Fractal

✓ Μαριάνθη Τεντζεράκη: «Με ενδιαφέρει να είναι ένας άνθρωπος που παλεύει. Ένας ήρωας με ιδανικά»

Συνέντευξη στην Ελένη Γκίκα //

 
 

«Δεν θα έλεγα ότι έχω εμμονές, ωστόσο με απασχολούν σε μεγάλο βαθμό τα κοινωνικά ζητήματα. Οι ανισότητες, η βία, οι αδικίες, οι άνθρωποι που μένουν στην αφάνεια. Όσον αφορά τις τεχνικές, προτιμώ να ολοκληρώνω τις ιστορίες μου, χωρίς να τους δίνω συγκεκριμένο τέλος. Προτιμώ ο κάθε αναγνώστης να “τελειώσει” την ιστορία, όπως καταλαβαίνει. Έτσι κι αλλιώς, ένα βιβλίο δε διαβάζεται ποτέ με τον ίδιο τρόπο από όλους.»

 

 

 

Η Μαριάνθη Τεντζεράκη γεννήθηκε στην Κατερίνη το 1997. Σπούδασε Αγγλική Φιλολογία στο ΑΠΘ και πραγματοποίησε μεταπτυχιακές σπουδές στη Λογοτεχνία στο Άμστερνταμ. «Ο Σακάτης – Ένα Παραμύθι για Μεγάλους» είναι η δεύτερη νουβέλα της. Η πρώτη, με τίτλο «Μαρίσμη» κυκλοφόρησε από τις Εκδόσεις Άνω Τελεία.

Μιλώντας στο fractal για τα συγγραφικά μυστικά της, θα μας ανοίξει και τα συρτάρια της:

«Έχω ξεκινήσει να γράφω μια ιστορία για τους Έλληνες που μετανάστευσαν στο εξωτερικό. Όπως κάθε οικογένεια, έτσι και στη δική μου υπάρχουν πολλά παραδείγματα. Με συγκινεί πολύ η παραμονή στο εξωτερικό, όταν οι δυσκολίες είναι τόσες. Είναι σαν φόρος τιμής σε όσους φεύγουν για αυτό το “καλύτερο αύριο”».

 

 

-Κυρία Τεντζεράκη, υπάρχει τελετουργία γραφής [συγκεκριμένος χώρος, χρόνος, συνήθειες] ή παντού μπορείτε να γράψετε εσείς;

Προτιμώ να γράφω κάπου απομονωμένη, είτε βρίσκομαι στο πατρικό μου, είτε βρίσκομαι στο σπίτι μου. Από την άλλη, επειδή πιστεύω στην πειθαρχία, έχει τύχει να γράψω μέσα σε λεωφορείο ή στο ξενοδοχείο, ενώ ήμουν διακοπές. Γενικότερα όμως, επιλέγω να γράφω εκεί που νιώθω οικεία – σε μέρη που έχω τη δυνατότητα να κλείσω την πόρτα πίσω μου.

 

-Για να ξεκινήσετε μια ιστορία, χρειάζεστε πλάνο, να ξέρετε και την αρχή και το τέλος της, ή αρκούν μια εικόνα ή η αρχική φράση;

Πολλές φορές εμπνέομαι από ανθρώπους και καταστάσεις. Και ξεκινώ να γράψω από εκεί. Επομένως, δε θα έλεγα πως θέλω να τα οργανώνω όλα από πριν. Άλλωστε, η μαγεία της συγγραφής έγκειται – για μένα – και στο ταξίδι της ιστορίας, στο οποίο σε παρασέρνει ο ήρωας/η ηρωίδα.

 

-Ποιο βιβλίο σας γράφτηκε με πιο παράξενο και αλλόκοτο τρόπο;

Ίσως το πρώτο, η «Μαρίσμη». Ήταν μια προσπάθεια να συντηρήσω τη μνήμη ζωντανή, ενώ οι παππούδες μου έπασχαν από άνοια. Κάτι αρκετά αντιφατικό ομολογουμένως. Έπρεπε λοιπόν να συγκρατήσω αναμνήσεις και αφηγήσεις και ταυτόχρονα να τις διανθίσω με φανταστικές ιστορίες. Το αποτέλεσμα ήταν μια υβριδική ιστορία, κάτι που έμοιαζε με τη γιαγιά μου και ταυτόχρονα διέφερε.

 

 

 

 

-Υπάρχουν συγγραφικές εμμονές; Θέματα στα οποία επανέρχεστε, τεχνικές που χρησιμοποιείτε και ξαναχρησιμοποιείτε, γρίφους κι αινίγματα που προσπαθείτε μια ζωή γράφοντας να επιλύσετε;

Δεν θα έλεγα ότι έχω εμμονές, ωστόσο με απασχολούν σε μεγάλο βαθμό τα κοινωνικά ζητήματα. Οι ανισότητες, η βία, οι αδικίες, οι άνθρωποι που μένουν στην αφάνεια. Όσον αφορά τις τεχνικές, προτιμώ να ολοκληρώνω τις ιστορίες μου, χωρίς να τους δίνω συγκεκριμένο τέλος. Προτιμώ ο κάθε αναγνώστης να «τελειώσει» την ιστορία, όπως καταλαβαίνει. Έτσι κι αλλιώς, ένα βιβλίο δε διαβάζεται ποτέ με τον ίδιο τρόπο από όλους.

