Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Η στενή πύλη των ζώων
18/01/2023, 1:42 πμ

Η στενή πύλη των ζώων

Γράφει η Ελένη Γκίκα //

 

Χούλιο Κορτάσαρ «Ζωολόγιο», Μετάφραση: Αχιλλέας Κυριακίδης, εκδ. Opera, σελ. 152

 

«Μόλις που κουνιόταν. Η μικρή του συνείδηση θα πρέπει να του αποκάλυπτε σημαντικά γεγονότα: πως η ζωή είναι μια ανοδική κίνηση μ’ ένα τελικό κλικ, αλλά κι ένας χαμηλός, λευκός και περίκλειστος ουρανός που μυρίζει λεβάντα, στον πάτο μιας χλιαρής τρύπας.»

Ο κόσμος των ζώων δείχνει να χωρά ό,τι είναι άρρητο και άφατο στον περίκλειστο κόσμο των ανθρώπων: το όνειρο, το επέκεινα, την απειλή, κάθε σκοτεινή πτυχή ή συμπεριφορά.

Οι γάτες του Μουρακάμι ειδικά στο «Ο Κάφκα στην ακτή» γνωρίζουν τα πάντα χρονικά και χωροταξικά. Ο Μπόρχες το γνώριζε εξ ου και «Το βιβλίο των φανταστικών όντων», ο Ταρκόσφσκι μέσα από τον Στάνισλαβ Λεμ έκανε το «Σολάρις» πλανήτη με ζωώδη συμπεριφορά.

Και ο Χούλιο Κορτάσαρ, συγγραφέας που έγραψε το «Κουτσό» ανατρέποντας ό,τι γνωρίζαμε ως τότε για το μυθιστόρημα, στο δικό του «Ζωολόγιο», μέσα από οκτώ διηγήματα, συνθέτοντας το δικό του «βιβλίο των φανταστικών όντων», κατορθώνει να πει τα ανείπωτα και να υπαινιχθεί τα αόρατα μέσα από κουνέλια, μια τίγρη, ανύπαρκτες μανκούσπιες, τα ζώα της Κίρκης- χρυσόψαρα, γάτες, κατσαρίδες- επιβεβαιώνοντας ό,τι υποψιαζόμαστε: την διευρυμένη ζωώδη συμπεριφορά.

Η συλλογή ξεκινά με το «Κατειλημμένο σπίτι», το πρώτο δημοσιευμένο διήγημά του «και αυτό που προκάλεσε το θαυμασμό του- συνήθως φειδωλού σε επαίνους συγχρόνων του- Χόρχε Λουίς Μπόρχες». Με ένα σπίτι που κυκλώνει και καταλαμβάνει όλο και περισσότερο μια ανώνυμη απειλή. Στην Αργεντινή εξάλλου όσα υπαινίσσονται είναι τα σημαντικά. Και αυτό ο αργεντινός συγγραφέας το γνωρίζει (και το κάνει) καλά.

Στο «Γράμμα σε μια δεσποινίδα στο Παρίσι», ο προσωρινός ένοικος ξερνά κουνέλια, στ’ αλήθεια, βγάζει απ’ το στόμα του κουνέλια, «έντεκα- ούτε δέκα αλλά ούτε εννιά» που απειλούν να καταστρέψουν εξ ολοκλήρου το σπίτι.

Στη «Μακρινή», η Αλίνα Ρέγιες μέσα από τα ημερολόγιά της, και μέσα από αναγράμματα, παλίνδρομα, λογοπαίγνια, μας αποκαλύπτει τον δισυπόστατο εαυτό της, ένα διήγημα μεταφραστικό άθλο που τον οφείλουμε εξ ολοκλήρου στον Αχιλλέα Κυριακίδη, μαζί με όλα του τα αναγνωστικά κλειδιά.

Στο «Λεωφορείο» οι δυο παράταιροι ξεσηκώνουν την καχυποψία των πάντων, είναι οι μόνοι που δεν κρατούν λουλούδια και δεν έχουν ως στάση το γνωστό νεκροταφείο, υπενθυμίζοντάς μας πόσο επικίνδυνο είναι για τους «συνηθισμένους ανθρώπους» οτιδήποτε διαφορετικό.

Η «Κεφαλαλγία» είναι ο τίτλος του διηγήματος αλλά και το αρχικό σύμπτωμα που γιγαντώνεται σε όσους εκτρέφουν μανκούσπιες και μη ψαχνόσαστε διότι δεν υπάρχουν, αποτελούν συγγραφική εφεύρεση, αλλά είναι απολύτως όντα διαβρωτικά. Ό,τι τους βοηθά να βιοποριστούν, τους σκοτώνει εν τέλει. Αποτελώντας μια αλληγορία όπως και όλα τα διηγήματα του βιβλίου.

 

Χούλιο Κορτάσαρ

 

Η «Κίρκη» σαν την μυθική συνωνόματή της σκοτώνει ζώα και αρραβωνιαστικούς: η Ντέλια με τα σοκολατάκια της και ο μοναδικός επιζών Μάριος θα μας μυήσουν στην εφιαλτική μαγεία του έρωτα. Μικρό απόσπασμα αυτό που ακολουθεί: «Έμειναν στην Ντέλια οι λεπτές μανίες, ο τρόπος της να χειρίζεται τα συστατικά και τα ζώα, η σχέση της με τα πράγματα απλά και σκοτεινά, η οικειότητα με τις πεταλούδες και τις γάτες, η αύρα της ανάσας της μέσα σε τόσο θάνατο. Της ορκίστηκε από μέσα του απεριόριστη στοργή, μια πολύχρονη θεραπεία σε ηλιόλουστα δωμάτια και κήπους μακριά από αναμνήσεις: μπορεί να μη χρειαζόταν να παντρευτούν, απλώς να παρατείνουν αυτόν τον ήσυχο έρωτα ώσπου εκείνη να μη βλέπει να τη ζυγώνει άλλος ένας θάνατος, άλλος ένας μνηστήρας, ο επόμενος στη σειρά για να πεθάνει».

«Οι πύλες του Ουρανού» ανοιγοκλείνουν για τη Σελίνα σε ένα αργεντίνικο τάγκο. Δεν είναι προσπελάσιμες για τον καθένα.

Στο «Ζωολόγιο» η τάξη και κανονικότητα θα κατασπαράξει τους ένοικους προτού τους κατασπαράξει η τίγρη που κόβει βόλτες στο σπίτι των Ράγιας στο Λος Ορνέρος.

Οκτώ διηγήματα που καταλύουν τα όρια ονειρικού και πραγματικού, καταλύουν λογοτεχνικούς κανόνες, αποκαλύπτουν τον απεριόριστο αχανή κόσμο των ζώων, μοιάζουν να βγαίνουν ρέοντας σχεδόν από το καπέλο ενός συγγραφέα ταχυδακτυλουργού. Που ευτύχησαν να μεταφραστούν από έναν επίσης, ταχυδακτυλουργό μεταφραστή.

Και μας υπενθυμίζουν ότι η λογοτεχνία γράφεται, τελικά, και κάτω από τις γραμμές. Ένα βιβλίο ποιητικό και ονειρικό.

Με τα ζώα να περνούν εν τέλει την Στενή Πύλη που οι άνθρωποι δεν κατορθώνουν να περάσουν ποτέ.

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: , ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top