Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Τόλμη, πρωτοτυπία, γνώση και ευαισθησία
18/05/2021, 8:26 μμ

Τόλμη, πρωτοτυπία, γνώση και ευαισθησία

Γράφει η Μαγδαληνή Θωμά //

 

Χαριτίνη Μαλισσόβα, «Σχέσεις γονέων-εκπαιδευτικών στο Δημοτικό Σχολείο», Αρμός 2021

 

Εγχειρίδιο παιδαγωγικής πρακτικής και επιτομική μελέτη, το βιβλίο της Χαριτίνης Μαλισσόβα διατρέχει τους όρους και τις προϋποθέσεις για την ομαλή συνύπαρξη γονέων, εκπαιδευτικών και μαθητών στα πλαίσια της εκπαιδευτικής συνεργασίας. Εστιάζεται κυρίως στις πρώτες βαθμίδες της σχολικής εκπαίδευσης, όπως άλλωστε δηλώνει ο τίτλος του, και ανατρέχει τη θεματική των σχέσεων, ζήτημα σύνθετο από τη φύση του και ακανθώδες. Αν λάβουμε υπόψιν τη συμπληρωματικότητα, αλλά και την αντιπαλότητα των δύο θεσμών, της οικογένειας, από τη μια, και του σχολείου, από την άλλη, μπορούμε να καταλάβουμε την άμεση χρησιμότητα της μελέτης αυτής.

Δεν είναι απλώς κατατοπιστική, μια κωδικοποιημένη καταγραφή των όρων και των προϋποθέσεων της εκπαιδευτικής ζωής και πράξης: το περιεχόμενό της εξακτινώνεται από τον χώρο του σχολείου, στον ευρύτερο κοινωνικό περίγυρο, μεταφέροντας στοιχεία της ανθρώπινης συμπεριφοράς στο πλαίσιο σύνθετων κοινωνικών ρόλων, εξερευνώντας το απροσπέλαστο ψυχολογικό βάθος της. Για την ερμηνεία των φαινομένων, επιστρατεύεται ακόμη και η γνώμη του ψυχιάτρου, που έρχεται να τεκμηριώσει με το επιστημονικό της κριτήριο την παιδαγωγική πράξη.

Διότι αυτή είναι άλλη μία αρετή του βιβλίου: η ευκολία να περνά από τη θεωρία στην πράξη. Έχοντας ως αφετηρία τη θεωρητική προσέγγιση, να προχωρά στην πρακτική ανάλυση και εφαρμογή, κωδικοποιώντας τρόπους και μέσα, παρουσιάζοντας προτάσεις και παιδαγωγικές μεθοδεύσεις. Η ευρύτητα αυτή του περιεχομένου τραβά το μάτι κάθε ενδιαφερόμενου, ενώ προβάλλει σύνθετα ζητήματα παιδαγωγικής με τον πιο απλό και κατανοητό τρόπο. Το βιβλίο διαβάζεται απνευστί. Λαμβάνοντας υπόψιν τις κοινωνικές παραμέτρους και τα αντανακλαστικά των διαπροσωπικών σχέσεων, προσφέρει πλούσιο υλικό, δίνει τροφή για σκέψη.

Η τόλμη της ματιάς του πρωτοτυπεί – έτσι κι αλλιώς το θέμα είναι ευαίσθητο. Οι σχέσεις γονέων και εκπαιδευτικών αποσιωπούνται λίγο-πολύ στην παιδαγωγική βιβλιογραφία. Από αυτή την άποψη, το βιβλίο έρχεται να καλύψει ένα κενό: τολμά να μιλήσει για πράγματα που αφορούν βαθιά στη λειτουργία των διαπροσωπικών σχέσεων μέσα στην εκπαιδευτική πραγματικότητα, να προβάλλει και να θίξει επίμαχες πλευρές της, να κατονομάσει την ενδεχόμενη παθολογία τους.

Αλλά ποιο είναι αυτό το πολυποίκιλο σύμπαν των ανθρώπινων σχέσεων πάνω στις οποίες χτίζεται η εμπιστοσύνη του παιδιού μέσα από την εκπαιδευτική διαδικασία; Με ποιον τρόπο μπορούν η οικογένεια και το σχολείο να καλλιεργήσουν την ορθή κρίση και την υπευθυνότητα ενός παιδιού; Πώς συνδέονται τυχόν ζητήματα αυτονόμησης του παιδιού με την αυτονόμηση του ίδιου του γονιού; Ποια είναι η λειτουργία της ελληνικής παραδοσιακής οικογένειας και ποιο αντίκτυπο έχει; Πώς οργανώνεται η ευθύνη του εκπαιδευτικού και με ποιον τρόπο δρομολογείται ομαλότερα η φροντίδα του; Έχει η παιδαγωγική παραίνεση αξία μεγαλύτερη από το προσωπικό παράδειγμα ενός παιδαγωγού;

