✔ Ιουστίνη Αργύρη- Φραγκούλη: «Η μόνιμη επωδός μου είναι το υπαρξιακό ερώτημα, από που ερχόμαστε και πού οδεύουμε»
Συνέντευξη στην Ελένη Γκίκα //
«Βεβαίως υπάρχει τελετουργία γραφής. Πάντοτε γράφω στο γραφείο μου που βλέπει απέναντι στο μεγάλο πάρκο του Μοντρεάλ, το περίφημο πάρκο του Κάστορα. Καταπράσινο το καλοκαίρι, χρυσοκίτρινο το φθινόπωρο, ολόλευκο τους έξι μήνες του χιονιού.
«Όταν γράφω το μεγάλο έργο ξυπνάω από τα χαράματα, 5 η ώρα το πρωί και αρχίζω τη δουλειά, που είναι απαρεγκλίτως οχτάωρης βάρδιας. Μου είναι πολύ δύσκολο να γράφω αλλού, πλην της γωνιάς μου. Παρότι έχω ένα αγαπημένο γραφείο στην Αθήνα, δυσκολεύομαι να αφοσιωθώ. Εκεί γράφω μόνο δημοσιογραφικά κείμενα…»
Η Ιουστίνη Αργύρη – Φραγκούλη, συγγραφέας, δημοσιογράφος και πολίτης του κόσμου που μοιράζεται την ζωή της ανάμεσα σε Μοντρεάλ και Αθήνα με πολλή Λευκάδα και Νέα Υόρκη στο μεταξύ, αυτή την εποχή βρίσκεται στο γραφείο του Μοντρεάλ. Μόλις ολοκλήρωσε την βιογραφία του πρώην βουλευτή Λευκάδας καθηγητή Ξενοφώντα Βεργίνη η οποία θα κυκλοφορήσει πριν από τα Χριστούγεννα με τίτλο «Πέρα απ’ τον Ορίζοντα» (εκδόσεις Ωκεανός), «ένα επικό έργο, που αναφέρεται στην προσωπική και πολιτική ιστορία του λευκαδίτη βουλευτή, που ξεκίνησε από το μηδέν και έχει κατακτήσει τους ορίζοντες της πολιτικής, της επιχειρηματικότητας και της ακαδημαϊκής καριέρας» και έχει αρχίσει ήδη πάλι να σκαλίζει «την ιστορία των συμμαθητριών μου που έχει τίτλο “Κορίτσια στη Βεράντα” και αποτελεί το τρίτο μέρος της Τριλογίας της Λευκάδας (Ψηλά Τακούνια για Πάντα και Ξυπόλυτες στην Άμμο) είναι τα δύο προηγούμενα μυθιστορήματα…»
«Αγαπώ την περίοδο της επώασης και της γραφής!» θα μας πει και θα μας ανοίξει το εργαστήρι της γραφής της.
-Υπάρχει τελετουργία γραφής [συγκεκριμένος χώρος, χρόνος, συνήθειες] ή παντού μπορείτε να γράψετε εσείς;
Βεβαίως υπάρχει τελετουργία γραφής. Πάντοτε γράφω στο γραφείο μου που βλέπει απέναντι στο μεγάλο πάρκο του Μοντρεάλ, το περίφημο πάρκο του Κάστορα. Καταπράσινο το καλοκαίρι, χρυσοκίτρινο το φθινόπωρο, ολόλευκο τους έξι μήνες του χιονιού.
Όταν γράφω το μεγάλο έργο ξυπνάω από τα χαράματα, 5 η ώρα το πρωί και αρχίζω τη δουλειά, που είναι απαρεγκλίτως οχτάωρης βάρδιας. Μου είναι πολύ δύσκολο να γράφω αλλού, πλην της γωνιάς μου. Παρότι έχω ένα αγαπημένο γραφείο στην Αθήνα, δυσκολεύομαι να αφοσιωθώ. Εκεί γράφω μόνο δημοσιογραφικά κείμενα…
-Για να ξεκινήσετε μια ιστορία, χρειάζεστε πλάνο, να ξέρετε και την αρχή και το τέλος της, ή αρκούν μια εικόνα ή η αρχική φράση;
Επειδή τα μυθιστορήματά μου αρύονται πραγματικών ιστοριών, εξ αρχής γνωρίζω το τέλος και βέβαια τα κυρίως πρόσωπα και την πλοκή. Η αρχή με δυσκολεύει πάντοτε και το στήσιμο του μυθιστορήματος, που αποτελούν το θεμέλιο λίγο του μεγάλου έργου.
