Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Βάζοντας σε απόλυτη τάξη τους μυστικούς κωδικούς του κόσμου
26/10/2022, 9:08 πμ

Βάζοντας σε απόλυτη τάξη τους μυστικούς κωδικούς του κόσμου

Γράφει η Ελένη Γκίκα //

 

Χαρούκι Μουρακάμι «Το κουρδιστό πουλί», Μετάφραση: Αργυρώ Μαντόγλου, εκδ. Ψυχογιός

 

Με «Το κουρδιστό πουλί» τον γνωρίσαμε. Από «Το κουρδιστό πουλί» τον αγαπήσαμε. Στο «Κουρδιστό πουλί» είναι όλη του η λογοτεχνική δεξιότητα, όλη του η φιλοσοφία. Σήμερα επανεκδίδεται από τον Ψυχογιό (όπως και όλα τα βιβλία του Χαρούκι Μουρακάμι) και μάλιστα στην ξεχωριστή μετάφραση της Αργυρώς Μαντόγλου, που ως σπουδαία πεζογράφος, γνωρίζει πολύ καλά τα μυστικά της γραφής.

Στο βιβλίο μας τώρα:

Όλα αρχίζουν από μια εξαφανισμένη γάτα. Ήρωάς του ένας φιλήσυχος άντρας. Που ακούει όπερα και τζαζ, διαβάζει βιβλία, μαγειρεύει μακαρόνια και πίνει μπίρα στο τραπέζι της κουζίνας, τι μπορεί να σου πει ένας τόσο φιλήσυχος άντρας;

Ο φιλήσυχος Τόρου Οκάντα, που έχει παραιτηθεί από την ανιαρή δουλειά του σε μια νομική εταιρεία, ξαφνικά χάνει την γάτα του κι εκεί που μαγειρεύει μακαρόνια κι ακούει όπερα στην κλασική του γιαπωνέζικη κουζίνα αρχίζει να παίρνει κάποια μυστηριώδη ερωτικά τηλεφωνήματα. Στη συνέχεια γνωρίζει μια σοφή δεκαεξάχρονη τη Μαγιού Κασαχάρα και αρχίζει μαζί της μιαν ιδιότυπη φιλία. Και δυο περίεργες αδελφές, τη Μάλτα Κάνο (επειδή κάποτε ταξίδεψε στην Μάλτα) και τη Κρέτα Κάνο (που, όμως, δεν έχει πάει ακόμα στην Κρήτη) οι οποίες καλούνται να βοηθήσουν στην εξαφάνιση της γάτας. Η Μάλτα Κάνο όπως και ο κύριος Χόντα μπορούν να βλέπουν το μέλλον. Κι η Κρέτα Κάνο που νίκησε τον πόνο, έγινε πόρνη για να ξεχρεώσει τον πατέρα της και είναι πια πόρνη του μυαλού, συνευρίσκεται με τον φιλήσυχο ήρωά μας στα όνειρά του.

Στο μεταξύ, αυτό που ακολουθεί στην παντελώς ακίνητη ζωή του, είναι μια δράση καταιγιστική, κυρίως χάρη στους άλλους. Άνθρωποι μέχρι πρότινος άγνωστοι αρχίζουν να μπαινοβγαίνουν στη καινούργια ζωή του, απ’ την οποία εκτός από την γάτα, εξαφανίζεται πια και η Κουμίκο, η γυναίκα του.

Ο αναγνώστης παρακολουθεί άναυδος μια σωρεία εγκιβωτισμένων ιστοριών- μικρές ιστορίες πολύτιμες και απαραίτητες όσον αφορά την δομή και την πλοκή που μπαινοβγαίνουν μαζί με τους πρωταγωνιστές τους στην ζωή του φιλήσυχου ήρωα.

Έτσι μέσα από μια τυπική γιαπωνέζικη κουζίνα γνωρίζουμε την ιστορία της Ιαπωνίας (Μογγολία, Μαντζουρία, Σοβιετικούς, Ναγκασάκι), τη σύγχρονη ζωή και την μοναξιά της Ιαπωνίας, την κουλτούρα, τους υπαρξιακούς γρίφους, την παράδοση και τις μεταφυσικές ανησυχίες της. Εφόσον όλα πια τίθενται επί τάπητος: η Ιστορία με ακραίο ρεαλισμό, η υπαρξιακή αγωνία με αλληγορικές, ερωτικές, μεταφυσικές ιστορίες, ο σύγχρονος άνθρωπος με ό,τι τον τρομοκρατεί και τον βαραίνει. Τα πάντα υπηρετούν αυτό τον σκοπό: η καθημερινότητα, οι καθημερινές συνομιλίες, τα όνειρα, τα μέιλ, δημοσιεύματα στον τύπο, επιστολές, το αφηγούμενο παρελθόν, οι μαντικές εικασίες που οδηγούν στο μέλλον. Και βεβαίως, τυχαίο τίποτα. Όλο αυτό το απίθανο γαϊτανάκι ηρώων και ιστοριών, τόσο σφιχτοδεμένο, σαν αλυσίδα μπορχεσικού πεπρωμένου.

