Fractal
Home / Κριτική θεάτρου / ✩ “…καλά, εσύ σκοτώθηκες νωρίς” | Η θεατρική μεταφορά του ομότιτλου βιβλίου του Χρόνη Μίσσιου
26/03/2024, 9:23 μμ

✩ “…καλά, εσύ σκοτώθηκες νωρίς” | Η θεατρική μεταφορά του ομότιτλου βιβλίου του Χρόνη Μίσσιου

Γράφει ο Δημήτρης Φιλελές //

 

 

 

Τύχη αγαθή μας έφερε στο “Σύγχρονο Θέατρο” ((Ευμολπιδών 45, Κεραμεικός) για τη θέαση της παράστασης “…καλά, εσύ σκοτώθηκες νωρίς”, μεταφορά του ομότιτλου βιβλίου του Χρόνη Μίσσιου. Σε μια θεατρική αίθουσα που δεν έπεφτε καρφίτσα και όλοι κρατούσαμε την ανάσα μας επί ενενήντα λεπτά, βιώσαμε το πρωτόγνωρο ανελέητο σφυροκόπημα τόσο των επί σκηνής τεκταινομένων όσο και των αλλεπάλληλων δονήσεων που μεταφέρονταν υπό μορφή ωστικού κύματος στο καθηλωμένο κοινό.

 

 

Όχι πως η θεατρική ομάδα GAFF δεν μας έχει ήδη προσφέρει δείγματα της αξιοθαύμαστης σκηνικής παρουσίας της, όχι πως κάθε φορά δεν ανεβάζει όλο και πιο ψηλά τον πήχη με πάντα επιτυχημένα άλματα, όμως αυτή τη φορά οφείλουμε να ομολογήσουμε ότι υπερέβη κάθε όριο και προσδοκία και του πλέον απαιτητικού θεατρόφιλου. Σκηνοθετικά, σκηνογραφικά, υποκριτικά, όλα άψογα, άριστα, κορυφαία.

Το ακατάπαυστο χειροκρότημα των όρθιων θεατών ήταν το ελάχιστο αντίδωρο του κοινού στους τέσσερις εμφανείς ήρωες του έργου, αλλά και σε όλους τους αφανείς συντελεστές που έχτισαν αυτό το αριστουργηματικό θεατρικό οικοδόμημα.

Είναι μια θεατρική δημιουργία που πρέπει όλοι οι Έλληνες να δούμε, να νιώσουμε και να αναμετρηθούμε με την αλήθεια της και την αλήθεια μας.

Μικρό ευχαριστώ από καρδιάς η γραπτή ματιά μου που ακολουθεί…

«Αγωνίζομαι να μείνω άνθρωπος». Μέσα σ’ αυτή τη φράση ο αιρετικός Χρόνης Μίσσιος περικλείει όλη την ιδεολογία του. Έδωσε τον αγώνα διά βίου από το αδιαπραγμάτευτο αριστερό μετερίζι του και τον κέρδισε αντιμετωπίζοντας την κοινωνική αδικία, τους εξευτελισμούς, τα βασανιστήρια και τη θανατική ποινή. Αυτή την άνιση μάχη περιγράφει στο αυτοβιογραφικό του αφήγημα «…καλά, εσύ σκοτώθηκες νωρίς», που κυκλοφόρησε για πρώτη φορά το 1985 από τις εκδόσεις γράμματα. Από τα Ποταμούδια των προσφύγων, των καπνεργατών, των κυνηγημένων κομμουνιστών στη Θεσσαλονίκη της φτωχολογιάς και αντί για το σχολείο, στο λιμάνι αναζητώντας τον επιούσιο με το κασελάκι του. Από τα Γιαννιτσά στις αντάρτικες ομάδες κι από κει στον Δημοκρατικό Στρατό. Μέχρι τη σύλληψή του το 1947 και την καταδίκη του σε θάνατο, τη συμπτωματική σωτηρία του και το μακρύ οδυνηρό ταξίδι του στις φυλακές–κολαστήρια (Βίδος, Γεντί Κουλέ, Αβέρωφ, Μακρόνησος, Άη-Στράτης, Κορυδαλλός…) ως πολιτικός κρατούμενος μέχρι το 1973 με ένα μικρό διάλειμμα από το 1962 ως το 1967. Στη φυλακή ο θανατοποινίτης Μίσσιος περιγελά τον θάνατο και μαθαίνει γράμματα, για να μας παραδώσει ένα από τα σημαντικότερα ιστορικά κείμενα της σύγχρονης ιστορίας μας. Μια ιδιότυπη συνομιλία με νεκρούς και ζώντες, με απόντες και παρόντες, με παρελθόντες και μελλούμενους.

