Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Βγαλμένη απ’ το χώμα και τα κόκαλα της Κρήτης
10/11/2021, 12:50 πμ

Βγαλμένη απ’ το χώμα και τα κόκαλα της Κρήτης

Του Γεωργίου Νικ. Σχορετσανίτη //

 

 

 

 

Γιάννης Νικολούδης, «Από χώμα και κόκαλα». Εκδόσεις Σκαρίφημα. Αθήνα, 2021

 

Εκείνη τη μοιραία νύχτα, μέσα σε όχι και τόσο συνηθισμένη κακοκαιρία και την ώρα που μια «θύελλα… προμηνυόταν στο βάθος του ουρανού», μπήκαν τα θεμέλια για την διάπραξη μιας δολοφονίας, με θύμα, έναν αναπληρωτή δάσκαλο που ήταν διορισμένος σε ένα απόμακρο και τυπικό χωριό της Κρήτης, τον Μάνο. Φεύγοντας από το χωριό όπου δούλευε προτίμησε να ξεχειμωνιάσει σε ένα βενζινάδικο και μια παράγκα. Ο ιδιοκτήτης αυτών των δομών αναζητούσε ματαίως κάποιον να εργασθεί εκεί, αλλά εις μάτην. Όταν όμως αργότερα έρχεται στην επιφάνεια ένα αποτρόπαιο έγκλημα, τότε αναδύονται μαζί και πολλά άλλα που αφορούσαν το άτομό του και την παρουσία του σε εκείνους τους γεωγραφικούς παραλλήλους. Τόποι δύσκολοι για τον αρχάριο, γεμάτοι με θερμοκήπια και καλλιέργειες. Ενδιάμεσα ξενώνες, πανσιόν, μεγάλα ξενοδοχεία, μικρές τουριστικές επιχειρήσεις, γεωτρήσεις, φράχτες, μποστάνια, Έλληνες και ξένοι εργάτες, τόσο ευδιάκριτα όλα, όπως πολύ καλά γνωρίζουν οι ντόπιοι. Και φυσικά το αιώνιο πρόβλημα των δρόμων, τα αμέτρητα καντηλάκια στις άκρες των δρόμων, τους μικρούς λιλιπούτιους ναούς με τις φωτογραφίες και τα λιγοστά λουλούδια, να υπενθυμίζουν σε όλους τις χαμένες ψυχές των νέων, ένα τόσο συχνό φαινόμενο σε ολόκληρη τη μεγαλόνησο, διαχρονικά. Ο Γιάννης Νικολούδης, μια σχετικά νέα φωνή του Ηρακλείου, αρχίζει να ξεδιπλώνει την ιστορία όχι με τον συνήθη τρόπο, αλλά προτιμώντας να την αφηγηθούν διάφορες άλλες φωνές γνωστών, γειτόνων, οικείων και συγγενών των πρωταγωνιστών του δράματος. Οι φωνές τείνουν προς το ζητούμενο, τουτέστιν προσπαθούν να ξετυλίξουν το κουβάρι των γεγονότων που οδήγησαν έως εκείνο το αποτρόπαιο έγκλημα που συντάραξε τα φαινομενικά ήρεμα νερά της αγροτικής τους περιοχής. Οι αστυνομικές αρχές αργά και σταδιακά έρχονται σε επαφή με όλα όσα διημείφθησαν τους τελευταίους μήνες στο χωριό αλλά και με νοοτροπίες βαθιά ριζωμένες και χωμένες στο αίμα των κατοίκων και φυσικά κάποιες ανοίκειες συμπεριφορές. Ο Μάνος, σπουδαγμένος στο Παιδαγωγικό Τμήμα του Ρεθύμνου, δάσκαλος με σκουλαρίκι, κοτσίδα δεμένα τα μαλλιά του, με μεταπτυχιακούς τίτλους, έρχεται σε επαφή με τη νοοτροπία του κρητικού χωριού, με αντιλήψεις ξένες, με αλλότριες νοοτροπίες αναμένοντας την μονιμοποίηση των συμβασιούχων από το υπουργείο και νοικιάζοντας και ξενοικιάζοντας σπίτια σε διάφορα μέρη  της ελληνικής επαρχίας. Όμως εκεί, γνωρίζεται στενά με τον Παύλο, γιό του γνωστού επιχειρηματία οχημάτων και σχετικών ανταλλακτικών της περιοχής Αντώνη Αρχοντάκη, και τότε δρομολογούνται απίστευτα δραματικές εξελίξεις. Τα διάφορα πρόσωπα της ιστορίας έρχονται στην επικαιρότητα σε τακτά χρονικά διαστήματα, φέρνοντας στο προσκήνιο ολοένα και νεότερες πληροφορίες και τετελεσμένα γεγονότα που συγκλίνουν προς το ζητούμενο και το ποθητό. Την πλήρη ανατροπή της καθεστηκυίας κοινωνικής τάξης, σε τελική ανάλυση! Ιερείς, δάσκαλοι, καθηγητές, καφετζήδες, δικηγόροι, αστυνομικοί, συμμαθητές και τόσοι άλλοι συμβάλλουν με τον τρόπο τους στην διαλεύκανση του μυστηρίου, αλλά και των βαθύτερων διαπροσωπικών σχέσεων των κατοίκων της περιοχής που έως τότε καλύπτονταν με ένα πέπλο που κανένας δεν επιθυμούσε να απομακρύνει από το σωρό και ξεσκεπάσει έτσι τα ανομολόγητα: «… νεαρός εύθραυστος, δεκαπέντε ετών… άριστος μαθητής, σημαιοφόρος, ιδιαίτερα ευφυής… πέφτει θύμα ασέλγειας, σεξουαλικής κακοποίησης, σε σημείο που να βάλει τέλος στη ζωή του και εν τέλει αυτό κάνει. Εν συνεχεία… κανείς δεν ξέρει με σιγουριά… κανείς δεν ξέρει αν ήταν ατύχημα, ή… Δεν έχει σημασία…Το παιδί οδηγήθηκε  στο χαμό του γιατί προηγουμένως κάποιος το είχε εκμεταλλευτεί ψυχολογικά… και σωματικά βεβαίως. Ο δάσκαλος…».

