Fractal
Home / ΘΕΑΤΡΟ / ✩ Η θεατρική μεταφορά της «Πανούκλας» του Αλμπέρ Καμύ από την Ομάδα Gaff και την Σοφία Καραγιάννη
06/10/2021, 10:59 πμ

✩ Η θεατρική μεταφορά της «Πανούκλας» του Αλμπέρ Καμύ από την Ομάδα Gaff και την Σοφία Καραγιάννη

Της Ελένης Λιντζαροπούλου //

 

 

Είναι αλήθεια μια σαρωτική επιδημία το τέλος του κόσμου ή απλώς ένα ακόμη φυσιολογικό σύμπτωμα στην πορεία του;

Η Πανούκλα, ένα από τα σημαντικότερα έργα του Αλμπέρ Καμύ, ανεβαίνει στην σκηνή του Θεάτρου 104 για να αναδείξει την διαχρονική επικαιρότητά του. Γραμμένη το 1947 η Πανούκλα, όπως όλα τα έργα της εποχής, φέρει το βάρος του πολέμου, του εφιάλτη της ατομικής βόμβας, των στρατοπέδων, του φασισμού που διαρκώς καιροφυλακτεί.

 

 

 

 

Αναπόφευκτα, παρακολουθώντας την πολιτική αλληγορία του συγγραφέα -η οποία διατηρείται καθαρή και αναλλοίωτη μέσα στον θεατρικό λόγο- οδηγούμαστε σε συνειρμούς που αφορούν και στην σύγχρονη πραγματικότητα, παρότι η επιλογή της Σοφίας Καραγιάννη να σκηνοθετήσει αυτό το μεγάλο λογοτεχνικό έργο ήρθε πριν την πανδημία του κορονοιού, αλλά φαίνεται να υπήρξε σχεδόν προφητική.

Ο γιατρός Μπερνάρ Ριέ -με έναν εξαιρετικό Ιωσήφ Ιωσηφίδη να αποδίδει στιβαρά, με ευαισθησία, μέτρο, σταθερότητα και σύνεση τον κεντρικό χαρακτήρα και τις προσωπικές του μεταβάσεις- αρνείται να παραδεχθεί και να ομολογήσει τι είναι αυτό που συμβαίνει. Παρά τα αδιάσειστα στοιχεία, η λέξη «πανούκλα» δεν έχει ακόμη ειπωθεί.

Η πόλη, με τους δεκάδες χαρακτήρες της, ξεδιπλώνεται μέσα από την υποκριτική δεινότητα και εκφραστικότητα του Κωνσταντίνου Πασσά. Ο εθελοντής Ταρού, ο θυρωρός Μισέλ, ο δημοσιογράφος Ραμπάρ, ο πατήρ Πανελού, είναι μόνο μερικές από τις αποχρώσεις της ανθρώπινης βεβαιότητας αλλά και του φόβου, του πόνου και της τρυφερότητας που ζωντανεύουν μπροστά μας.

 

 

 

Στην αρχή κανείς δεν θέλει να πιστέψει ότι το κακό είναι εδώ, παρά την παρουσία εκατοντάδων πτωμάτων ποντικών, παρά τους πρώτους θανάτους.

Οι άνθρωποι, όπως πάντα, επιλέγουν να αγνοήσουν τον κίνδυνο, βουτηγμένοι στην σιγουριά τους. Στην μικρή μας πόλη, που δεν ξέρουμε αν είναι το Οράν ή κάθε τόπος όπου οι άνθρωποι ξεχνούν, το κακό έρχεται για να κυριαρχήσει.

Προσωποποιημένη η πανούκλα -σε έναν ρόλο γεμάτο ένταση από την αρχή μέχρι το τέλος του με έναν απολαυστικό Δημήτρη Μαμιό, μίμο, χλευαστή, υβριστή και κυρίαρχο τόσο της σκηνής όσο και της δράσης- σαρκάζει τραγουδώντας το «You are my sunshine» του Τζόνι Κας, χορεύοντας, ξεφωνίζοντας, δημιουργώντας ένα βαθύτατο αίσθημα απειλής, ισοπεδώνοντας αρχικά κάθε αντίδραση. Θα νικήσει άραγε ο θάνατος στο τέλος;

 

 

Εκτός από τον γιατρό, όλα τα πρόσωπα εισέρχονται στην σκηνή μέσα από μια ποντικότρυπα, όλος ο κόσμος είναι μια ποντικότρυπα. Από εκεί μπαίνουν οι άνθρωποι και από εκεί μπαίνει και ο θάνατος. Το σκηνικό αυτό εύρημα της Σοφίας Καραγιάννη -η οποία οικοδομεί, βήμα βήμα, αριστοτεχνικά τον μύθο της- αποτελεί την απάντηση στο κάθε «γιατί;» μαζί με τα δεκάδες, εκατοντάδες, συμβολικά χιλιάδες και εκατομμύρια, άδεια παπούτσια, τα παπούτσια των προσφιλών μας νεκρών που κατέφαγε το τέρας. Ποιο είναι αυτό το τέρας; Το κακό που κάθε φορά αγνοούμε.