Η Σοφία Καραγιάννη και η Μυρτώ Αθανασοπούλου αναλαμβάνουν τη μεταφορά του πεζού λόγου επί σκηνής. να εικονοποιήσουν τα συναισθήματα, να ενοποιήσουν το κοινό με τους ερμηνευτές, να μας παρασύρουν στη δίνη των πέτρινων χρόνων με διόφθαλμη όραση, πυροβολώντας ακατάπαυστα με ιαματικές αλήθειες. Το εγχείρημα επικεντρώνεται στην περίοδο του εμφύλιου σπαραγμού, στη μετεμφυλιακή ασυδοσία των νικητών και στην ακροβασία στο κενό των ηττημένων, το υλικό προσεγγίζεται με απόλυτο σεβασμό και η όλη προσπάθεια στέφεται από απόλυτη επιτυχία. Μια αδιάκοπη άσκηση ισορροπίας με διαδοχικές πτώσεις και κορυφώσεις, που θυμίζει ημιτονοειδές κύμα που σαρώνει στο διάβα του τις ανθρώπινες ψυχές.

Η Σοφία Καραγιάννη αναλαμβάνει και την ευθύνη της σκηνοθεσίας σε συνεργασία με τη Γεωργία Μπούρδα στον σκηνογραφικό και ενδυματολογικό τομέα. Πώς αυτή η μάχη σωμάτων και ψυχών μπορεί να αποδοθεί στον περιορισμένο ομολογουμένως χώρο μιας θεατρικής σκηνής; Παρακολουθώντας την παράσταση ο θεατής διαπιστώνει ότι η σκηνοθετική ιδέα, η ευρηματικότητα και η σκηνογραφική άποψη συνδυάζονται άψογα, δημιουργώντας ένα αξιοθαύμαστο αποτέλεσμα, που αξίζει να χρησιμοποιηθεί για θεατρική διδασκαλία. Τίποτα δεν λείπει, τίποτα δεν περισσεύει, όλα βρίσκονται στην κατάλληλη θέση την κατάλληλη στιγμή, όλα λειτουργούν όπως ένα καλοκουρδισμένο ρολόι και συμμετέχουν στην εξέλιξη του δράματος.

Επί σκηνής ο Ιωσήφ Ιωσηφίδης, στον πρωταγωνιστικό ρόλο του Χρόνη Μίσσιου, σε ρεσιτάλ ερμηνείας, με τη σωματοποίηση των συναισθημάτων στον υπερθετικό βαθμό, σηκώνει στους ώμους του το βάρος της εξέλιξης και της ροής της παράστασης. Μιλώντας στον σκοτωμένο σύντροφό του, που «γλίτωσε» από τα μαρτύρια που ακολούθησαν στα πέτρινα χρόνια της σιωπής, κατορθώνει παράλληλα να απευθύνεται σε όλους μας, να μεταφέρει με μοναδική παραστατικότητα το παρελθόν στο παρόν, να θέτει ερωτήματα για το μέλλον του ανθρώπου μέσα από την προσωπική εμπειρία ζωής. Μιλώντας με τους βασανιστές και τους δεσμοφύλακες, τους τοποθετεί απέναντι από την αμείλικτη προσωπική τους ευθύνη, απέναντι από το απάνθρωπο εγώ τους, για να αηδιάσουν και να το σιχαθούν. Μιλώντας με τους συντρόφους του, τους βάζει να σταθούν μπροστά στην ωμή πραγματικότητα, να δουν τον κόσμο όπως είναι, χωρίς παρωπίδες, και να τον μετρήσουν με το ανθρώπινο και όχι το κομματικό ανάστημα.

