Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / John Craxton: Ο κατ’ επιλογήν Έλληνας
06/07/2022, 9:58 πμ

John Craxton: Ο κατ’ επιλογήν Έλληνας

Γράφει ο Αγησίλαος Κ. Αλιγιζάκης //

 

Ian Collins, «John Craxton. Ο αγαπημένος της ζωής, μια ελληνική ψυχή», μετάφραση Μαίρη Κιτρόεφ, εκδόσεις Πατάκη, Αθήνα 2021.

 

Ο Άγγλος John Craxton (1922-2009) υπήρξε ένας σημαντικός ζωγράφος του 20ου αιώνα, ο οποίος αγάπησε την Ελλάδα περισσότερο από την πατρίδα του. Η πολυτάραχη ζωή του περιγράφεται με εξαιρετικό τρόπο από τον Ian Collins στη βιογραφία του με τίτλο John Craxton. Ο αγαπημένος της ζωής, μια ελληνική ψυχή, που εκδόθηκε το 2021 σε μετάφραση της Μαίρης Κιτρόεφ.  Χωρίς ιδιαίτερες σπουδές στη ζωγραφική, αλλά με έμφυτο ταλέντο και μεγάλη διάθεση για πειραματισμούς και δοκιμές ο Craxton ξεκίνησε από την εφηβεία την πορεία του στην τέχνη. Ο ανοιχτόκαρδος χαρακτήρας του, η αγάπη του για την ελευθερία και τους ανθρώπους σε συνάρτηση με τον ομοερωτισμό του καθόρισαν τόσο τη ζωή του όσο και τις καλλιτεχνικές του επιλογές.

Διαβάζοντας τη βιογραφία του ο αναγνώστης εντυπωσιάζεται από τις πάμπολλες φιλικές σχέσεις και τις γνωριμίες του, με διάσημους ανθρώπους της τέχνης, του επιχειρηματικού κόσμου, την πολιτική, αλλά και με τους απλούς ανθρώπους. Ο Lucian Freud, ο διάσημος εγγονός του πατέρα της ψυχανάλυσης Sigmund Freud, εξίσου διάσημος ζωγράφος ήταν εγκάρδιος φίλος του, η κορυφαία μπαλαρίνα του κόσμου Margot Fontain υπήρξε φίλη και ερωμένη του, ο ζωγράφος Νίκος Χατζηκυριάκος-Γκίκας ήταν επιστήθιος φίλος του, συναναστράφηκε με τον Γιάννη Τσαρούχη και τον Γιάννη Μόραλη, ο Νάνος Βαλαωρίτης συνεργάστηκε μαζί του για μια προμετωπίδα σε ένα τόμο ποίησης, ο Μιχάλης Κακογιάννης συνεργάστηκε μαζί του στη ταινία του για τον Ζορμπά, ο Ουίνστον Τσώρτσιλ βρέθηκε ομοτράπεζός του στα Χανιά, ο πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Μητσοτάκης τον είχε επίσης γνωρίσει, με τον ο εφοπλιστή Σταύρο Νιάρχο πήγαν κρουαζιέρα στα ελληνικά νησιά, ο Πάτρικ Λη Φέημορ ήταν στενός φίλος, ενώ η γνωριμία με τον Γιώργο Σεφέρη τον έφερε σε επαφή με την ελληνική ποίηση. Σημαντικός σταθμός στη ζωή του υπήρξε και η συνεργασία του στη σκηνογραφία του θεατρικού έργου Δάφνις και Χλόη το 1951, το οποίο ξανανέβηκε στο Covent Garden το 2004.

Άνθρωπος αισιόδοξος που αγαπούσε τη ζωή, την οποία απεικόνιζε στα έργα του με ζωηρά χρώματα και άφθονο φως επέλεξε την Ελλάδα, τη χώρα του φωτός, ως δεύτερη πατρίδα. Δεν είναι τυχαία η διαμονή του για πολλά χρόνια στον Πόρο, την Ύδρα και στα Χανιά. Στον Πόρο έμεινε στο σπίτι μιας απλής οικογένειας, της οικογένειας Μαστροπέτρου και ουσιαστικά εκεί γνώρισε τις αρετές των απλών ανθρώπων, δηλαδή τη φιλοξενία και την αγάπη. Τη δεκαετία του 1950 φιλοξενήθηκε για χρόνια στο πατρικό σπίτι του Νίκου Χατζηκυριάκου-Γκίκα στην Ύδρα, ανταλλάσοντας απόψεις για τη ζωγραφική, ενώ το 1960 μαγεύτηκε από τα Χανιά, όπου με τις πενιχρές του οικονομίες αγόρασε ένα παλιό ερειπωμένο σπίτι στο παλιό λιμάνι στην οδό Μόσχων, όπου εγκατέστησε το ατελιέ του. Οι επισκέψεις στην Αγγλία ήταν συχνές, καθώς εκεί οργάνωνε εκθέσεις με τα έργα του και κανόνιζε τις συνεργασίες του. Στην Κρήτη, με ορμητήριο τα Χανιά, έκανε συνέχεια εκδρομές για να γνωρίσει το νησί και τους ανθρώπους του. Αγαπημένη του ταβέρνα ήταν τα «Καβούρια» στο λιμάνι της πόλης, γεμίζοντας την καθημερινότητά του με εικόνες από την παλιά πόλη. Αυτή τη βενετσιάνικη πόλη υπερασπίστηκε σθεναρά τη δεκαετία του 1960 όταν στο όνομα της προόδου οι ντόπιοι άρχοντες προσπάθησαν να γκρεμίσουν τα παλιά κτήρια.

 

Ian Collins

 

Κατά τη διάρκεια της δικτατορίας αναγκάστηκε να φύγει από την Ελλάδα, αλλά μετά το 1974 εγκαταστάθηκε μόνιμα στα Χανιά. Το έργο του χαρακτηρίζεται από δυο σημαντικές επιρροές, τον κυβισμό του Πικάσο και το βυζαντινό ψηφιδωτό που γνώρισε στην Ελλάδα. Ο John Craxton ήταν μοντερνιστής, αλλά δεν εκφράστηκε με την αφαίρεση, προτιμώντας τη διατήρηση της φόρμας και του σχεδίου στις απεικονίσεις του, αποφεύγοντας όμως τη μίμηση της φύσης, δηλαδή τον νατουραλισμό. Θεωρούσε ότι η τέχνη πρέπει να έχει διαφορετική θέαση των πραγμάτων, με βάση την οπτική γωνία του καλλιτέχνη.

Αναμφίβολα ο John Craxton έζησε μια ζωή γεμάτη εμπειρίες, υπήρξε ηδονιστής και τολμηρός στις επιλογές του. Το πλούσιο καλλιτεχνικό του έργο αποκαλύπτει όλες τις πτυχές του ταλέντου του, ενώ η αγάπη του για την Ελλάδα και ιδιαίτερα για τα Χανιά εκφράστηκε με την εκπλήρωση της τελευταίας του επιθυμίας από τον σύντροφό του Richard Riley, ο οποίος σκόρπισε την τέφρα του στο λιμάνι της αγαπημένης του πόλης.

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top