Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Με την ελπίδα της επιστροφής
26/05/2021, 8:57 πμ

Με την ελπίδα της επιστροφής

Γράφει η Πέρσα Κουμούτση //

 

Ποίηση Ναζουάν Νταρουίς «Δί-χως» από τα αραβικά σε μετάφραση Πέρσας Κουμούτση από εκδόσεις Παράκεντρο

 

Με αφορμή την έκδοση του ποιητικού βιβλίου του Παλαιστίνιου ποιητή Ναζουάν Νταρουίς, στην Κύπρο από τις εκδόσεις Επίκεντρο.

Για την απώλεια, το τραύμα, τις χαμένες πατρίδες,

άλλο ένα διαμαντάκι σύγχρονης Αραβικής ποίησης μόλις κυκλοφόρησε στην Ελληνική γλώσσα, αυτή τη φορά στην Κύπρο, από τις εκδ. Παράκεντρο με τη φροντίδα του Κύπριου ποιητή Πάμπου Κουζάλη, σε μετάφραση από την αραβική γλώσσα της Πέρσας Κουμούτση

 

 

 

 

 

Δί-χως

Έζησα δίχως μάνα και πατέρα,

δίχως αδέλφια

ή συγγενείς

Έζησα δίχως ρίζες, φίλους

κι απογόνους

Έζησα δί-χως…

 

Επιλεγμένα ποιήματα του Παλαιστίνιου ποιητή Najwan Darwish, μόλις κυκλοφόρησαν στην Κύπρο από τις εκδόσεις Παράκεντρο και φέρουν τον ιδιότυπο και άκρως συμβολικό τίτλο: Δί-χως. Μια συλλογή ποιημάτων , 80 περίπου στον αριθμό, με κεντρικό άξονα την απώλεια και το τραύμα. Την απώλεια των τόπων, της παιδικής μας ηλικίας, της αθωότητας και της ξεγνοιασιάς. Ποιήματα που εκφράζουν με ένα συγκλονιστικό τρόπο –τολμώ να πω και με ένα έντονο αίσθημα παραίτησης – το παράπονο και τα συναισθήματα ενός αυτοεξόριστου ποιητή για όλα εκείνα που χάθηκαν ανεπιστρεπτί, μαζί με την «ιδέα των σπιτιών» και την ελπίδα της ‘επιστροφής’. Η ποίηση του Ναζουάν Νταρουίς θα μπορούσε να χαρακτηριστεί βιωματική, αφού είναι φανερό ότι αντλεί από το προσωπικό του βίωμα, την δική του βιοτική εμπειρία και τα προσωπικά του συναισθήματα για τα θέματα που επιλέγει να πραγματευτεί, παράλληλα όμως με την προσωπική του ματιά πάνω στα κρίσιμα ζητήματα που αναφέρει, η ποίηση του προτάσσει και προβάλλει επίμονα τη συλλογική εμπειρία ενός ολόκληρου λαού που δεν μπορεί να ξεχάσει. Ενός λαού που δεν έχει σταματήσει να πονά.  Στην ποίηση του Ν. Νταρουίς, τα πάντα εκπορεύονται από το συναίσθημα της απώλειας, της εσωτερικής ερήμωσης, της διάψευσης και του ψυχικού θανάτου κι όλα αυτά συμπλέκονται με μια διάχυτη μελαγχολία,  ενίοτε και μια αδιόρατη ειρωνεία που διαπνέει τους στίχους και που καθορίζουν σε μεγάλο βαθμό το ποιητικό του ύφος. Πάντα όμως με εντυπωσιακή ευγένεια και εγκαρτέρηση που συγκινεί και που βεβαίως μαρτυρά την ωριμότητα και τον εσωτερικό κόσμο του ποιητή, καθώς και τις ευαισθησίες του για τα θέματα που τον απασχολούν. Ο ποιητικός λόγος του Ν. Νταρουίς, είναι αλληγορικός, βρίθει συμβολισμών, ενώ οι ανάγλυφες εικόνες που μετουσιώνει στους γεμάτους μουσικότητα και ρυθμό στίχους του, κινούνται συνεχώς ανάμεσα στο πραγματικό και το φανταστικό, σαν να υπάρχουν σε μια υπερβατική διάσταση χωροχρόνου και βέβαια στη συνείδηση του ποιητή. Κι όλα αυτά μαζί δημιουργούν με αδιασάλευτη και αξιοπρόσεκτη ‘ισορροπία’, μια αρμονία που χαρακτηρίσει τον ιδιαίτερο αυτό ποιητικό τόπο. Η ποίηση του Ναζουάν Νταρουίς, αν και απέχει από την τυπική επαναστατική ποίηση, είναι κατά βάση επαναστατική, με την έννοια ότι αγγίζει τις πιο ευαίσθητες χορδές του αναγνώστη του, προκαλώντας τον να αναλογιστεί, να ταυτιστεί και να θυμηθεί εκ νέου όλα εκείνα που ο Χρόνος φαίνεται ότι απαλείφει από τη μνήμη. Για αυτό και η έννοια του χρόνου είναι πανταχού παρούσα στα ποιήματά του. Εντούτοις, η ποίησή του δεν εγκλωβίζεται σε συγκεκριμένα γεωγραφικά όρια, υπερβαίνει  τον ορίζοντα και την ιστορία του τόπου του για να ταυτιστεί με την ιστορία άλλων λαών και ανθρώπων που φέρουν παρόμοια τραύματα. Διότι εκτός από Παλαιστίνιος, ο Ναζουάν  Νταρουίς είναι και ένας πολίτης του κόσμου κι όπως πολλοί από τους εκπατρισθέντες ομολόγους του, έχει περιπλανηθεί σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της γης. Έχει συναναστραφεί ανθρώπους με παρόμοιες εμπειρίες, οι ιστορίες τους δεν τον αφήνουν αδιάφορο. Όχι μόνο δεν τις προσπερνά, αλλά τις διερευνά και τι μετουσιώνει στο ποιητικό του σύμπαν. Κι ανάμεσα σε όλα αυτά ξεπροβάλουν θέματα όπως η υπαρκτική μοναξιά, ο αποκλεισμός και η ξενιτιά σε κοινωνίες συχνά αποστασιοποιημένες, κοινωνίες που φορούν τα προσωπεία της ευγένειας και της ανεκτικότητας, αλλά που ουσιαστικά αδιαφορούν . Ο Νταρουίς ωστόσο, δεν κατηγορεί, δεν καταγγέλλει κανένα, κατανοεί την ανθρώπινη ύπαρξη και τις αδυναμίες της  και τις καταγράφει ως παρατηρητής, χωρίς υπερβολές και εμπάθεια, ούτε εξαιρεί τον εαυτό του από αυτέ τις αδυναμίες, ακόμα κι αν ό ίδιος υπήρξε θύμα συμπεριφορών. Για αυτό και η αίσθηση της εγκαρτέρησης, είναι εμφανής σε αυτά τα ποιήματα. Συνυπάρχει μαζί με εκείνη της παράδοσης και της συγκαλυμμένης προσμονής. Τελειώνοντας τη σύντομη αυτή αναφορά, θα ήθελα να ευχαριστήσω και να συγχαρώ  τον ποιητή Πάμπο Κουζάλη και τις εκδόσεις Παράκεντρο για την υπέροχη αυτή πρωτοβουλία να μας γνωρίσουν σπουδαίους ποιητές του κόσμου, εκκινώντας με έναν  σημαντικό ποιητή της νεότερης γενιάς, όπως ο Ναζουάν Νταρουίς. Όπως τον ευχαριστώ για την εμπιστοσύνη του και την ευκαιρία που μου έδωσε να τον γνωρίσω, όχι μόνο μέσα από την ποίησή του, αλλά και σε προσωπικό επίπεδο. Τέλος εύχομαι ο έλληνας αναγνώστης να απολαύσει την απόδοση των ποιημάτων που έγινε απευθείας από την πρωτότυπη γλώσσα, διατηρώντας-θέλω να πιστεύω- ανόθευτο και αναλλοίωτο το ύφος του ποιητή,  το προσωπικό γλωσσικό του ιδίωμα, την μουσικότητα και τον ρυθμό που εντείνουν τη συνειδησιακή ροή και την ουσία των εξαιρετικών τούτων ποιημάτων.

