Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / «άυλοι κρίκοι»
12/12/2023, 9:43 μμ

«άυλοι κρίκοι»

Γράφει η Τζένη Κουκίδου //

 

 

 

Ασημίνα Ξηρογιάννη «Μια απέραντη ματιά», εκδ. Βακχικόν

 

Κι αν έχω διαβάσει δικά της! Πόσα και πόσα, κι ακόμα καταφέρνει να με συνεπαίρνει, να με κερδίζει και να μου δίνει κάτι καινούργιο, αλλιώτικο, όμορφο κι ωφέλιμο… Το πιο πρόσφατο βιβλίο της Ασημίνας Ξηρογιάννη είναι το Μια απέραντη ματιά, που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Βακχικόν.

 

Έχουν προηγηθεί πολλοί και ποικίλοι τίτλοι δικών της έργων Oντισιόν, Δοκιμάζοντας το ποίημα, 23 μέρες, Λίγη φθορά για γούρι, Δεύτερη Φύση) μεταξύ των οποίων και η ποιητική συλλογή Ποιήματα 2009-2017 (από τις ίδιες εκδόσεις) όπου περιέχονται κείμενά της από τα πρώτα ποιητικώς εκφραζόμενα χρόνια της δημιουργού και ως το 2017 ενώ σήμερα, στο Μια απέραντη ματιά περιέχονται έργα από το 2018 ως το 2023. Ένα βιβλίο που έρχεται να ολοκληρώσει την ανθολόγηση επιλεγμένων κειμένων της κυρίας Ξηρογιάννη αν και δεν χρειάζεται να συσχετιστεί με προηγούμενες εκδόσεις ούτε και είναι απαραίτητη η γνωριμία του αναγνώστη με αυτές για ν’ ακολουθήσει τους στίχους στο προκείμενο. Όμως, αξίζει να σημειωθεί ότι η δημιουργός χαρακτηρίζεται για τις συνδέσεις μεταξύ των βιβλίων της: το ένα την οδηγεί στο άλλο ή το επόμενο προχωράει παρακάτω τη συνθήκη του προηγούμενου ή άυλοι κρίκοι ενώνουν νοερά τις γραφές κ.ο.κ. Αν θέλετε να εννοήσετε ευκρινώς το τελευταίο μπορείτε να επισκεφθείτε τους συνδέσμους που εμβολίζονται παραπάνω και να διαβάσετε σχετικά με την εργογραφία της.

 

Αν τώρα είστε μεταξύ εκείνων που έχουν παρακολουθήσει τη συγγραφική πορεία της δημιουργού ξέρετε ήδη ότι έχει καταπιαστεί με πλήθος ειδών. Πεζογραφήματα, διηγήματα, ποίηση, χαϊκού, θέατρο και πολλά άλλα την έχουν απασχολήσει δημιουργικά κι ως εκ τούτου, όλη αυτή η πορεία λειτουργεί μέσα της ενιαία κι αδιάκοπα.

Έτσι λοιπόν, το πρώτο μέρος της συλλογής, Τα θεατρικά, αφορά ποιητικά που έχουν αφετηρία και θεματολογία το δράμα. Το θέατρο αποτελεί έμπνευση και ειδικότερα η αρχαία τραγωδία. Τραγικοί ήρωες με τις προσδοκίες και τα ζητήματά τους (το μάταιο είναι ένα δυνατό σημείο των στίχων), φονιάδες και θεοί πρωτοστατούν και παράλληλα, όλο αυτό το μέρος αποτελεί έναυσμα περαιτέρω αναζητήσεων, ατομικών, του φιλαναγνώστη για τα έργα και τους συγγραφείς που αναφέρονται.

απ’ την καρδιά μου, ξέρεις, το εκτιμώ,

που με στίχο εύστοχο με αθωώνεις –

τι λυτρωτικό!

Στο δεύτερο μέρος, το Σημείο σύγκλισης, πραγματεύεται εναύσματα από την τέχνη. Η τέχνη που εμπνέει διττά: πρώτα εκείνον που δημιουργεί κάτι και στη συνέχεια εκείνον που παρακινείται από το δημιούργημα για νέα δημιουργία. Τέχνη που προκαλεί τη γραφίδα, γίνεται αφορμή, αίτιο, λόγος… κι έχει ως απαρχή τόσο ζωγραφικά/εικαστικά έργα όσο και μουσικά. Συμπληρωματικά, το «όραμα» ολοκληρώνεται με τα εναύσματα που δίνονται μέσω της ποίησης· άλλων, μεγάλων ποιητών.

