Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Με διττή σημασία
12/07/2022, 10:48 μμ

Με διττή σημασία

Γράφει ο Άγγελος Χαριάτης //

 

Ιωάννα Κουτρολού «Πανδώρα», εκδ. Μιχάλη Σιδέρη

 

Το βιβλίο Πανδώρα της Ιωάννας Κουτρολού που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μιχάλη Σιδέρη είναι μια σύγχρονη αλληγορία. Κατατάσσεται στο είδος του εφηβικού μυθιστορήματος αν και, λόγω έκτασης, για τα ελληνικά δεδομένα θεωρείται νουβέλα.

Ο τίτλος Πανδώρα είναι κατά μια έννοια αμφίσημος, έχει μια διττή σημασία. Από τη μία η Πανδώρα,  η αρχετυπική μορφή της ελληνικής μυθολογίας, η πρώτη γυναίκα, η οποία, ανοίγοντας το κουτί αποδέσμευσε όλες τις ασθένειες και τα δεινά στην ανθρωπότητα. Και από την άλλη «σπάζοντας» τη λέξη σε δύο κομμάτια, έχοντας ως βάση την ετυμολογική ερμηνεία, προκύπτει το «παν και δώρα», όλα τα δώρα.

Η ιστορία που θέλει να μας αφηγηθεί η Ιωάννα Κουτρολού δεν απλώνεται σε πολυάριθμες σελίδες, εντούτοις είναι πυκνογραμμένη, έχοντας θέσει μερικά από τα θεμελιώδη ζητήματα που απασχολούν την ελληνική και την παγκόσμια εν τω συνόλω της κοινωνία. Κινείται στον χώρο των εφήβων, ο οποίος ―κρίνοντας από τη συγγραφική θεματολογία της― είναι ο αγαπημένος της.

Έχει αφομοιώσει στοιχεία αλληγορίας που εμφανίζονται σε λογοτεχνικά κείμενα όπως η Αλίκη στη χώρα των θαυμάτων του Λούις Κάρολ ή στο Παραμύθι χωρίς όνομα της Πηνελόπης Δέλτα, χτίζει βήμα το βήμα τον μύθο, υφαίνει την πλοκή, έχοντας ως έδρα το όμορφο νησί της Σίφνου και έχοντας ως κεντρικό πρωταγωνιστή έναν έφηβο∙ δεν έχει σημασία το όνομά του.

Η γραφή είναι απλή, χωρίς να είναι απλοϊκή, με μια δόση καθημερινότητας, χωρίς να θέλει να την εμπλουτίσει με λογοτεχνικά στολίδια. Είναι άλλωστε τέτοιο το θέμα που μια εκτενής χρήση τους, θα αποδυνάμωνε το κείμενο.

Στα της υπόθεσης:

Ανυπόμονος εγγονός ανοίγει το δώρο του παππού, ένα κουτί, σπάζοντας την υπόσχεση που έχει δώσει να το ανοίξει την ημέρα των γενεθλίων του.

 

Ιωάννα Κουτρολού

 

Το κουτί, έχοντας μια ανεξήγητη μαγική δύναμη, είναι το μέσον ώστε να τον μεταφέρει σε ένα άλλον παράλληλο κόσμο, εκεί όπου παιδιά ενός κατώτερου Θεού αναγκάζονται να υποφέρουν χίλια-δυο δεινά στον σκληρό κόσμο της πραγματικότητας.  Με συνοδοιπόρο του την μικρή προσφυγοπούλα παρατηρεί, με μια πρωτόγνωρη για εκείνον οδύνη, πρόσωπα και γεγονότα. Το trafficking, η προσφυγιά, το restavek, ή restavec, είναι ο καμβάς πάνω στον οποίο απλώνει τις λέξεις της.

Μέσα λοιπόν από την αλληγορία ―σημειώνω πως μου θύμισε κάτι από αραβικά παραμύθια― η Ιωάννα Κουτρολού μάς παραδίδει ένα σύγχρονο παραμύθι που με την πρώτη ακόμη ματιά ο αναγνώστης κατανοεί πως δεν πρόκειται για μια ανάλαφρη ιστορία. Κρύβει πόνο, θλίψη, οδύνη. Αν και αυτά τα στοιχεία είναι κάπως «βαριά» θα τολμούσα να αναφέρω, είναι αυτά τα υλικά με τα οποία πλάθεται και τρέφεται εντέλει η λογοτεχνία.

Κι ύστερα, τι μένει μετά την ανάγνωση;  Προβληματισμός σίγουρα. Μια γλυκιά δόση ενσυναίσθησης. Συμπάθεια προς τους ήρωες. Ίσως μια ενοχή για τον σύγχρονο δυτικό κόσμο που είμαστε μέλη του.

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top