 

 

Ως σύγχρονος Προμηθέας δεσμώτης, τηρουμένων των αναλογιών, υπομένει αγόγγυστα την παράλογη τιμωρία του, δεν μετανοεί και παραμένει πιστός στο όραμά του μέχρις εσχάτων για μια παγκόσμια κοινότητα με καλύτερους ανθρώπους, την ώρα που από τα χέρια των ανθρώπων στάζει ακόμα το αίμα της σφαγής του δεύτερου μεγάλου πολέμου. Ο πρωταγωνιστής μάς στέλνει το προσωπικό του μήνυμα: Ό,τι συνέβη, ό,τι είμαστε, δεν διαγράφεταιˑ αντίθετα είναι ό,τι μας χρειάζεται για να μάθουμε πώς θα γίνουμε καλύτεροι άνθρωποι.

Συνοδοιπορούν επί σκηνής ο Δημήτρης Μαμιός, ο Γιάννης Μάνθος και ο Κωνσταντίνος Πασσάς με ισάξιο υποκριτικό κρεσέντο, σε ρόλους εναλλασσόμενουςˑ άλλοτε βασανιστές, ή συγκρατούμενοι, άλλοτε δεσμοφύλακες ή συνοδοιπόροι και καθοδηγητές, με υποδειγματική ευχέρεια έκφρασης και προσαρμογής στην εκφορά του λόγου. Συνυπάρχουν εκρηκτικά ή με τρυφερότητα, συγκρούονται ασυγκράτητα, φτάνουν σε αδιέξοδα, γκρεμίζονται ή αιωρούνται, αλλά πάντα βρίσκουν τρόπο να ισορροπούν. Δίνουν τη μάχη της παράνοιας με τη λογική μέχρι να καταφέρουν να φτάσουν από το πηχτό σκοτάδι στο άπλετο φως. Τέσσερις μαχητές μέχρι τελικής πτώσης, συναγωνιστές ή αντίπαλοι, ενωμένοι σε ένα αόρατο σώμα, σε έναν αόρατο κοινό νου, που κινείται σαν ομάδα συγχρονισμένης κολύμβησης με την υποδειγματική κινησιολογική καθοδήγηση της Μαργαρίτας Τρίκκα. Τέσσερις σχοινοβάτες στα όρια του ακραίου, που όμως κατορθώνουν αριστοτεχνικά να μην υπερβούν ποτέ το εσωτερικό μέτρο, φτάνοντας σε ένα φινάλε που μπορεί να αποτελέσει τροφή για σκέψη για τον θεατή.

Συμπληρωματικά, οι φωτισμοί της Βασιλικής Γώγου είναι αρμονικά συνυφασμένοι με το εξωτερικό και το εσωτερικό τοπίο, ενώ η μουσική συνεισφορά του Μάνου Αντωνιάδη είναι τόση όση απαιτείται.

Συνοψίζοντας, πρόκειται για μία από τις κορυφαίες παραστάσεις της φετινής θεατρικής χρονιάς που απευθύνεται για διαφορετικούς λόγους σε ευρύ ηλικιακό φάσμα κοινό και που υπάρχει οπωσδήποτε λόγος για να ιδωθεί.

 

 

Τα στοιχεία της παράστασης

Διάρκεια: 85’ λεπτά
Κείμενο: Χρόνης Μίσσιος
Δραματουργική επεξεργασία: Σοφία Καραγιάννη, Μυρτώ Αθανασοπούλου
Σκηνοθεσία: Σοφία Καραγιάννη
Σκηνογραφία – Κοστούμια: Γεωργία Μπούρδα
Φωτισμοί: Βασιλική Γώγου
Μουσική: Μάνος Αντωνιάδης
Κίνηση: Μαργαρίτα Τρίκκα
Ερμηνεύουν: Ιωσήφ Ιωσηφίδης, Κωνσταντίνος Πασσάς, Δημήτρης Μαμιός, Γιάννης Μάνθος

Παραγωγή της Ομάδας GAFF

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top