Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Χηλαί Σκορπίου
23/02/2021, 9:12 μμ

Χηλαί Σκορπίου

Γράφει ο Απόστολος Θηβαίος //

 

Σημείωμα για την ποιητική συλλογή «Η καρδιά του Σκορπιού, a scorpii», του Ανέστη Λάϊου από τις Εκδόσεις Βακχικόν

 

Ο αστερισμός του απαντάται για πρώτη φορά στους Αλφόνσειους Πίνακες. Σε αυτήν την πρώτη καταγραφή της θέσεως των ουράνιων σωμάτων, γίνεται λόγος για το μέγα τέρας που σκότωσε τον Ωρίωνα της Αρτέμιδος. Η μυθολογία θέλει τον σκορπιό να φονεύει τον αγαπημένο νέο, το παιδί του κυνηγιού που ο Οδυσσέας αντίκρισε στην Νέκυιά του να βόσκει τα άγρια θηρία. Η θέση του έκτοτε θα ανήκει στον μεγάλο χάρτη των αστερισμών που ερμηνεύουν τα μελλούμενα στα χέρια επιδέξιων οιωνοσκόπων. Στην καρδιά του κρύβεται ένα μυθιστόρημα, μια μικρή και σύντομη μυθολογία που γεννήθηκε από την απέραντη προσήλωση αυτού του μικρού του μέγα κόσμου στα ποικίλα χρονικά της ψυχής και του κόσμου. Στην Καρδιά του Σκορπιού κοιμούνται όνειρα και ποιήματα, στίχοι ισοδύναμοι με βιογραφίες μυστικές και μαρτυρίες. Απόψε τον αστερισμό του σκορπιού κυβερνούν οι στίχοι του Ανέστη Λάϊου που έρχεται με την ομώνυμη, ποιητική συλλογή των εκδόσεων Βακχικόν για να αφοπλίσει την σκηνοθεσία της γνώριμης ζωής.

Την συλλογή υπογράφει συμβολικά μια μορφή πλασμένη από τα ενδημικά στοιχεία της ψυχής του δημιουργού. Καμιά υπόμνηση, καμιά αναφορά στις ταυτότητες αυτών των στίχων, μονάχα μια αφοπλιστική προβολή της μικρής και της μεγάλης αντίφασης που μας κυβερνά. Η Καρδιά του Σκορπιού κουβαλά τις λεπτομέρειες από την σκηνογραφία που φλέγεται εκεί έξω. Δεν σημαίνει παρά την ελπίδα που κυμαίνεται από την καρδιά μας ως την φαντασία και το απροσμέτρητο. Με αυτό το απερινόητο κέντρο ως γνώμονα, ο ποιητής Λάϊος αναλαμβάνει να ενσαρκώσει με λόγια σιβυλλικά και ανεξερεύνητα αυτόν τον άσπαστο δεσμό τέχνης και κοινωνίας. Η πολυπλοκότητα μα και τα λεπτοφυή του χαρακτηριστικά δεν μπορούν παρά να εκπληρώνονται μέσα από πλάγιους φωτισμούς και υπαινιγμούς, πράγματα που κατορθώνει η ποίηση στην μικρή και την μεγάλη της έκφραση. Ο δημιουργός δεν απομιμείται κακότυπα, δεν καταχράται το μυστήριο των στίχων παρά μόνον για να θέσει τις συνθήκες που μες στην ανθρώπινη ταπείνωση σκοτώνουν τα αγαθά χέρια κάθε χαμένης πρόνοιας. Κάτω από το φέγγος των λέξεων ο Ανέστης Λάϊος στήνει το δικό του σύμπαν, γεμάτο χρησμούς και ετυμηγορίες για τα πικρά πρώτα χρόνια αυτού του ολοκαίνουριου, τεχνολογικού αιώνα. Αυθεντικός με την λεπτή προσθήκη της ειρωνείας στα έμμετρα αλλά και τις πρόζες που συνθέτουν την Καρδιά του Σκορπιού ο δημιουργός μοιάζει να αντιστέκεται στην ετοιμοθάνατη κουλτούρα, πρεσβεύοντας την αφαίρεση που, δεν μπορεί παρά να αποκαλύπτει αυτές τις σπουδαίες γενικεύσεις που είπαμε ζωή μας. Η νικημένη της λογική, οι ήττες της που μαζί τους προχωρούμε, δεν έχουν θέση στο ζητούμενο ενός θαύματος.

