«Για εκείνη, δίχως εκείνη»
Γράφει η Χρύσα Νικολάκη // *
«Ελένη, το τίμημα της ομορφιάς», Φίλιππος Μανδηλαράς, Εκδ. Πατάκη
Με μια εικονογράφηση συγκλονιστική από τη Ναταλία Καπατσούλια το βιβλίο του Φίλιππου Μανδηλαρά «Ελένη, Το τίμημα της Ομορφιάς, (εκδόσεις Πατάκη)», εξάπτει από την πρώτη επαφή τη φαντασία και κερδίζει τις εντυπώσεις μας.
Ανάμεσα στους Αχαιούς και στους Τρώες προχωρά η Ωραία Ελένη, έπαθλο σ’ έναν αχρείαστο διαγωνισμό ομορφιάς, για να καταλήξει ως το πιο μισητό πρόσωπο του Τρωικού Πολέμου. Ναι, ο συγγραφέας Φίλιππος Μανδηλαράς παίρνει το πρόσωπο της Ωραίας Ελένης και το απογυμνώνει από την φορτικότητα της προδοσίας. Επιτέλους, εμπρός στα παιδικά μάτια η Ελένη απενοχοποιείται αφού μυστηριωδώς, βρίσκεται στην αυλή του βασιλιά της Αιγύπτου. Ο ποιητής-συγγραφέας εξαίρει την ανείπωτη ομορφιά της, αισθάνεται ημίθεος εμπρός στην αθανασία του κάλλους της. Την τοποθετεί όπως της πρέπει, βασιλοπούλα στην αγκαλιά του Μενέλαου. Όλα κυλούν όπως μας αναφέρει ειδυλλιακά μέχρι να εμφανιστεί η Έριδα.
«Κι όλα θα κυλούσαν ήσυχα στις ζωές όλων αν… αν σ έναν γάμο στον Όλυμπο δεν ξεχνούσαν να καλέσουν την Έριδα, τη θεά της Διχόνοιας… αν δεν αποφάσιζε αυτή να εκδικηθεί αφήνοντας στο τραπέζι ένα χρυσό μήλο που έγραφε στην ομορφότερη.»
Και έτσι η Ελένη, στην ανέμη τυλιγμένη της παγίδας της Έριδας, βρέθηκε αιχμάλωτη στα χέρια του Πάρη. Όχι, ο συγγραφέας Φίλιππος Μανδηλαράς δεν καταργεί την ομηρική ροή της ιστορίας, απλά δίνει μια διαφορετική πνοή, καθάρια στο πρόσωπο της Ωραίας Ελένης απεγκλωβίζοντας την από τα προμηθεικά δεσμά της ζηλοφθονίας και του σφιχτού πεπρωμένου της. Ο συγγραφέας γράφει με ύφος εξομολογητικό διατηρώντας το πέπλο μυστηρίου που επιθυμεί, ώστε ο μύθος να παραμείνει, αν και κατασκευασμένος ωραιοποιητικά , με αγάπη για την Ελένη. Εδώ, ο στίχος του Σεφέρη «για ένα αδειανό πουκάμισο, για μιαν Ελένη», παίρνει σάρκα και οστά. Βρίσκει το καθρέφτισμα του στους στίχους του Φίλιππου Μανδηλαρά, που γράφει με απαράμιλλη ποιητικότητα.
«Κι έτσι, έμεινε ο Πάρης με τη σκιά της Ελένης, μείναν οι Έλληνες να πολεμούν για να πάρουν πίσω τη σκιά, πέφταν οι πολεμιστές στα τείχη της Τροίας για μια σκιά, την ώρα που η αληθινή Ελένη περίμενε στην Αίγυπτο τους Έλληνες ταξιδευτές να της φέρουν νέα από έναν πόλεμο που γινόταν για εκείνη, δίχως εκείνη.»
Φίλιππος Μανδηλαράς
Ο Φίλιππος Μανδηλαράς εν αγνοία της Ελένης τελεί την ιστορία. Βλέπουμε μια Ελένη που χωρίς το «ράβε-ξήλωνε» της Πηνελόπης, περιμένει τον Μενέλαο. Ροκανίζει την μελαγχολία της στα στημόνια του χρόνου. Γιατί κι η Ελένη έκρυβε το δικό της γιγάντιο Δούρειο Ίππο ως ότου να φανεί ο Μενέλαος . Βλέπουμε λοιπόν, μια άλλη Ωραία Ελένη, σαν Πηνελόπη, «να κεντά τις ώρες της απουσίας με κόκκινο υφάδι».
