηρεύεται στους αναγνώστες του:  «…Τους εγκατέλειψα μια και καλή, δεν μπορούσα να μείνω άλλο στο υπόγειο, με τις ζωές των άλλων. Ανέβηκα στο χώρο της τελετής. Ήταν όλοι πάλι εκεί μέσα σε περίτεχνες κορνίζες στους τοίχους, στη σερβάντα, στα τραπεζάκια στο σαλόνι. Αυτή τη φορά κατανόησα καλά ότι ήταν αυτοί που με έφεραν πίσω και την προηγούμενη φορά».

Είναι προφανές ότι η έννοια του αδυσώπητου χρόνου έρχεται και επανέρχεται σε τακτά χρονικά διαστήματα στην ποίηση του Αντώνη Σκιαθά, με εικόνες και περιγραφές, απεικονίσεις και εξιστορήσεις, πλημμυρισμένες από νοσταλγία, αποδοχή τετελεσμένων γεγονότων, με τη βοήθεια της ύπουλης μνήμης, ελπίδες, σκέψεις, αναμονές και  οράματα.  Είναι ταυτόχρονα εμφανής, η παράλληλη σύμπλευση του ατομικού στοιχείου με το συλλογικό. Η συμβολή  των ΑΩ εκδόσεων, μοναδική και σε τούτη την προσπάθεια περαιτέρω γνωριμίας με έναν ποιητή που κινείται στους χώρους μας με έντονη ευαισθησία, φέροντας στο προσκήνιο μικρές ανθρώπινες στιγμές κλεμμένες από την αιωνιότητα του χρόνου.

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: , ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top