Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Ψηφιδωτό δι-υποκειμενικό στην κοινωνική του πανοραμικότητα
18/05/2021, 8:26 μμ

Ψηφιδωτό δι-υποκειμενικό στην κοινωνική του πανοραμικότητα

Γράφει ο Κωνσταντίνος Μπούρας // *

 

Χαρά Πρεβεδώρου, “Όσα παίρνει ο χρόνος”, διηγήματα, εκδόσεις Ιωλκός, Αθήνα 2021, σελ. 240

 

Η φιλόλογος Χαρά Πρεβεδώρου, από το Αργοστόλι, που υπηρέτησε τη Μέση Εκπαίδευση, έχει δημοσιεύσει επτά ποιητικές συλλογές κι ετούτα τα πεζά έχουν πρωτοδημοσιευτεί στην εφημερίδα Βοή της Πυλάρου.

Τριάντα και ένα σύντομα πεζά, που λειτουργούν ανεξάρτητα αλλά και συλλογικά.

Από τους τίτλους και μόνον είναι φανερή η κοινωνική στόχευση αλλά και το μνημονικό ίχνος του παρελθόντος εξωραϊσμένο από τη νοσταλγία.

Βιβλίο αφιερωμένο στους ανιψιούς της.

Άριστα επιμελημένη έκδοση, όπως πάντα στις εκδόσεις Ιωλκός.

Ιδιαίτερα επίκαιρη η μικροβιοφοβία του κουρέα Νιόνιου στο πρώτο διήγημα με τίτλο «Το αστείο», όσο αποτρόπαια και ρατσιστική η πλάκα που έκανε ο πλούσιος επιτυχημένος έμπορος στους «διαφορετικούς» της μικρής κοινωνίας. Αλλά «ο Μημουάπτου έτρεμε τα μικρόβια» και σε άλλο διήγημα στη σελίδα 45.

Στο δεύτερο διήγημα, η Ασπρούλα, η αγελάδα με τις ιδιαίτερες προτιμήσεις στα λευκά της απλωμένης μπουγάδας εκλαμβάνεται ως «δαιμονικό» και τρέπει εις άτακτον φυγήν τις χουντικές Αρχές τού τόπου.

Στη δεκαετία του 1960 εκτυλίσσεται η δράση και το σκηνικό γραφικό, σαν επιχρωματισμένη ταινία.

Με χάπι-έντ η ανύπαρκτη «Προίκα» του τρίτου διηγήματος, ενώ το τέταρτο παραφράζει τον τίτλο μιας παραλογής.

Παραπέμπει στο γνωστό διήγημα του Ροΐδη «Ψυχολογία συριανού συζύγου» το τέταρτο διήγημα «Όσα παίρνει ο άνεμος».

Σε «ευφάνταστες ανεκδοτολογικές αφηγήσεις του φιλοπαίγμονος εξαδέλφου Νιόνιου Βασιλάτου» βασίζεται από μυθοπλαστικής πλευράς (σύμφωνα με υποσημειωματική δήλωση της συγγραφέως του) το επόμενο διήγημά της «Γράψε τονε» (στο κατάστιχο των ιδιόρρυθμων ανθρώπων του νησιού).

Άκρως αντιρατσιστικό το διήγημα με τίτλο «Πού πήγε ο Ιρακινός;».

Αντί να διατρέξω όμως όλο το βιβλίο και να προδώσω τα περιεχόμενά του, καλόν είναι να περάσουμε σε πιο τεχνικά θέματα.

Πεποικιλμένη αφήγηση με επίθετα και επιρρήματα άκρως ρομαντικά, που αρύονται από την μακρά ουμανιστική παράδοση του Διαφωτισμού. Τα Επτάνησα και ειδικά η Κεφαλονιά κατέχουν μια ιδιαίτερη θέση στην Αναγέννηση του ελληνικού πνεύματος και την επανασύνδεση της Κλασικής Αρχαιότητας με την ευρωπαϊκή παράδοση.

Ο ρομαντισμός δεν έχει αφήσει ανεπηρέαστη αυτή τη γραφή.

Μικρές ψηφίδες, με πρόσωπα που διαπιδύουν από την μία ιστορία στην άλλη και σχηματίζουν ένα ψηφιδωτό δι-υποκειμενικό στην κοινωνική πανοραμικότητά του.

Γλώσσα πεποικιλμένη, στο όριο μεταξύ καθομιλουμένης και λογίας.

Είναι τόσο υψηλός ο βαθμός μυθοποίησης και η ειδυλλιακή απεικόνιση ακόμα και των πλέον σκοτεινών πτυχών μιας επαρχιακής, η επαρχιώτικης ζωής, που η όποια αυτοβιογραφικότητα καθίσταται αδιάφορη στο βωμό της ποιητικής ελευθερίας, που είναι εξ ορισμού υπερβολική απέχοντας από κάθε απαίτηση αληθοφάνειας.

Μακριά πολύ από την αυτοψυχαναλυτική εσωστρέφεια των καιρών, αυτό το λογοτέχνημα εντάσσεται σε μια άρρηκτη μέσα στον Χρόνο λαϊκή, δημοτικά παράδοση, όπου το στοιχείο της όποιας έντεχνης απλοϊκότητας προσθέτει και δεν αφαιρεί στην αισθητική του όλου πονήματος.

Στιγμές από μια ζωή μάλλον χαρωπή, παρά τα προβλήματα και τις συμφορές της, με συμπεριφορές αιρετικές, παρεκκλίνουσες, που ξεχωρίζουν τους ιδιόρρυθμους από τους τυπικούς αστούς και προσθέτουν αλατοπίπερο στην μονότονη ζωή τους, όπως με τη Γωγούλα, «ένα ογκώδες [αιώνιο] παιδί». «Κανένας Αργοστολιώτης δεν σκεφτόταν να περιπαίξει αυτό το μεγάλο χοντρό παιδί που σαν αγαθό πνεύμα διέτρεχε κάθε μέρα την πόλη ελαφρώνοντας για λίγο τη ζωή» (σελ. 45).

Αυτό το αριστουργηματικό διήγημα «Γράψε τονε» καταλήγει με την αυτογνωσιακή συνειδητοποίηση πως οι άλλοι είμαστε εμείς κι όλοι μαζί είμαστε ΈΝΑ.

Η αυξημένη ενσυναίσθηση της αφηγηματικής λειτουργεί σαν παράδειγμα προτρέποντάς μας να εξασκήσουμε κι εμείς την δική μας ενσυναίσθηση.

Έμμεσος διδακτισμός, μυθοπλαστικά αιτιολογημένος, άψογος καθ’ όλα.

 

 

 

 

 

* O Δρ Κωνσταντίνος Μπούρας , ποιητής, θεατρολόγος και κριτικός (www.konstantinosbouras.gr)

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: , ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top