Fractal

✔ Μαρία Σούμπερτ: «Το πέτρινο σπίτι μοιάζει να λειτουργεί ως matrix»

Συνέντευξη στην Ασημίνα Ξηρογιάννη //

 

 

Με αφορμή το μυθιστόρημά της «Πριν το πέρασμα» (εκδ. Διάπλαση), η Μαρία Σούμπερτ μίλησε στο Fractal για τους ήρωές της και για τα μυστικά του βιβλίου.

Η Μαρία Σούμπερτ γεννήθηκε το 1979 στο Μόναχο της τότε Δυτικής Γερμανίας. Μεγάλωσε και ζει στην Αθήνα. Σπούδασε θεατρολογία και δραματοθεραπεία και έκανε στο Πάντειο Πανεπιστήμιο το μεταπτυχιακό της στην πολιτιστική πολιτική, διοίκηση και επικοινωνία. Εργάζεται ως δραματοθεραπεύτρια. Επίσης, μεταφράζει παιδικά παραμύθια.
Μέχρι σήμερα έχει εκδώσει τα βιβλία «Τα πράσινα, τα καστανά και τα μαύρα μάτια» (Πόλις 1998), «Club κυλικείο» (Κέδρος 2002), «Η Ρόζα στη μέση» (Μελάνι 2008), «Invitation to a party, not Another Fairytale» (θεατρικό, Μπαρτζουλιάνος 2009), «Η συμμορία της Τήλας» (Πάπυρος 2010) και «Οι αποκλεισμένοι» (Κριτική 2014). Από τις εκδόσεις Διάπλαση κυκλοφορούν τα παραμύθια της «Του φεγγαριού η κόρη» (2013) και «Ο φούρναρης Πλατς» (2016).

 

-Πώς συνέλαβες τη Βενετία… τη γυναίκα  με το όνομα-πόλη

Παραφράζοντας ελαφρώς τον Rollo May, η δημιουργικότητα λειτουργεί όταν επιτρέπουμε στα ερεθίσματα να εισέρχονται στο ασυνείδητο μας και να αναμειγνύονται με τις εμπειρίες, τα συναισθήματα, τις ανάγκες και τις επιθυμίες μας. Κάπως έτσι γεννιούνται τα έργα τέχνης, χωρίς να μπορούν οι δημιουργοί τους τις περισσότερες φορές να δώσουν πιο σαφείς απαντήσεις ως προς το «από πού ήρθαν». Η Βενετία «γεννήθηκε» ως το μοναδικό πρόσωπο που μπορούσα να φανταστώ πως θα ζούσε στο πέτρινο σπίτι. Με όλες τις πεποιθήσεις, ιδεοληψίες, την άγνοια, την ανάγκη να αγαπηθεί και να αγαπήσει, την ανάγκη για σταθερότητα που έχουμε οι περισσότεροι όταν εγκλωβιζόμαστε σε μια ενδιάμεση κατάσταση –μια κατάσταση που στην ουσία μας κρατάει στάσιμους στο ίδιο σημείο.

 

 –H Bενετία είναι καλός ακροατής…

Η Βενετία μπορεί μόνο να ακούει. Δεν έχει αναπτύξει την δική της ταυτότητα, γιατί η ίδια είναι στο ενδιάμεσο εκείνο μεταβατικό σημείο που δεν την ορίζει ούτε στο «πριν» ούτε στο «μετά». Περιμένει, υποδέχεται και φιλοξενεί όσους κάνουν αυτό το βήμα, όσους καλούνται να περάσουν από το πριν στο μετά και να αποφασίσουν που θα πάνε. Εκείνη δεν έχει αυτή την επιλογή.

Νομίζω πως η Βενετία έχει όλα τα χαρακτηριστικά της γυναίκας-αντικειμένου, της γυναίκας που υπάρχει για να εκπληρώνει τις ανάγκες των άλλων.

Ταυτόχρονα όμως είναι μια συμβολική μορφή της μητέρας –της μητέρας των πρώτων μηνών της ζωής ενός βρέφους, όταν θα πρέπει να του δοθεί ολοκληρωτικά, όταν καλείται να βάλει τις δικές της επιθυμίες στην αναμονή για να βοηθήσει το νέο πλάσμα να ζήσει, να υπάρξει, να μετακινηθεί από το «όλον» της ζωής μέσα στη μήτρα, στο «συγκεκριμένο» και στο «ξεχωριστό» της ζωής ως βρέφους, παιδιού, ανθρώπου.

 

 

-Μέσα στο βιβλίο το πραγματικό μπλέκεται με το φανταστικό…

Για τον Φρόυντ τα παραμύθια είναι φτιαγμένα από το υλικό των ονείρων –και το «Πριν το πέρασμα» δεν είναι παρά ένα παραμύθι για μεγάλους. Ένα παραμύθι για να ανακουφίσει ίσως τον φόβο απέναντι στο άγνωστο, ένα παραμύθι για τα μεταβατικά εκείνα περάσματα που μας περιμένουν και απέναντι στα οποία δεν ξέρουμε πώς να σταθούμε. Αν όμως τα λαϊκά παραμύθια κατά κύριο λόγο πραγματεύονται την μετάβαση από την παιδική ηλικία στην ενηλικίωση, τότε το «Πριν το πέρασμα» πραγματεύεται την μετάβαση από την ζωή στο επέκεινα, στο μετά, στον άγνωστο εκείνο τόπο και χρόνο, απ’ όπου κανείς δεν γύρισε για να μας πει τι συνέβη.