-Ποιο βιβλίο σας γράφτηκε με πιο παράξενο και αλλόκοτο τρόπο;
Με τον πιο αλλόκοτο και αναπάντεχο τρόπο γράφτηκε το πρώτο μου βιβλίο, η βιογραφία του πρώην Αρχιεπισκόπου Αμερικής Σπυρίδωνος με τίτλο «Η Μοναξιά Ενός Ασυμβίβαστου» (2000). Ήμουν έμπειρη δημοσιογράφος αλλά δεν είχα ιδέα για την αφοσίωση και το αρχιτεκτονικό στήσιμο που χρειάζεται ένα μεγάλο έργο. Όταν εξασφάλισα -εντελώς τυχαία και συμπτωματικά- το αρχείο του αρχιεπισκόπου και μάλιστα με φόντο τα άγρια γεγονότα που οδήγησαν στην εκπαραθύρωσή του, αγόρασα πολλές βιογραφίες ιστορικών προσώπων και άρχισα να μελετώ το στυλ. Πρώτα έφτιαξα το σκελετό και μετά γέμισα το έργο. Ήταν δύσκολη, προκλητική και τολμηρή θα έλεγα αυτή η απόφαση που τελικά πέτυχε και με οδήγησε αργότερα στη μυθιστορία.
-Υπάρχουν συγγραφικές εμμονές; Θέματα στα οποία επανέρχεστε, τεχνικές που χρησιμοποιείτε και ξαναχρησιμοποιείτε, γρίφους κι αινίγματα που προσπαθείτε μια ζωή γράφοντας να επιλύσετε;
Οι άνθρωποι είναι φτιαγμένοι με νου και ψυχισμό που εν συνδυσμώ δημιουργούν και τρέφουν εμμονές. Βεβαίως κι εγώ σε αυτή την κατηγορία των εμμονικών συγγραφέων ανήκω. Η μόνιμη επωδός μου είναι το υπαρξιακό ερώτημα, από που ερχόμαστε και πού οδεύουμε. Με βασανίζει διαρκώς, το τοποθετώ στους προβληματισμούς των ηρώων μου. Κι επειδή είναι άλυτο το μεταφέρω σε κάθε μου μυθιστόρημα, σε κάθε ήρωα και ηρωίδα μου.
-Τι πρέπει να έχει μια ιστορία για να γίνει ιστορία σας;
Για να εμπνευσθώ από μια πραγματική ιστορία και να την μετατρέψω σε μυθιστόρημα, πρέπει να έχει δυνατούς πρωταγωνιστές και ανατρεπτικό τέλος. Αυτά τα στοιχεία μου δίνουν το έναυσμα…
– Ένας ήρωας ή μια ηρωίδα για να γίνει ήρωάς σας ή ηρωίδα σας;
Ένα πρόσωπο για να γίνει ήρωας του μυθιστορήματός μου πρέπει να είναι απτό, πραγματικό, αληθινό. Πρέπει να ζει ανάμεσά μας ακόμη κι αν η ιστορία του ανάγεται σε προηγούμενους αιώνες…
-Ποιος ήρωας ή ποια ηρωίδα σας έφτασαν ως εσάς με τον πιο αλλόκοτο τρόπο;
Η ηρωίδα στο μυθιστόρημα ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΓΑΠΗ ΤΩΝ ΑΛΛΩΝ, η Μαργαρίτα, κατά κόσμον Δέσποινα Εμμανουηλίδη-Κατσιματίδη. Πρόκειται για τη μητέρα του Ελληνοαμερικανού μεγιστάνα Τζον Κατσιματίδη και την αλύτρωτη ιστορία του έρωτά της. Μας την αποκάλυψε η πρώτη εξαδέλφη του Τζον το Δεκαπενταύγουστο του 2005 μετά το εκκλησίασμα στην Παναγία τη Σπηλιανή της Νισύρου. Την ερωτεύτηκα με μιας, έκανα την έρευνά μου επί μερικά χρόνια και έγραψα το μυθιστόρημα που εκδόθηκε το 2009. Ήταν ένα επικό μυθιστόρημα!
