Fractal

✔ Τίτσα Πιπίνου: «Με ιντριγκάρουν οι καταπιεσμένες γυναίκες, αυτές που η οικογένεια και η κοινωνία κρατάνε στο περιθώριο»

Συνέντευξη στην Ελένη Γκίκα //

 

 

«Σπάνια επιστρέφω σε κάποιο βιβλίο, αλλά τις μέρες που όλα γύρω μου βουλιάζουν στην κοινοτοπία και στη ρηχότητα πιάνω ένα βιβλίο από αυτά που αγαπώ, διαβάζω μία σελίδα και σκέπτομαι, αφού κάποιος βρέθηκε να γράψει κάτι τόσο όμορφο υπάρχει ακόμη ποιότητα και ομορφιά στη ζωή. Το ίδιο νιώθω όταν ακούω μια υπέροχη μουσική.»

 

 

 

Εθισμένη στην ομορφιά της παλιάς Ρόδου, η Τίτσα Πιπίνου, χαμένη και χωμένη μέσα στα βιβλία της «Ακαδημίας» (βιβλιοπωλείου της οικογένειας) και στα μυθιστορήματά της (Για να θυμάσαι τη Λοΐδα, Γυναίκα της σκιάς, Ονειροπαγίδα, Τέσσερις μέρες του Μάρτη, Παλιοί γάτοι, τρυφερά ποντίκια, Το σ’ αγαπώ σε ξένη γλώσσα, Ζωή χωρίς φιλοδώρημα, Το παλιό ξενοδοχείο, Το κορίτσι του Αλεσσάντρο), μας ανοίγει το λογοτεχνικό εργαστήρι της: Ιστορίες, εμμονές, ήρωες και ηρωίδες, αγαπημένοι συγγραφείς αλλά και διαδικασία γραφής, όλα μας τα είπε. Ακόμα και για τη μουσική της κάθε ιστορίας της μας μίλησε, για το καινούργιο βιβλίο που γράφει: «Ιστορίες ανθρώπων που οι ζωές τους διασταυρώνονται στον χρόνο. Μεγάλο μέρος της ιστορίας διαδραματίζεται στη Ρόδο, πάντα εδώ διαδραματίζονται όλα, γιατί θέλω να μιλώ για όσα ξέρω καλά. Μια δύσκολη εποχή, όπως αυτή του Μεσοπολέμου, που εδώ ήταν Ιταλοκρατία και συνεχίζεται κατά τη διάρκεια του πολέμου. Ένα βιβλίο για το πώς η μεγάλη Ιστορία επηρεάζει τη μικροϊστορία».

 

 

Κυρία Πιπίνου, υπάρχει τελετουργία γραφής [συγκεκριμένος χώρος, χρόνος, συνήθειες] ή παντού μπορείτε να γράψετε εσείς;

Δεν υπάρχει συγκεκριμένος χρόνος, αλλά χώρος υπάρχει. Το περίεργο είναι ότι ενώ έχω ένα ολόκληρο δωμάτιο γι’ αυτόν τον λόγο με ότι χρειάζομαι βιβλία κ.α., έχω μεταφέρει το laptop μου στην κουζίνα και γράφω στον πάγκο! Ίσως να είναι ο προσανατολισμός που έχει πλάγιο φωτισμό όλη μέρα. Επίσης απέναντι μου θέλω να έχω πάντα τοίχο, ώστε να μη βλέπω διάφορα κι αποσπάται η προσοχή μου. Για παράδειγμα όταν πηγαίνω για διακοπές σ’ ένα σπίτι σ’ ένα μικρό νησί εδώ κοντά, και μεταφέρω το laptop μου στο τραπέζι της βεράντας αφήνομαι να ρεμβάζω τη θέα της θάλασσας απέναντι μου, και μου είναι αδύνατον όχι να γράψω, αλλά και να διαβάσω! Να γιατί προτιμώ πάντα να βλέπω τοίχο απέναντι μου.