Δεν θα μπορούσε λοιπόν να μην περνάει συνεχώς από το πραγματικό στο φανταστικό.

 

-Ποιά είναι η αγαπημένη σου ιστορία;

Δεν είναι εύκολο να διαλέξω.

Αγαπώ την ιστορία της κυρίας Νόρας, της υπερήλικης κομψής κυρίας με το λουράκι του σκύλου –από το οποίο απουσιάζει όμως ο σκύλος. Ίσως επειδή και η γιαγιά μου έφυγε από άνοια, η ιστορία της να με αγγίζει.

Και φυσικά η ιστορία της Αρτεμισίας, της τεράστιας αυτής γυναίκας που αποτυπώνει με έντονο –και μεγαλειώδη τρόπο- την αντίθεση ανάμεσα στο πώς βλέπουμε εμείς τον εαυτό μας και πως μας βλέπουν οι άλλοι.

 

-Είναι ένα… «θηλυκό» βιβλίο αυτό;

Τι είναι ένα «θηλυκό» βιβλίο;

Είναι ένα βιβλίο που γράφεται από γυναίκα συγγραφέα; Που απευθύνεται αποκλειστικά σε γυναικείο κοινό; Που η ηρωίδα ή οι ηρωίδες του είναι γυναίκες;

Πιστεύω πως η λογοτεχνία δεν έχει φύλο και πως όσες φορές γίνεται αυτή η διαφοροποίηση έχει καθαρά σεξιστικό σκοπό.

Οπότε θα απαντήσω πως το «Πριν το πέρασμα» είναι μια αφήγηση για την αγωνία, την αναποφασιστικότητα, την ανάγκη για τρυφερότητα και ασφάλεια που μας διακατέχουν κάθε φορά που πρέπει να κάνουμε το μεγάλο εκείνο βήμα που θα μας οδηγήσει στην αλλαγή.

 

 

 -Τελικά τι συμβαίνει μέσα σε αυτό το πέτρινο σπίτι;

Το πέτρινο σπίτι μοιάζει να λειτουργεί ως ένα matrix, μέσα στο οποίο δίνεται ο χρόνος και ο χώρος ώστε οι επισκέπτες να μπορέσουν να κάνουν τον απολογισμό τους και να αποφασίσουν πώς θα συνεχίσουν από εκείνο το σημείο και μετά. Νομίζω πως είναι εν τέλει ένα σταυροδρόμι, παρ’ ότι το είχα πάντοτε στη φαντασία μου σαν ένα σταθερό σημείο πάνω στον ίδιο δρόμο.

Στην ουσία πρόκειται για ένα ασφαλές καταφύγιο, όπου μπορεί να σταματήσει κανείς για να πάρει μια ανάσα, αποκομμένος από το βοή της καθημερινότητας.

Τι συμβαίνει μέσα σε αυτό; Τα πάντα και τίποτα.

 

-Θα σου δίνω λέξεις και θα μου δίνεις σκέψεις

ανάμνηση: μια μυρωδιά, ένα χάδι, ένας ήχος που μας γυρνάει πίσω, μας πάει στο δικό μας πέτρινο σπίτι και μας αφήνει για λίγα δευτερόλεπτα να κρυφτούμε για να αναστοχαστούμε πάνω στη ζωή και την πορεία μας. Και ίσως –αν το σπίτι αυτό έχει υπάρξει ασφαλές για εμάς- να μας επιτρέψει να προχωρήσουμε.

θάλασσα: Η παραλία της Εύβοιας στην οποία άρχισε να αναδύεται το πέτρινο σπίτι και η Βενετία, όταν ο Δημήτρης και η Ειρήνη μάζευαν βοτσαλάκια και κοχύλια στο σούρουπο.

πόλη: Το σύνολο των ανθρώπων, των πολιτισμών, των σκέψεων, των συναισθημάτων που κατοικούν σε συγκεκριμένο τόπο.

ήρωας: Ενώ προσπαθώ να σκεφτώ τον ήρωα/ την ηρωίδα ενός βιβλίου, το μόνο που μου έρχεται στο μυαλό είναι ο σούπερ ήρωας –αυτός ο τόσο εγκλωβισμένος στο ρόλο του σωτήρα που αδυνατεί να σώσει τον ίδιο του τον εαυτό.

λέξη: Το μαγικό δημιούργημα που βάζει σε λόγο τις σκέψεις, τα συναισθήματα, τις ανάγκες και τις επιθυμίες μας. Η μεγαλύτερη προσπάθειά μας για επικοινωνία –που όμως αν την απομονώσεις από όλα τα υπόλοιπα- είναι και η πιο φτωχή.

συγγραφέας: Δεν ξέρω τι να σκεφτώ. Μια ζωή μέσα σε βιβλία και αφηγήσεις. Μοναξιά και εσωστρέφεια, να ζεις τις περιπέτειες και τις ζωές των άλλων και να προσπαθείς ταυτόχρονα να αποδείξεις πως η ιδιόμορφη αυτή περιπέτειά σου αξίζει να αναγνωριστεί –και να αναγνωστεί- από τους άλλους.

 

 

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top