 

Χαριτίνη Μαλισσόβα

 

Ερωτήματα που προσεγγίζουν το ψυχολογικό, κοινωνικό και παιδαγωγικό βάθος τους, ανιχνεύοντας την εκπαιδευτική πράξη, ακόμα και μέσα από την ίδια την εμπειρία. Βλέμμα πολύτροπο, ευθύβολο και ικανό – η συγγραφέας μεταφέρει συχνά σε πρώτο πρόσωπο τη δική της κατάθεση, την ωριμότητα της ματιάς της και την παρακαταθήκη της γνώσης της. Το βίωμα γίνεται έτσι καταλύτης της πραγματικότητας, μια αδιαφιλονίκητη μαρτυρία. Στο βιβλίο, σταχυολογούνται ακόμα και πραγματικά περιστατικά που συνέβησαν στον χώρο του σχολείου. Σχολιάζεται και η πρόσφατη εμπειρία της τηλεκπαίδευσης που αναπτύχθηκε στις δυσμενείς συνθήκες της πανδημίας: η άμεση προτίμηση των παιδιών στη δια ζώσης διδασκαλία έρχεται να αμφισβητήσει κάθε καχυποψία γύρω από τον ενεργό του ρόλο. Έπρεπε να έρθει η πανδημία για να καταλάβουμε τη βαθιά χρησιμότητα του σχολείου. Στον πολυποίκιλο ρόλο του, προτεραιότητα έχει η διαδικασία της κοινωνικοποίησης.

Στο καταληκτικό κείμενο του βιβλίου, «Αγαπώ το μάθημα στο σχολείο», μεταφέρεται μια συγκίνηση ατόφια. Η ιστορία που αφηγείται, περνάει και στη φωτογραφία του εξωφύλλου, καθώς πρόσωπα και πράγματα αποκτούν μορφή. Το απλό περιστατικό γίνεται έτσι αξιομνημόνευτη συγκυρία που μας αγγίζει. Ανάλογη αμεσότητα διαπραγματεύονται και τα είκοσι δύο κεφάλαια του βιβλίου με τους ενδεικτικούς τίτλους: «Πώς βλέπει το παιδί ο γονιός», «Πώς βλέπει το παιδί ο εκπαιδευτικός», «Ποιες είναι οι πιο συχνές αιτίες προστριβών», «Γονείς και αυτονομία των μαθητών στο σχολείο», «Αισθητική των σχολείων και συναισθηματική ισορροπία των μαθητών», «Βαθμολογία και βαθμοθηρία», «Γονείς, εκπαιδευτικοί και κοινωνική δικτύωση», «Πώς επιδρά η σχέση γονέα-δασκάλου στον μαθητή», «Για μια καλύτερη επικοινωνία μεταξύ γονέων και εκπαιδευτικών» κλπ.

Παράλληλα, το παράρτημα των νόμων στο τέλος του βιβλίου παρουσιάζει το νομικό πλαίσιο που αφορά στη λειτουργία των σχολείων, στις αρμοδιότητες γονέων και εκπαιδευτικών, σε προεδρικά διατάγματα και σε πρόσφατες εγκυκλίους. Ό,τι αναζητούν να μάθουν, δηλαδή, γονείς και εκπαιδευτικοί αναφορικά με τη λειτουργία των σχολείων.

Χρήσιμο εκπαιδευτικό εργαλείο, συμβουλευτικό βοήθημα και εγχειρίδιο πρακτικής, η μελέτη αυτή της Χαριτίνης Μαλισσόβα μεταφέρει στον αναγνώστη και κάτι ακόμα: τη θερμότητα ενός προσωπικού βλέμματος. Είναι η αδιάψευστη αλήθεια μιας εκπαιδευτικού που μέσα από τη συνθήκη της δημόσιας εκπαίδευσης μοχθεί για το παραπάνω· το αδιατίμητο της παιδαγωγικής ζωής, τη συγκίνηση της καθημερινής πράξης. Την ικανότητα να λογαριάζεις ταυτόχρονα από τη θέση ενός γονιού κι ενός δασκάλου – ρόλοι που η ίδια γνωρίζει στη ζωή της καλά. Πώς αλλιώς να καταλάβεις τον άλλο, αν δεν μπεις στη θέση του; Οι εναρμονισμένες σχέσεις γονιών και εκπαιδευτικών στηρίζουν την κοινωνική και πνευματική ανάπτυξη ενός παιδιού. Όπως όλα τα ουσιαστικά πράγματα, έτσι και η εκπαίδευση είναι υπόθεση συναισθηματικής τάξης.

 

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top