 

-Για να ξεκινήσετε μια ιστορία, χρειάζεστε πλάνο, να ξέρετε και την αρχή και το τέλος της, ή αρκούν μια εικόνα ή η αρχική φράση;

Σίγουρα όχι πλάνο, γιατί ποτέ δεν ξέρω πως θα εξελιχθεί η ιστορία. Μου αρέσει να ξαφνιάζεται στο τέλος ο αναγνώστης και αυτό δεν μπορώ να το πετύχω, αν δεν με ξαφνιάσει κι εμένα το τέλος που με οδηγούν εντέλει οι ήρωες μου.

Υπάρχει πάντα μια ιδέα, μια ιστορία στο κέντρο που θα περιστραφεί το βιβλίο, αλλά πολλά στην πορεία προκύπτουν. Επίσης θέλω μια αρχή. Ενώ κατά τη διάρκεια της γραφής ενός βιβλίου μπορεί όλα να τα αλλάξω, τις πρώτες σελίδες τις αφήνω ως έχουν. Πάντα.

 

-Ποιο βιβλίο σας γράφτηκε με πιο παράξενο και αλλόκοτο τρόπο;

Δεν θα έλεγα ότι κάποιο έχει γραφτεί με παράξενο τρόπο. Εκτός αν παράξενος τρόπος θεωρείται: να διαβάζω μια μικρή είδηση σε μία εφημερίδα και να θέλω επειγόντως να γράψω ένα ολόκληρο βιβλίο για αυτήν, και μετά από χρόνια να ανακαλύπτω ότι η είδηση περιέγραφε κατά κάποιον τρόπο μια παρόμοια ιστορία που είχα ακούσει όταν ήμουν μικρή και νόμιζα ότι την είχα ξεχάσει. Ήταν το βιβλίο μου: «Για να θυμάσαι τη Λοΐδα».

 

 

-Υπάρχουν συγγραφικές εμμονές; Θέματα στα οποία επανέρχεστε, τεχνικές που χρησιμοποιείτε και ξαναχρησιμοποιείτε, γρίφους κι αινίγματα που προσπαθείτε μια ζωή γράφοντας να επιλύσετε;

Ναι, φυσικά υπάρχουν εμμονές. Και γρίφοι και ερωτήματα που με κάνουν να συνεχίζω να γράφω γιατί δε λύνονται και επανέρχομαι ξανά και ξανά. Ίσως να υπάρχουν τεχνικές που χρησιμοποιώ τις ίδιες κάποιες φορές. Νομίζω ότι οι εμμονές μας κάνουν να γράφουμε. Εμένα με ιντριγκάρουν οι καταπιεσμένες γυναίκες, αυτές που η οικογένεια και η κοινωνία κρατάνε στο περιθώριο. Ο τρόπος που αντιδρούν σε άλλες είναι η παραίτηση κι άλλες πετυχαίνουν όσα κανείς στον περίγυρο τους ποτέ δεν πίστεψε ότι θα κατάφερναν. Τέτοιες υπήρχαν πολλές στα νησιά μέχρι πριν λίγα χρόνια.

 

 

-Τι πρέπει να έχει μια ιστορία για να γίνει ιστορία σας;

Να έχει κάτι που να μου καρφωθεί στο μυαλό, να μου δημιουργήσει εικόνες και να μην ηρεμώ μέχρι να τη γράψω.

 

– Ένας ήρωας ή μια ηρωίδα για να γίνει ήρωάς σας ή ηρωίδα σας;

Σίγουρα να μην είναι συνηθισμένος άνθρωπος ή η ζωή του να μην είναι προβλέψιμη. Κυρίως να μην είναι ένας ευτυχισμένος άνθρωπος. Γι’ αυτούς δεν έχω να γράψω τίποτα. Τους αφήνω στην ησυχία τους.

 

-Ποιος ήρωας ή ποια ηρωίδα σας έφτασαν ως εσάς με τον πιο αλλόκοτο τρόπο;

Δεν ξέρω αν είναι αλλόκοτος τρόπος να ακούς ιστορίες ανθρώπων και να τρέχεις να τις γράψεις όσο ακόμη είναι φρέσκιες. Μάλλον καμιά.

 

 

-Το πρώτο βιβλίο που διαβάσατε και σας εντυπωσίασε;

Δεν είμαι βέβαιη ποιο ήταν το πρώτο, αλλά σίγουρα κάποιο του Τσαρλς Ντίκενς ή του Έκτωρ Μαλό όταν ήμουν παιδί. Μπορεί και του Μαρκ Τουέιν.