-Το πρώτο βιβλίο που διαβάσατε και σας εντυπωσίασε;
Είχα διαβάσει όλα τα παιδικά παραμύθια, όλα τα εφηβικά βιβλία της εποχής μου, αλλά αυτό που με εντυπωσίασε ήταν η Τζέιν Έιρ της Σαρλότ Μπροντέ. Ε! Συγκλονίστηκα από τον έρωτα της ορφανής παιδαγωγού με τον ιδιοκτήτη του πύργου, την φρικτή αποκάλυψη την ημέρα του γάμου της, το χάπυ έντ. Κοιμόμουν και ονειρευόμουν αυτή την ορφανή κοπέλα που νίκησε την ίδια τη ζωή και έγινε ηρωίδα μου!
-Υπάρχει βιβλίο που μπορείτε να πείτε ότι σας άλλαξε τη ζωή ή βιβλίο στο οποίο συχνά επιστρέφετε;
Δεν πιστεύω ότι υπάρχει βιβλίο που μου άλλαξε τη ζωή. Υπάρχει όμως η Ασκητική του Νίκου Καζαντζάκη, που με πλοηγεί σε διάφορα μείζονα θέματα και ερωτήματά μου. Ανατρέχω συχνά στο ευαγγέλιο αυτό της λογοτεχνίας, κυρίως όταν τα χάνω με αυτά που συμβαίνουν γύρω μου!
-Αγαπημένοι σας συγγραφείς και ποιητές;
Να αρχίσω από τους ποιητές διότι πρώτα μυήθηκα στην ποίηση και μετά στην πεζογραφία, καθότι κατάγομαι από τη Λευκάδα, το νησί των ποιητών. Αγαπώ τον Αριστοτέλη Βαλαωρίτη, τον Άγγελο Σικελιανό, τον Διονύσιο Σολωμό, τον Κωστή Παλαμά, τον Οδυσσέα Ελύτη, το Νίκο Γκάτσο, την Κική Δημουλά…
Ανάμεσα στους αγαπημένους μου συγγραφείς είναι ο Νίκος Καζαντζάκης, ο Μ. Καραγάτσης, ο Γρηγόριος Ξενόπουλος, ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης, ο Σαίξπιρ, οι αδελφές Μπροντέ, ο Ντοστογιέφσκι, ο Ουγκό, ο Ονορέ ντε Μπαλζάκ, ο Αντουάν ντε Σεν Εξουπερί, ο Γκαμπριέλ Γκαρθία Μάρκες και άλλοι ών ουκ έστι αριθμός!
-Κατά την διαδικασία της συγγραφής, ακούτε μουσική, έχετε ανάγκη από απόλυτη σιωπή, διαβάζετε άλλα βιβλία ή ποιητές, καταφεύγετε σε εικαστικά έργα;
Η αλήθεια είναι πως θέλω να γράφω με απόλυτη ησυχία, δεν αντέχω να ακούω ούτε τσικ γιατί διασπάται η προσοχή μου. Αλλά κατά τη διάρκεια της γραφής του μεγάλου έργου πρέπει να πω ότι διαβάζω Ελληνική ποίηση για να αντλώ λέξεις. Εκεί στα ξένα με τη χρήση της γαλλικής και αγγλικής γλώσσας έχω πάθει λεξιπενία. Κι όταν ανατρέχω στην ποίηση νιώθω πως ξαναβρίσκω τις λέξεις μου.
-Να αναφερθούμε σε εκείνο που γράφετε σήμερα;
Ναι μόλις ολοκλήρωσα την βιογραφία του πρώην βουλευτή Λευκάδας καθηγητή Ξενοφώντα Βεργίνη η οποία θα κυκλοφορήσει πριν από τα Χριστούγεννα με τίτλο «Πέρα απ’ τον Ορίζοντα» (εκδόσεις Ωκεανός). Πρόκειται για ένα επικό έργο, που αναφέρεται στην προσωπική και πολιτική ιστορία του λευκαδίτη βουλευτή, που ξεκίνησε από το μηδέν και έχει κατακτήσει τους ορίζοντες της πολιτικής, της επιχειρηματικότητας και της ακαδημαϊκής καριέρας.