 

Nadjwan Darwish

 

Η εξάντληση των κρεμασμένων

 

Ι

Εξαντλήθηκαν οι κρεμασμένοι…

αποκαθηλώστε μας,

Αφήστε μας να ξεκουραστούμε…

Σέρνουμε πίσω μας χρονολογίες,

χωρίς γη, ούτε ουρανό.

 

Θεέ,

Κάνε να μην υποφέρουν τα σφάγια σου.

 

ΙΙ

Δεν είχες μάνα, ούτε πατέρα,

δεν είδες τα αδέλφια σου

να κρέμονται απ΄ τα γαμψά νύχια

της παγωμένης αυγής.

Δεν αγάπησες  κανέναν,

δεν σε εγκατέλειψε κανείς.

Ο θάνατος δεν έφαγε απ’ τη χούφτα σου.

Εσύ, δεν θα νιώσεις ποτέ τα βάσανά μας.

 

ΙΙΙ

 

Δεν είμαι ο βασιλιάς Δαβίδ,

για να σταθώ στην πόρτα της μεταμέλειας

και να ψάλλω τους ψαλμούς

μετά τα σφάλματά μου.

 

VI

Αποκαθηλώστε με,

επιθυμώ να ξεκουραστώ.

 

 Έως σήμερα

 

Τους ακούω να κτυπούν τα καρφιά

με ανείπωτη χαρά

τους ακούω από μακριά

να τα κτυπούν ξανά και ξανά.

Με απελπισία μεγαλύτερη

τώρα τα κτυπούν.

Τους ακούω και τους λυπάμαι,

ενώ κοιμάμαι στην σκιερή,

ουράνια κλίνη μου

ενώ εκείνοι

μες την κάψα του μεσημεριού

συνεχίζουν να με σταυρώνουν.

 

Την Τρίτη ημέρα

 

Την  τρίτη μέρα της Δημιουργίας,

ενώ ο Θεός έβαζε τις πρώτες πινελιές του στην ξηρά,

επέλεξα ένα διαμέρισμα γεμάτο βιβλία.

έπειτα, έφραξα το δρόμο σ’ όλους τους δυνάστες

και αυτοεξορίστηκα.

 

Η Ηττημένη μου σημαία

 

Αν δώσει η τύχη και επιστρέψω σε σένα,

δεν θα το κάνω κάτω από άλλη σημαία.

Θα σ’ αγκαλιάσω με δυο κομμένα χέρια

Δεν θέλω φτερά στον παράδεισο

θέλω μόνο να δω τους τάφους σας

εκείνους που κείτονται στην όχθη του ποταμού.

Θέλω την αιωνιότητα στο τραπέζι με το πρωινό μου.

μαζί με το ψωμί και τις ελιές.

Θέλω εσένα

Γη μου

Ηττημένη μου σημαία.

 

 

(μέρος του κειμένου είχε δημοσιευτεί στην εφημερίδα Αυγή)

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: , ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top