 

-Τι πρέπει να έχει μια ιστορία για να γίνει ιστορία σας;

Να μην είναι χιλιοειπωμένη. Να έχει κάτι να προσφέρει στους αναγνώστες. Ίσως και να συγκινεί, γιατί πιστεύω ότι μέσα από τη συγκίνηση πέφτουν οι άμυνές μας και γινόμαστε πιο ανθρώπινοι. Ακόμη, να μπορεί εύκολα κάποιος να ταυτιστεί και να πάρει κουράγιο. Στην τελική, οποιαδήποτε ιστορία. Όπως λέει ο Χατούριαν στον «Πουπουλένιο» του Μάρτιν Μακντόνα: «Αν λες ιστορίες, το μοναδικό σου καθήκον είναι να λες ιστορίες.» Οπότε, εγώ θέλω να γράφω ιστορίες.

 

-Ένας ήρωας ή μια ηρωίδα για να γίνει ήρωάς σας ή ηρωίδα σας;

Να είναι ανθρώπινος/ανθρώπινη. Να μην είναι απαραίτητα όμορφος ή επιτυχημένος ή αρεστός – τους βρίσκω ιδιαίτερα βαρετούς και εκτός πραγματικότητας. Αντίθετα, με ενδιαφέρει να είναι ένας άνθρωπος που παλεύει. Ένας ήρωας με ιδανικά.

 

-Ποιος ήρωας ή ποια ηρωίδα σας έφτασαν ως εσάς με τον πιο αλλόκοτο τρόπο;

Δύσκολη ερώτηση. Στο «Σακάτη» ο Άλκης, ο κεντρικός ήρωας, ήρθε σαν συνδυασμός γεγονότων. Προέκυψε αφενός από τη ζωή και το θάνατο της Δήμητρας, αλλά και από τη δολοφονική επίθεση κατά του Ζακ. Και από τη βία, το μίσος που έβλεπα γύρω μου να οξύνονται, μετά την καραντίνα. Όλα αυτά πλάστηκαν και μετατράπηκαν στην ιστορία του Άλκη.

 

 

 

 

-Το πρώτο βιβλίο που διαβάσατε και σας εντυπωσίασε;

Δεν είμαι σίγουρη αν ήταν το πρώτο, πάντως θυμάμαι να ενθουσιάζομαι με τις ιστορίες της Μαίρης Πόππινς από την Π.Λ. Τράβερς. Μπορεί όμως να ήταν και κάποιο βιβλίο της Ζωρζ Σαρή ή της Άλκης Ζέη – που κατ’ έναν τρόπο με μεγάλωσαν.

 

-Υπάρχει βιβλίο που μπορείτε να πείτε ότι σας άλλαξε τη ζωή ή βιβλίο στο οποίο συχνά επιστρέφετε;

Ίσως, το «Ένα Δικό της Δωμάτιο» της Βιρτζίνα Γουλφ. Με εντυπωσιάζει πάντα το ότι το συγκεκριμένο δοκίμιο εκδόθηκε για πρώτη φορά το 1929, και εν έτη 2022 η γυναίκα εξακολουθεί να πασχίζει να ζήσει μέσα στον ασφυκτικό κλοιό της πατριαρχίας. Με γεμίζει θάρρος να συνεχίζω να γράφω αυτό που σκέφτομαι και να μην προσαρμόζομαι στις απαιτήσεις των άλλων για το φύλο μου. Υπέροχη Γουλφ.

 

-Αγαπημένοι σας συγγραφείς και ποιητές;

Είναι πολλοί και ανά διαστήματα, γίνονται περισσότεροι: από συγγραφείς ξεχωρίζω τους Ζοζέ Σαραμάγκου, Ουίλιαμ Φώκνερ, Βιρτζίνια Γουλφ, Στίβεν Κινγκ, Τζωρτζ Όργουελ, Νίκο Χουλιαρά, Αντωνία Μποτονάκη, Ιωάννα Καρυστιάνη, Παύλο Μάτεσι. Στην ποίηση αγαπώ σταθερά τον Μανόλη Αναγνωστάκη και την Κατερίνα Γώγου.

 

-Κατά την διαδικασία της συγγραφής, ακούτε μουσική, έχετε ανάγκη από απόλυτη σιωπή, διαβάζετε άλλα βιβλία ή ποιητές, καταφεύγετε σε εικαστικά έργα;

Όταν γράφω, θέλω κατά βάση να υπάρχει ησυχία, επομένως δε θα προτιμήσω να ακούσω μουσική. Συχνά όμως θα ανατρέξω σε κάποια ποιητική συλλογή γιατί αισθάνομαι ότι οι ποιητές/ποιήτριες είναι πιο ακριβείς σε όσα γράφουν. Προσωπικά, λειτουργεί σαν βοήθημα η ποίηση για τη διαδικασία της συγγραφής.

 

-Να αναφερθούμε σε εκείνο που γράφετε σήμερα;

Έχω ξεκινήσει να γράφω μια ιστορία για τους Έλληνες που μετανάστευσαν στο εξωτερικό. Όπως κάθε οικογένεια, έτσι και στη δική μου υπάρχουν πολλά παραδείγματα. Με συγκινεί πολύ η παραμονή στο εξωτερικό, όταν οι δυσκολίες είναι τόσες. Είναι σαν φόρος τιμής σε όσους φεύγουν για αυτό το «καλύτερο αύριο».

 

 

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top