Τώρα, αρχίζω να σκαλίζω πάλι την ιστορία των συμμαθητριών μου που έχει τίτλο «Κορίτσια στη Βεράντα» και αποτελεί το τρίτο μέρος της Τριλογίας της Λευκάδας (Ψηλά Τακούνια για Πάντα και Ξυπόλυτες στην Άμμο) είναι τα δύο προηγούμενα μυθιστορήματα…
Αγαπώ την περίοδο της επώασης και της γραφής!
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
ΘΕΜΑΤΑ
-
27 Σεπτεμβρίου – Αριστίντ Μαγιόλ
Επιμέλεια: Δήμητρα Ντζαδήμα // Ο Αριστίντ Μαγιόλ, που έφυγε σαν σήμερα το 1944 ήταν Γάλλος γλύπτης και ζωγράφος, ένας από τους σημαντικότερους καλλιτέχνες του 20ού αιώνα.Η καλλιτεχνική δεξιοτεχνία του ήταν προϊόν καθημερινής παρατήρησης και γέμιζε το σημειωματάριό του με σκίτσα
Περισσότερα -
Η «Διαδρομή» του ποιητή Σπύρου Κατσίμη
Γράφει ο Γιάννης Πλαχούρης // * Σπύρος Κατσίμης «Η διαδρομή», εκδ. Σ. Ι. Ζαχαρόπουλος, σελ. 352 Ασφαλώς έχετε ακούσει την πανάρχαια φράση –και για να διατηρείται τόσο διάστημα φαίνεται πως ισχύει– ότι «μια εικόνα αξίζει χιλιάδες
Περισσότερα -
Διήγημα: “Οδός θλίψεως”
Του Οδυσσέα Νασιόπουλου // * Στην αρχή περνούσαν πολλοί απ ‘αυτόν τον δρόμο, να ακούσουν το τραγούδι του. Ήταν τότε που η εποχή μύριζε θυμάρι και αγάπη και παντού ανέβλυζε μέσα απ ‘την πέτρα το αγιονέρι, ήταν τότε
Περισσότερα -
Η «Λυσιστράτη» και οι «Πέρσες» συνεχίζουν την περιοδεία τους και τον Σεπτέμβριο
Η «Λυσιστράτη» σε σκηνοθεσία Οδυσσέα Παπασπηλιόπουλου και οι «Πέρσες» σε σκηνοθεσία του Δημήτρη Λιγνάδη συνεχίζουν την περιοδεία τους και τον Σεπτέμβριο αλλά και τον Οκτώβριο «Λυσιστράτη» του Αριστοφάνη Είκοσι χρόνια μετά την έναρξη του πελοποννησιακού πολέμου,
Περισσότερα -
Ποιήματα για το Φως
Γράφει η Μαρία Λιάκου // Μαρία Βλάχου «Σώμα πτυχώσεων», εκδ. Περισπωμένη, 2016 Με την δεύτερη ποιητική της συλλογή η Μαρία Βλάχου κερδίζει επάξια μια θέση στην νέα ελληνική ποίηση. Χωρίς ποιητικές ευκολίες αλλά με δουλεμένη ποιητική σμίλη μας
Περισσότερα -
Οι αδυσώπητες μνήμες του πολέμου
Γράφει η Τζένη Μανάκη // Μιχάλης Μαλανδράκης «Δυναμώστε τη μουσική, παρακαλώ», εκδ. Πόλις «…ο Χάρης βλέπει, παρατηρεί, αλλά δεν μπορεί να καταλάβει ποιο σημείο του σώματος είναι χτυπημένο, ολόκληρο το σώμα μια ανοιχτή πληγή, τα πόδια
Περισσότερα -
✔ ΑΦΙΕΡΩΜΑ: Μεταφρασμένη Πεζογραφία τον Χειμώνα
Επιμέλεια: Ελένη Γκίκα // Μπέλοου, Ουελμπέκ, Κολμ Τόιμπιν, Heinrich Böll, Ίαν Μακ Γιούαν, Φλάνερι Ο’ Κόνορ, Γκαρθ Ρισκ Χάλμπεργκ, Χανς Μπλούμενμπεργκ, Ράινερ Μαρία Ρίλκε αλλά και Πάτι Σμιθ, Μπρις Ντ’ Τζ. Πάνκεϊκ, Ορχάν Παμούκ, Κριστιάν Μπομπέν, Harper Lee,
Περισσότερα