 

– Υπάρχει βιβλίο που μπορείτε να πείτε ότι σας άλλαξε τη ζωή ή βιβλίο στο οποίο συχνά επιστρέφετε;

Δεν υπάρχει ένα βιβλίο από μόνο του που θα μπορούσα να πω ότι μου άλλαξε τη ζωή. Όμως η ύπαρξη βιβλίων μου άλλαξε χωρίς αμφιβολία τη ζωή. Από παιδί μέχρι σήμερα. Το ότι υπάρχουν βιβλία που με περιμένουν να τα διαβάσω με κάνει να αντέχω μια δύσκολη ή βαρετή μέρα. Σπάνια επιστρέφω σε κάποιο βιβλίο, αλλά τις μέρες που όλα γύρω μου βουλιάζουν στην κοινοτοπία και στη ρηχότητα πιάνω ένα βιβλίο από αυτά που αγαπώ, διαβάζω μία σελίδα και σκέπτομαι, αφού κάποιος βρέθηκε να γράψει κάτι τόσο όμορφο υπάρχει ακόμη ποιότητα και ομορφιά στη ζωή. Το ίδιο νιώθω όταν ακούω μια υπέροχη μουσική.

 

-Αγαπημένοι σας συγγραφείς και ποιητές;

Πάμπολλοι: Μαρκές, Ντοστογιέφσκι, Ντίκενς, Τόνι Μόρισον, Φίλιπ Ροθ, Άμος Οζ, αδελφές Μπροντέ, Μακ Γιούαν, Καραγάτσης, Θοδωρής Καλλιφατίδης, Σώτη Τριανταφύλλου, και πολλοί, πάρα πολλοί άλλοι. Από ποιητές: Καβάφης!

 

-Κατά την διαδικασία της συγγραφής, ακούτε μουσική, έχετε ανάγκη από απόλυτη σιωπή, διαβάζετε άλλα βιβλία ή ποιητές, καταφεύγετε σε εικαστικά έργα;

Ακούω μουσική και πολλές φορές έχω την εντύπωση ότι το βιβλίο ακολουθεί τον ρυθμό αυτής της μουσικής. Τώρα προτιμώ να μην ακούω τίποτα.

Σίγουρα διαβάζω βιβλία, πάντα διαβάζω. Αλλά υπάρχει κάτι εδώ, επειδή κάθε βιβλίο έχει έναν ρυθμό, προσπαθώ αυτά που διαβάζω την περίοδο που γράφω να μη με βγάζουν από τον ρυθμό του δικού μου βιβλίου. Καμιά φορά προτιμώ σ’ αυτήν την περίπτωση βιογραφίες ή Ιστορία που δεν έχουν τη μουσική της λογοτεχνίας.

 

– Να αναφερθούμε σε εκείνο που γράφετε σήμερα;

Ιστορίες ανθρώπων που οι ζωές τους διασταυρώνονται στον χρόνο. Μεγάλο μέρος της ιστορίας διαδραματίζεται στη Ρόδο, πάντα εδώ διαδραματίζονται όλα, γιατί θέλω να μιλώ για όσα ξέρω καλά. Μια δύσκολη εποχή, όπως αυτή του Μεσοπολέμου, που εδώ ήταν Ιταλοκρατία και συνεχίζεται κατά τη διάρκεια του πολέμου. Ένα βιβλίο για το πώς η μεγάλη Ιστορία επηρεάζει τη μικροϊστορία.

 

-Μια φωτό σας στο γραφείο ή και άλλες φωτό γραφείου σας [αγαπημένα ή απαραίτητα αντικείμενα, άλλα που για σας αποτελούν γούρι ή έμπνευση]

Δεν θα έλεγα ότι υπάρχουν. Υπάρχουν όμως πίνακες στον τοίχο απέναντι από τον πάγκο που γράφω που ξέρω κάθε λεπτομέρεια τους από τις τόσες φορές που τους κοιτώ κάθε φορά που σηκώνω το κεφάλι για να σκεφθώ.

 

 

 

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top