Fractal
Home / ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ / Εξπρεσιονισμός: «Σύνθεση VΙ» (1913) του Wassily Kandinsky
26/09/2018, 12:17 πμ

Εξπρεσιονισμός: «Σύνθεση VΙ» (1913) του Wassily Kandinsky

Γράφει ο Αγησίλαος Κ. Αλιγιζάκης //

 

 

Εισαγωγή

Η «Γέφυρα» και ο «Γαλάζιος Καβαλάρης» ήταν δυο ομάδες ζωγράφων, οι οποίες δημιούργησαν το ρεύμα του εξπρεσιονισμού στις αρχές του 20ου αιώνα στην Γερμανία. Ο εξπρεσιονισμός (expression= έκφραση) σ’ ένα έργο τέχνης προσπαθούσε να υποδηλώσει ένα συγκεκριμένο συναίσθημα είτε σε ένα θέμα είτε σε επιμέρους στοιχεία του έργου είτε με την παραμόρφωση μέρους ή ολόκληρου του καλλιτεχνήματος.

Η ομάδα της  «Γέφυρας», με κορυφαίο εκπρόσωπο τον Ernst Ludwig Kirchner  (1880-1938), έμεινε πιστή στην παράσταση προσπαθώντας να εκφράσει την ψυχολογική κατάσταση του σύγχρονου ανθρώπου, ενώ η ομάδα του «Γαλάζιου Καβαλάρη», με σημαντικότερο εκπρόσωπο τον Ρώσο Wassily Kandinsky (1866-1944) και τον ίδιο στόχο, χρησιμοποίησε την μεταφυσική αισθητική και οδηγήθηκε στην αφηρημένη τέχνη.[1]

 

Wassily Kandinsky. «Σύνθεση VΙ» (1913), ακουαρέλα.

 

Ανάλυση πίνακα

Ο πίνακας της εικόνας 1 χαρακτηρίζεται από την απουσία συγκεκριμένου θέματος, καθώς είναι μια σύνθεση σχεδίων και ζωηρών χρωμάτων που αλλάζουν διαρκώς. Τα σχέδια είναι προκαθορισμένα, έχουν διαφορετικά σχήματα (ευθείες, ημικύκλια, τρίγωνα, καμπύλες), χωρίς όμως να απεικονίζουν κάποιο συγκεκριμένο αντικείμενο. Τα χρώματα έχουν ποικίλες τονικές διαβαθμίσεις, είναι ξεκάθαρα και ανακατεύονται μεταξύ  τους. Επίσης, έχουν μια ιδιαίτερη δυναμικότητα, η οποία εκφράζεται με την έντονη κινητικότητα των αποχρώσεων. Η εικόνα θυμίζει μια μουσική χρωμάτων. Το έργο ανήκει στη συλλογή «Συνθέσεις» του Βασίλη Καντίνσκι και είναι η «Σύνθεση VI». Φιλοτεχνήθηκε το 1913, την πιο δημιουργική περίοδο του Καντίνσκι, μαζί με τις άλλες δυο συλλογές «Αυτοσχεδιασμοί και «Εντυπώσεις».

 

Wassily Kandinsky.

 

Τεχνοτροπία

Ο καλλιτέχνης προσπάθησε να εκφράσει ένα εσωτερικό συναίσθημα με τη χρήση του σχεδίου και του χρώματος δίνοντας τη δυνατότητα μελέτης του έργου από πολλαπλά αφηρημένα οπτικά σημεία. Αν και ο θεατής έχει την αίσθηση την αυθόρμητης καλλιτεχνικής δημιουργίας, ο προσεκτικός παρατηρητής μπορεί να διαπιστώσει την επιμελημένη, προσχεδιασμένη και άρτια εκτελεσμένη σύνθεση. Αυτό φαίνεται από την καθορισμένη θέση της κάθε πινελιάς και της κάθε γραμμής.  Αυτή ήταν και η φιλοσοφία του Καντίνσκυ, το «geistig» (η πνευματικότητα, καθώς ήταν μυστικιστής), η οποία μέσω της θεοσοφίας του Rudolf Steiner τον επηρέασε στις καλλιτεχνικές του δημιουργίες.[2] Η πρωτοποριακή του δημιουργία ήταν η απουσία θέματος στα έργα του.[3]

Είναι φανερό ότι στο έργο κυριαρχεί η αφαίρεση, προδρομικό κίνημα του αφηρημένου εξπρεσιονισμού που θα εμφανιστεί μεταπολεμικά στις ΗΠΑ. Η «απανθρωποποίηση» της τέχνης, όπως φαίνεται και στον παραπάνω πίνακα, αποτελεί χαρακτηριστικό  στοιχείο της τέχνης του 20ου αιώνα και οφείλεται στην ανακάλυψη της τέταρτης διάστασης του χρόνου από τον Αϊνστάιν (Θεωρία της Σχετικότητας 1905), καθώς και στην θεωρία της ψυχανάλυσης του Φρόϊντ με την ανακάλυψη του υποσυνειδήτου. Με τον τρόπο αυτό, ο καλλιτέχνης προσπαθεί να εκφράσει τον θρυμματισμένο εσωτερικό του κόσμο – μαζί και του σύγχρονου ανθρώπου της μεγαλούπολης –  με σχέδια και χρώματα σε ένα άχρονο σύμπαν.

 

Βιβλιογραφία

  1. Εμμανουήλ Μ., Πετρίδου Β., Τουρνικιώτης Π., Η Ιστορία των Τεχνών στην Ευρώπη, Τόμος Β, Εικαστικές Τέχνες στην Ευρώπη από τον 18ο έως τον 20ο αιώνα, ΕΑΠ. Πάτρα 2
  2. Gobrich E.H., Το χρονικό της τέχνης, ΜΙΕΤ, Αθήνα 1994.

 

 

[1] Μ. Εμμανουήλ, Β. Πετρίδου, Π. Τουρνικιώτης, Η Ιστορία των Τεχνών στην Ευρώπη, Τόμος Β, Εικαστικές Τέχνες στην Ευρώπη από τον 18ο έως τον 20ο αιώνα, ΕΑΠ. Πάτρα 22008, σ. 72-78.

[2] Ό.π., σ. 72-78.

[3] E.H. Gobrich, Το χρονικό της τέχνης, ΜΙΕΤ, Αθήνα 1994, σ. 570.

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: , ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top