 

Γιάννης Νικολούδης

 

Ο Γιάννης Νικολούδης αφήνει την πολλαπλή αφήγηση να ξεσκεπάσει τις σχέσεις μητέρας-παιδιού, μαθητών μεταξύ τους και μαθητών-δασκάλων, χαρακτήρες φαινομενικά σκληρούς αλλά ζώντας σε άλλους παραλλήλους και εντελώς απίστευτα έξω από τη σύγχρονη πραγματικότητα, ομοφυλοφιλικές σχέσεις που οδηγούν πολλούς στα άκρα, μέσα από αφηγήσεις και μαρτυρίες ανθρώπων που μέχρι τότε προτιμούσαν την αποστασία από τα τεκταινόμενα, ανίκανοι να διαχειριστούν πρωτόγνωρα γεγονότα και ξεχωριστές καταστάσεις που τώρα όμως έρχονταν σε ευθεία επαφή και είχαν να κάνουν με τα χώματα του τόπου, με τον τρόπο που ανατράφηκαν, με τις μνήμες των κατοίκων, και όταν έπρεπε να προβούν σε κάτι διαφορετικό προχωρούσαν και το εκτελούσαν, «γιατί δεν γινόταν διαφορετικά, γιατί έπρεπε… γιατί υπήρχε ένας μόνο δρόμος,  δεν υπήρχε διασταύρωση, όχι, ο δρόμος τράβαγε ευθεία, να στρίψεις δεν μπορούσες πουθενά και όσο για να γυρίσεις πίσω, αυτό ούτε να το σκέφτεσαι γιατί πως θα ζήσεις μετά, πως να εξακολουθήσεις να ξυπνάς το πρωί και να αναπνέεις και να χτυπάει η καρδιά σου μετά, απλά δεν γινόταν γιατί ήσουνα έτσι φτιαγμένος, χώμα και κόκαλα και πάλι χώμα και πάλι κόκαλα…». Η καθημερινότητα, το περιβάλλον, οι συνήθειες και οι διαχρονικές νοοτροπίες της ελληνικής επαρχίας αλλά περισσότερο και κυρίως εκείνες της κρητικής υπαίθρου, συγκλίνουν και συγκρούονται έντονα με έννοιες όπως παρενόχληση, μπούλινγκ, ασέλγεια, αποπλάνηση και σεξουαλική εκμετάλλευση, κυρίως ανάμεσα σε άντρες. Αποτέλεσμα όλων αυτών των συγκρούσεων, είναι και οι εξομολογήσεις, οι καταθέσεις ή οι μαρτυρίες των πολυποίκιλων και φορτισμένων ψυχολογικά αφηγητών της ιστορίας. Ο καθένας τους φυσικά δίδει και την δική του εξήγηση ανάλογα με τη βαθύτερη σχέση του με τους κύριους χαρακτήρες και φυσικά με τον τρόπο που εκείνος θεωρεί και φιλτράρει με την ιδιοσυγκρασία του τα πράγματα. Όμως πίσω απ’ όλα αυτά, δεν παύει να έρχεται στην επιφάνεια και επικαιρότητα η απομόνωση των κατοίκων και η μοναξιά της επαρχίας, ειδικά του χειμώνα, όπως εκείνη που βίωνε ο Μάνος και κάποιοι άλλοι του παρόντος αφηγήματος.

Ο συγγραφέας, καλός γνώστης της ελληνικής και ιδίως της κρητικής επαρχίας και νοοτροπίας, μας δίνει  μια ιστορία σύγχρονη, αλλά που πατάει όμως σε διαχρονικά στερεότυπα. Γεννημένος στο Ηράκλειο της Κρήτης, ο  Γιάννης Νικολούδης, εμφανίστηκε στην εκδοτική διαδικασία πριν πέντε χρόνια με το ‘Άμοιρο παιδί’ από τις εκδόσεις ‘Παράξενες Μέρες’ του Ρεθύμνου, και τώρα επανεμφανίζεται με ετούτη την καινούργια του προσπάθεια  (‘Από χώμα και κόκαλα’) που οριοθετεί και σηματοδοτεί πολλά που αφορούν κοινωνικές παραμέτρους και ιδιόρρυθμες συμπεριφορές. Κι’ ενώ στην αρχή ο αναγνώστης ταλαντεύεται ανάμεσα στα γεγονότα που αναφέρονται ακροθιγώς, η συνέχεια  και ειδικά το τέλος της νουβέλας τον αποζημιώνει.

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: , ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top