Το κακό εισέρχεται από τις τρύπες που αφήνουμε, από τις ρωγμές που αγνοούμε και μας προτείνει την ανεμελιά και την λήθη. Εμείς δεν κινδυνεύουμε από αυτό, οι άλλοι κινδυνεύουν. Εξάλλου πόσο θα κρατήσει, είναι παροδικό, είναι προσωρινό.

Λέξεις όπως: «καραντίνα», «επιδημία», «μάσκες», «νεκροί», κάνουν το έργο πολλαπλά αναγνώσιμο στο σήμερα.

Όμως ο άνθρωπος έχει τον τρόπο να νικήσει. Ο γιατρός Ριέ αναγνωρίζει το τέρας, του δίνει όνομα και πρόσωπο για να το αντιμετωπίσει. Ξεπερνά την αγωνία, τις προσωπικές απώλειες, τον πόνο, παλεύει να κρατήσει ζωντανή την μνήμη και την ελπίδα, την πίστη εντέλει στον άνθρωπο που αποτελεί και την καρδιά του έργου.

Η μουσική του Στάθη Δρογώση, εκτελεσμένη στην σκηνή από την Ευσταθία Λαγιόκαπα, είναι σε διαρκή διάλογο με τα πρόσωπα και τις καταστάσεις. Το περίγραμμα των ρόλων ενισχύουν τα λιτά και λειτουργικά κοστούμια και το σκηνικό της Κωνσταντίνας Κρίγκου, ενώ οι φωτισμοί του Νίκου Βλασόπουλου δημιουργούν το βάθος και την απόσταση ή την εγγύτητα που απαιτούν τα γεγονότα.

 

 

 

 

Βεβαίως ο Καμύ δεν μας «επιτρέπει» να επαναπαυθούμε. Μέσα από τα λόγια του γιατρού, όταν η πανούκλα έχει νικηθεί και ο κόσμος πανηγυρίζει επιστρέφοντας στην κανονική ζωή, μας καλεί σε εγρήγορση: «… Ο Ριέ αναλογιζόταν πως αυτή η χαρά δεν θα ήταν ποτέ σίγουρη. Γιατί ήξερε αυτό που αγνοούσε το χαρούμενο πλήθος, δηλαδή πως ο βάκιλος της πανούκλας δεν πεθαίνει ούτε εξαφανίζεται ποτέ, πως μπορεί να μείνει δεκάδες χρόνια κοιμισμένος μέσα στα έπιπλα και τα ρούχα, πάνω στα χαρτιά και πως ίσως θα ερχόταν μια μέρα που για την δυστυχία και την γνώση των ανθρώπων η πανούκλα θα ξυπνούσε τα ποντίκια της και θα τα έστελνε να ψοφήσουν σε μία ευτυχισμένη πόλη».

 

 

 

 

INFO

  • Σκηνοθεσία: Σοφία Καραγιάννη
  • Μετάφραση – Δραματουργική επεξεργασία: Σοφία Καραγιάννη, Μιχάλης Βραζιτούλης
  • Σκηνικά-Κοστούμια: Κωνσταντίνα Κρίγκου
  • Μουσική: Στάθης Δρογώσης
  • Επιμέλεια κίνησης: Μαργαρίτα Τρίκκα
  • Φωτισμοί: Νίκος Βλασόπουλος
  • Βοηθός σκηνοθέτη: Βασιλική Διαλυνά
  • Φωτογραφίες: Χριστίνα Φυλακτοπούλου
  • Trailer: Στέφανος Κοσμίδης
  • Επικοινωνία: Χρύσα Ματσαγκάνη
  • Παραγωγή: GAFF
  • Ερμηνεία: Ιωσήφ Ιωσηφίδης, Κωνσταντίνος Πασσάς, Δημήτρης Μαμιός και επί σκηνής η μουσικός Ευσταθία Λαγιόκαπα

 

Η παράσταση επιχορηγείται από το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού.

Θέατρο 104, Ευμολπιδών 41, Αθήνα 118 54, ως τις 12 Οκτωβρίου. Τηλ. επικοινωνίας: 6947409435, 210 3455020.

 

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top