Οι ήρωες που αξιώνονται να ακούσουν κάποια στιγμή «το κουρδιστό πουλί» τόσο ιδιαίτεροι. Και οι πλέον χαρισματικοί, βεβαίως, οι πιο αθώοι: η Μαγιού παρότι εγκλημάτησε, αλλά αποδεικνύεται μοναδική φιλόσοφος του θανάτου και ο Κάρι που αντίκρισε οκτώ χρονών παιδί τον άλλο του εαυτό, μέσα από ένα παράδοξο, αθέλητο αστρικό ταξίδι, απ’ το οποίο θα επιστρέψει έκθαμβος και γι’ αυτό απολύτως βουβός. Ο φιλήσυχος Τόρυ Οκάντα που μπαινοβγαίνει οικειοθελώς υπό μορφή ιδιόμορφων ΙΧ συνεδριών σε ένα πηγάδι. Αποκτώντας το σημάδι που γιατρεύει από «αυτό», ένα βάσανο καθαρά εσωτερικό, ίδιο με το σημάδι του πατέρα της Τζίντζερ και παππού του Κάρι.

Κι όλα αυτά, σε μια τυπική γιαπωνέζικη γειτονιά που όμως διαθέτει το δικό της στοιχειωμένο σπίτι και το δικό της μπαζωμένο πηγάδι.

Όπου «κουρδιστό πουλί» θα γίνει ο ίδιος ο ήρωας (η Μαγιού Κασαχάρα έτσι τον ονομάζει) για να «κουρδίσει» με κάθε τίμημα, τελικά, την δική του ζωή, μέσα ή έξω από το πηγάδι.
Το αποτέλεσμα, ένα βιβλίο – παλίμψηστο όπου κτυπά η καρδιά της παλιάς και της σύγχρονης Ιαπωνίας. Που ανατέμνει με τρόπο ρεαλιστικό και υπερρεαλιστικό το συνειδητό και το ασυνείδητο σύμπαν του σύγχρονου ανθρώπου. Και αγγίζει παραβολικά τα μεγάλα ζητήματα της ύπαρξης: γέννηση, θάνατο, έρωτα, μοναξιά. Αναζητώντας τον μέγιστο γρίφο, τον εαυτό. Που αλλάζει παραμένοντας αναλλοίωτος μέσα από όλες τις αλλαγές και τα βάσανα, μέσα στο χρόνο.

Ένα βιβλίο, εν τέλει, σαν ένα από εκείνα τα περίφημα πεντακόσια γράμματα «προς το Κουρδιστό πουλί» της Μαγιού Κασαχάρα:

«Γειά σου και πάλι, κύριε Κουρδιστό Πουλί.

Δεν μου λες, αυτά τα γράμματα φτάνουν άραγε ποτέ σ’ εσένα;

Εννοώ ότι σου έχω γράψει τόνους ολόκληρους από γράμματα και πραγματικά αρχίζω ν’ αναρωτιέμαι αν έχουν φτάσει ποτέ σ’ εσένα. Η διεύθυνση που χρησιμοποιώ είναι μια διεύθυνση “στο περίπου” και δεν βάζω αποστολέα στο φάκελο, οπότε μπορεί να μαζεύονται στο ράφι των απολεσθέντων σε κάποιο ταχυδρομείο, αδιάβαστα και γεμάτα σκόνη. Μέχρι τώρα σκεφτόμουν: Εντάξει, αν δεν φτάνουν, τι να κάνουμε, δεν φτάνουν. Θα μου πεις, τότε γιατί κάθομαι και τα γράφω όλ’ αυτά τα πράγματα, όμως το σημαντικό είναι να βάλω τις σκέψεις μου κάτω στο χαρτί. Είναι εύκολο να τις γράψω αν νομίζω ότι γράφω σ’ εσένα, κύριε Κουρδιστό Πουλί, αλλά κι εγώ δεν ξέρω γιατί. ‘Ελα ντε; Πες μου εσύ γιατί!»

Κι ο Μουρακάμι γράφοντας κάνει ακριβώς αυτό: βάζει σε απόλυτη τάξη και στο χαρτί, τους μυστικούς κωδικούς του κόσμου.

«Όμως αυτό το γράμμα θέλω οπωσδήποτε να το διαβάσεις. Ελπίζω και προσεύχομαι να φτάσει σ’ εσένα”.

 

 

Χαρούκι Μουρακάμι

 

 

Ο ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ:

Ο Χαρούκι Μουρακάμι, που θεωρείται ένας από τους μεγαλύτερους συγγραφείς της εποχής μας, γεννήθηκε στο Κιότο το 1949.
Γνωρίστηκαν με τη γυναίκα του τη Γιόκο στο πανεπιστήμιο κι άνοιξαν στο Τόκιο ένα τζαζ κλαμπ με το όνομα Peter Cat.
Η τεράστια επιτυχία του μυθιστορήματός του Norwegian Wood (1987) τον έκανε διάσημο στη χώρα του. Ύστερα εγκατέλειψε την Ιαπωνία κι επέστρεψε το 1995. Έχει μεταφράσει στα Ιαπωνέζικα τα έργα του Φ. Σκοτ Φιτζέραλντ, του Τρούμαν Καπότε, του Τζον Ιρβινγκ και του Ρέιμοντ Κάρβερ.

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: , ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top