 

 

Αυτήν την σκληρή μοίρα της ομορφιάς τραγουδά ο Ανέστης Λάϊος που με λιτά μέσα ψιθυρίζει ένα αίνιγμα. Δειπνώντας με Κύκλωπες και σκληρές, αδυσώπητες νύμφες ο ποιητής καταγράφει το περιεχόμενο της ποιητικής του συλλογής σε τρεις κατηγορίες. Οι προμαχώνες της καρδιάς, Το νύχι της Αρκούδας και Το  σμήνος της Πεταλούδας συνθέτουν τις θεματικές ενότητες της συλλογής που σε κάθε μια από τις εκδοχές της διαμορφώνει την ταυτότητά της μέσα από στίχους ασώματους και νοερούς. Τίτλοι όπως Show και Το πανηγύρι των τρελών επιβεβαιώνουν το αλάθητο αισθητήριο της παρατήρησης που ανατρέφει τους στίχους του Λάϊου. Ακουμπώντας σε αγαπημένους στίχους ο ποιητής με την αδιόρατη ταυτότητα φτιάχνει από την αρχή την αίσθηση του κόσμου με όρους επικαιρότητας. Η Νύφη των Προμαχώνων της Καρδιάς ξετυλίγει την βιογραφία αυτού του κόσμου με την διττή όψη. Σαν όνειρο και σαν πίκρα, με μια προφορικότητα απροσποίητη και την ισοδύναμη απλότητα, είτε μιλάμε για μεγάλες συνθέσεις είτε για σύντομα πονήματα, ο Α. Λάϊος σκιαγραφεί αυτόν τον κόσμο και θέτει σε κίνηση τις φιγούρες και τα μέσα του. Ο Γιώργος Θέμελης σε μία από τις αναφορές του στο καβαφικό έργο κάνει λόγο για την πιστή και αφοσιωμένη προσήλωση του δεσμώτη στους φραγμούς, το αδιέξοδο και το χρέος. Η Καρδιά του Σκορπιού από τις εκδόσεις Βακχικόν τοποθετεί το ποιητικό έργο αντίκρυ στην πολιορκία των καιρών, το χρέος, το αδιέξοδο. Στους στίχους του τρεμοπαίζει μια εποχή με τούλια που ανεμίζουν, με σημαία αγνότητας. Μια εποχή που το βάσανό της το ευλογεί ο Θεός, μια μητέρα ακούραστη, άθραυστη, μια σκλάβα που βγαίνει στην φόρα καταδεικνύοντας τις αλυσίδες της, οργώνοντας την γη για τον έρωτα. Μες στην μαγγανεία του χρόνου της που εκπίπτει και παλιώνει και περνά στην λήθη αντικειμενοποιείται η ανθρώπινη φαντασία, η ομορφιά της ευαισθησίας που δίνει λόγο ύπαρξης στην ίδια την ποίηση και διεγείρει τούτη την ουσιώδη συνύπαρξη ανάγνωσης και γραφής. Σε αυτό το δικαίωμα παραστέκουν τα ποιήματα του Ανέστη Λάϊου, εφοδιασμένα με μια προπαίδεια ανθρώπινη και τρυφερή να τα ορίζει, χαρισμένα την πλεκτή των άστρων ομοιοκαταληξία. Θεοφόροι, τραγικοί ήρωες της χαρίζουν τα σύμβολα που χρειάζεται για να υπάρξει. Επιθυμίες απρόσεκτες και φανταστικές φορεσιές σκιάζουν το φρύδι του δρόμου που γνέφει στον Τρελό Ποιητή με έρωτα και φως, με απώλεια και λήθη και απληστία.

Στο αιρετικό μυθιστόρημα του Πιερ Πάολο Παζολίνι, ένας νέος ποδηλατεί ξέφρενα μες στις λάσπες των ρωμαϊκών περιχώρων. Κανείς δεν το γνωρίζει μα η πορεία του φαντάζει σχεδιασμένη να αγγίξει την άλλη πλευρά του πηγαδιού. Με έναν λυρισμό διακριτικό που απαντάται σε κάθε περίσταση καταστροφής, ο Ανέστης Λάϊος προσβλέπει στην απέριττη γλώσσα και στον κόσμο που ανοίγεται έξω και πέρα από την σκιά. Φορά τα ήθη εκείνων που πέρασαν και μας άγγιξαν και ομολογεί δίχως περιστροφές τα πιο όμορφα λόγια του. Μαζί με τις εικόνες του συντρίβεται, ξαναγεννιέται, με τα χείλη που έχει με αυτά φιλά. Και είναι αλήθεια πως στις πιο όμορφες στιγμές της Καρδιάς του Σκορπιού ο ποιητής μιλά με την φωνή που του δόθηκε, αρνούμενος να αποδεχτεί την ροπή της άκριτης πρωτοτυπίας. Γράφει με μια αλήτικη αγιότητα για τ΄άχραντα εκεί έξω. Και έχει για αστερισμό του τον Σκορπιό, μοίρα του εκείνη του Ωρίωνα. Οι εκδόσεις Βακχικόν και ο Ανέστης Λάϊος εξαργυρώνουν το πνεύμα της ταπεινωμένης σιωπής και με όλα τα υλικά της εποχής τους φτιάχνουν πορτραίτα ανθρωπολογικά, γυρεύοντας να ζήσουν με τρόπο φιλοσοφικό μες στους πλατωνικούς καιρούς.

 

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες:
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top