Η Ελένη εντέλει δίνει τη λύση στο Μενέλαο, με το γυναικείο της κοφτερό μυαλό, πέρα από την εξωτερική της ομορφιά. Καταφέρνει να δείξει στον Μενέλαο το σωτήριο μονοπάτι (που ατραπούς δεν γνωρίζει ούτε καν ο Εφιάλτης) δίχως όπλα, με αξιοπρέπεια. Συμπερασματικά, μπορούμε να πούμε ότι όλα τα μπορεί η αγάπη. Αυτό μας φωνάζει …ψιθυριστά ο συγγραφέας μας. Όπως γράφει:
«Τίποτα και κανένας δεν μπορεί να σταματήσει την ορμή της αγάπης.»
* Η Χρύσα Νικολάκη είναι βιβλιοκριτικός, συγγραφέας και θεολόγος
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
-
-
ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ ΜΕ 500+ ΛΕΞΕΙΣ: Ο θάνατος ποτέ δεν βάζει τέλος
23/04/2024, 9:51 μμ -
Παρακείμενα: «Ωδή στην ηρωική παράδοση και ταυτόχρονα καταδίκη»
23/04/2024, 9:50 μμ -
Ο ‘δράκος’ κοιτούσε τη λίμνη
23/04/2024, 9:48 μμ -
Η αλχημιστική φαντασία της Μπουραζοπούλου
23/04/2024, 9:47 μμ -
Ο Δημήτρης Νόλλας συνεχίζει
23/04/2024, 9:45 μμ
ΘΕΜΑΤΑ
-
Είναι ανάγκη να ξαναγραφεί η Ιστορία… Το νέο βιβλίο τού γιατρού Βασίλη Σάνδρη ανατρέπει μύθους και ψευδολογήματα δεκαετιών.
Γράφει ο Άγγελος Πετρουλάκης // Βασίλης Σάνδρης «Πορεία θανάτου», εκδ. Επίκεντρο Η ιστορική αλήθεια θέλει απόλυτο ήθος και γενναιότητα για να καταγραφεί. Ο δε γιατρός Βασίλης Σάνδρης αποδεικνύει πως έχει και τα δυο. Το «Πορεία θανάτου» (Εκδόσεις ΕΠΙΚΕΝΤΡΟ)
Περισσότερα -
Διήγημα: «Τετράγωνες σκέψεις»
της Ελένης Λαμνάτου // * Σηκώθηκε νωρίς όπως κάθε μέρα. Έχει δεν έχει δουλειά, ένα ρολόι χτυπάει μέσα του νωρίτερα απ’το ξυπνητήρι στο κομοδίνο. Η γραβάτα τακτοποιείται επιμελώς γύρω απ’τη βάση του λαιμού του. Μόνος του την τακτοποιεί, δεν
Περισσότερα -
Ο άνθρωπος μόνος, ο άνθρωπος ξένος
Γράφει η Ασημίνα Ξηρογιάννη // Θεοδόσης Κοντάκης «Μέρες και νύχτες του Οδυσσέα», εκδ. Κέδρος, σελ. 56 Λίγο πολύ οι ποιητές καταπιάνονται με θέματα γνωστά, εκείνο που εξετάζουμε κάθε φορά είναι ο τρόπος που πραγματεύονται το θέμα τους και
Περισσότερα -
Καλύτερα, χειρότερα, αδιέξοδο πάλι
Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος // «Η τελευταία τριλογία» του Σάμουελ Μπέκετ, Εκδ. Γαβριηλίδης, σελ. 289 «Τρεις Διάλογοι» του Σάμουελ Μπέκετ, Εκδ. Γαβριηλίδης, σελ. 61 Θα τον περιμένουμε/Δεν θα τον περιμένουμε/ Δεν θα/Θα/Δεν […]. Αν υφίσταται το κρύσταλλο της
Περισσότερα -
Ποίηση: “Πατρίδα”
Γράφει ο Νίκος Κουβίδης // “Πατρίδα” Ψυχή που θάφτηκε στη γη Σε πέντε θάλασσες κρατεί Ένα κομμάτι του σπιτιού Και ένα του βασιλικού Για πες μας μάνα τι φορά Στα δυο της χέρια τι βαστά
Περισσότερα -
Διήγημα: “Οι παπαδιές”
Γράφει η Ελένη Χωρεάνθη // Στη μνήμη της μαμάς μου Ελευθερίας, Ήμουνα κι εγώ εκεί, μ’ ένα κόκκινο βρακί. Ήμουνα, που να μην ήμουνα. Όχι βέβαια με κόκκινο βρακί, κατά πώς λέει το λογοπαίγνιο
Περισσότερα -
✩ Η Πέρσα Κουμούτση στο Εργαστήρι του μεταφραστή
«Ανθολογία ποίησης σύγχρονων και νέων γυναικών του αραβικού κόσμου», εκδόσεις Νίκας, ανθολόγος και μεταφράστρια: Πέρσα Κουμούτση Αυτό που επιχειρείται στην ανθολογία ποίησης σύγχρονων και νέων γυναικών του αραβικού κόσμου είναι μια σύντομη αλλά πιστή
Περισσότερα