Κάθε απάντηση για τις πληγές

βρίσκεται πάνω στις ραφές,

το ξένο σώμα.

Καίρια κοινωνικοπολιτικά ζητήματα που μας επηρέασαν όλους προστίθενται στη γκάμα, όπως η πρόσφατη πανδημία λόγω του κορωνοϊού και οι επιπτώσεις της στις ζωές μας.

Είμαστε μόνοι. Μαζί.

Επειδή όμως αυτό θα το δείτε γραμμένο και σε άλλες, πολλές άλλες, κριτικογραφίες και παρουσιάσεις λογοτεχνικών βιβλίων, που γράφτηκαν τα τελευταία χρόνια, αρχίζει να ακούγεται τετριμμένο και κάπως αυτονόητο για έναν ευαίσθητο άνθρωπο. Αυτό όμως που έρχεται και κάνει τη γενναία διαφοροποίηση ή αν θέλετε τη μοναδικότητα στο έργο της Ασημίνας Ξηρογιάννη είναι η σχέση της με το ποίημα. Την ποίηση εν τω συνόλω αυτής και όχι μόνο της δικής της ποίησης. Η δημιουργός αφουγκράζεται τους κραδασμούς που της προσφέρει ο κόσμος εντός της και μεταφέρει γραπτώς στους στίχους της την «επαφή» της με την ποιητική διεργασία.

Ξέρω ότι το ποίημα με περιμένει.

Το ποίημα, λοιπόν, δεν είναι μια απλή αναφορά που προσδιορίζει τη συγγραφική φόρμα ή το είδος… Καθόλου. Είναι ένας τόπος απαρχής, σκοπού και διάδρασης με την έννοια της εσωτερικής αλληλεπίδρασης, που εξωτερικεύεται με μικρές ή πιο μεγάλες αναφορές του μέσα στην ποιητική της. Βλέπουμε σχήματα ποίησης μέσα στην ποίηση (σε αντιστοιχία με το θέατρο μέσα στο θέατρο) και σχήματα ποίησης με αφορμή την ποίηση ή για την ποίηση ή σε συσχετισμό με την ποίηση.

Η ομορφιά κάνει τον χρόνο να μην υφίσταται

[…]

Έτσι και το ποίημα. Είναι μοιραίο.

Το ποίημα καταργεί τον χρόνο.

 

Ασημίνα Ξηρογιάννη

 

Γράφει για τα πιο θεμελιακά πρόσωπα της ζωής μας, τη μάνα και τον πατέρα, γίνεται διαλογική αν χρειάζεται και αποφαντική. Μα είναι και ερωτική τούτη η πένα… και γενικότερα, ενσυναισθηματική και διαπεραστική. Παραμένει σε κάθε περίπτωση ουσιαστική και καθόλου μεμψιμοιριακή. Υπάρχει μία υποδόρια δύναμη ψυχής. Και λέω υποδόρια γιατί δεν βγαίνει προς τα έξω, στην επιφάνεια του δηλωθέν, μα ξέρεις ότι υπάρχει στο υπόβαθρο να κρατά στέρεα τα «θεμέλια» του εαυτού της παρά τις ευαισθησίες που διακρίνονται στις προσωπικότητες των δημιουργών.

Η ευτυχία αφήνει ανεξίτηλα τα σημάδια της

ακόμα κι αν έχει απειληθεί από μια άρνηση

ή από τον ίδιο τον θάνατο.

 

Ο θρίαμβος του έρωτα!

ήταν εκείνος το ποίημα

που μέσα της γράφτηκε.

[…]

Εκείνος ήταν εν τέλει και το ποίημα κι ο ποιητής.

 

Αξιοζήλευτοι όσοι έχουν πίστη

ότι οι νεκροί κάποτε επιστρέφουν

με τον έναν ή τον άλλο τρόπο.

Δεν είναι λίγο. Μπορούν να κοιμούνται τα βράδια.

Το τελευταίο μέρος της συλλογής Η κοιλιά (Δραματικός μονόλογος) αποτελεί ίσως ό,τι πιο όμορφο έχω διαβάσει από εκείνη. Πρόκειται για μία ρέουσα συγγραφική ποιητική διαδρομή όπου –και εδώ– το ποίημα λειτουργεί σαν οντότητα στους στίχους, λες και έχει σάρκα, οστά και αυτόνομη νόηση.

Αν ξέρασα σοφία,

πάλι από σένα είναι.

Ανάμεσα στα μεγάλα ταξίδια των λέξεων συμπεριλαμβάνεται οπωσδήποτε και αυτό το βιβλίο.

Να το διαβάσετε!

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: , ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top