Ξεκλειδώνοντας την Key Books

Συνέντευξη στον Γιάννη Παναγόπουλο //

Ο Βασίλης Βαρδάκας και ο Βλάσης Μαρωνίτης, αφού πρώτα έζησαν στον αφρό του life – style, γράφοντας και διευθύνοντας περιοδικά που μιλούσαν για ρετρό αξίες όπως, λέμε τώρα: «100 ρολόγια που πρέπει να φορέσεις πριν αφήσεις την τελευταία σου ανάσα», κάποια στιγμή αποφάσισαν πως η ζωή είναι καλύτερη όταν την παίρνεις στα χέρια σου διαβάζοντας  βιβλία. Ο εκδοτικός τους οίκος λέγεται: «Key Books». Και κυκλοφορούν βιβλία που έχουν κάτι να πουν χωρίς να ποντάρουν στην εξιδανίκευση του «τίποτα», του εφήμερου, του αλυτρώτου ρομάντζου. Τι άλλο; Η συνέντευξη μαζί τους λειτουργεί και ως πυξίδα, που δείχνει, πώς αυτός ο κόσμος θα μπορούσε να είναι λίγο καλύτερος, όταν, παίζοντας μαζί του, προτείνεις γραμμένες σελίδες που έχουν επαφή με την πραγματικότητα.

Βασίλης Βαρδάκας και Βλάσης Μαρωνίτης οι εμπνευστές της «Key Books»

-Θυμάστε πότε σας ήρθε η ιδέα για δημιουργία εκδοτικού οίκου;

Βλάσης M.: Το καλοκαίρι του 2012 στη διάρκεια των διακοπών. Την εποχή που πιστεύω πως παίρνονται οι μεγάλες αποφάσεις.

Βασίλης Β.: Και μέχρι να βγάλουμε το πρώτο μας βιβλίο, το «Κλέψε Σαν Καλλιτέχνης», πέρασε σχεδόν ένας χρόνος.

-Συνήθως οι ιδέες που έχουμε συμβαδίζουν με την πραγματικότητα που βιώνουμε. Εσείς ποια ήταν η πραγματικότητα που βιώνατε τότε, όταν ξεκινήσατε;

Β.M.: Η μεγάλη εικόνα εκείνης της εποχής είναι παρόμοια με τη σημερινή, δεν έχει αλλάξει κάτι ουσιαστικά. Βέβαια, τότε ήταν πιο άγριες οι συνθήκες αφού βρισκόταν σε εξέλιξη η συρρίκνωση των ΜΜΕ, που δούλευα τότε. Στον μικρόκοσμο τον δικό μου από την άλλη ήταν ο ερχομός των τριδύμων παιδιών μου που επηρέαζε αποφάσεις, όνειρα και πλάνα.

Β.Β.: «It’s the end of the world as we know it», λέει ένας στίχος των REM. Αυτό βιώναμε. Και όταν βιώνεις κάτι τέτοιο, προσπαθείς να μην βρεθείς κάτω απ’ τα συντρίμμια. Κρατάς το κεφάλι ψηλά. Φαντάζεσαι τον κόσμο του αύριο και τη θέση σου σε αυτόν. Η κατάρρευση των media, όπου δούλευα κι εγώ, ήταν γρήγορη και απόλυτη. Χρειάστηκε ένα μοναχικό ταξίδι εκείνο το καλοκαίρι (του ‘12) στην Κόστα Ρίκα και τον Παναμά για να βάλω σε μια σειρά τα πράγματα. Εκεί σκέφτηκα πώς όταν τσακίζουν τα σχέδια σου, πρέπει να βρεις τη δύναμη να πιστέψεις σε ένα όνειρο.

-Κυκλοφορήσατε το βιβλίο «Έξω Από Τα Δόντια» του μεγαλοδιαφημιστή Τζορτζ Λόις. Για την παρουσίασή του, τον φέρατε στην Ελλάδα. Από αυτή την επίσκεψη ποιά είναι η στιγμή που ξεχωρίζετε;

B.M.: Πολύ δύσκολο να ξεχωρίσω μία. Σίγουρα η στιγμή που τον είδα να περνάει την πύλη στο αεροδρόμιο και μπήκε ένα τέλος στην αγωνία που συνόδευε όλη την προετοιμασία του ταξιδιού του. Και, βέβαια, η μεγάλη συγκίνηση που βιώσαμε όταν το κοινό στο TEDx Thessaloniki τον αποθέωνε όρθιο επί τρία λεπτά μετά το τέλος της ομιλίας του.

Β.Β.: Κάθε λεπτό μαζί του ήταν ένα μάθημα ζωής. Το τέλος της ομιλίας του, όμως, στο TEDx είχε κάτι το ξεχωριστό. Ήταν η πρώτη φορά που μιλούσε μπροστά σε ελληνικό κοινό, στα 83 του, και ο κόσμος δεν σταματούσε να τον χειροκροτεί. Ήταν μια αναγνώριση που ήρθε με 50 χρόνια καθυστέρηση. Και χάρηκα πολύ που συμβάλαμε σε αυτή με την απόφαση μας να βγάλουμε το πρώτο του βιβλίο στα ελληνικά και να τον φέρουμε στην Ελλάδα.

-H «Key Books» ξεκίνησε από μια αποθήκη στον Πειραιά. Σήμερα έχετε γραφεία στο κέντρο της Αθήνας. Η επόμενη «πίστα» του εκδοτικού σας οίκου ποια θα μπορούσε να ήταν;

B.M.: Τις δουλειές τις κάνουν οι άνθρωποι και όχι τα γραφεία, επομένως το επόμενο βήμα είναι να μπορέσουμε να έχουμε μαζί μας κι άλλους ανθρώπους στο ταξίδι της Key Books.

Β.Β.: Έχουμε δει ένα βιομηχανικό κτίριο στο Williamsburg στο Μπρούκλιν που μπορεί να στεγάσει γραφείο, τυπογραφείο και βιβλιοπωλείο… Αστειεύομαι. Προσπαθούμε να κάνουμε ένα βήμα την φορά. Πέρα από την απαραίτητη στελέχωση της εταιρείας, ένα από τα επόμενα βήματα μας είναι να μπούμε στον χώρο του παιδικού βιβλίου. Προγραμματίζουμε να εκδώσουμε τρεις τίτλους μέσα στο επόμενο τρίμηνο της βραβευμένης Ισπανίδας καλλιτέχνιδος Marta Altes (martaltes.com). Και παράλληλα δουλεύουμε με κάποιος νέους Έλληνες εικονογράφους για να βγάλουμε φρέσκιες ιδέες στον χώρο του παιδικού.

-Οι New Order είχαν κάποτε κυκλοφορήσει τραγούδι με τίτλο «Thieves Like Us». Υπάρχουν και οι Thievery Corporation. Εσείς κυκλοφορήσατε στην Ελλάδα το «Κλέψε Σαν Καλλιτέχνης». Ποια είναι η αξία της κλεψιάς στην τέχνη;

B.M.: Η αξία της «κλοπής» στην τέχνη, όπως πολύ εύστοχα αναλύει ο Austin Kleon στο βιβλίο, έχει να κάνει με την αποδοχή και την αφομοίωση των επιρροών του κάθε καλλιτέχνη στο έργο του. Η δημιουργία ενός προσωπικού γενεαλογικού δέντρου ανοίγει το δρόμο προς την αυθεντικότητα με δεδομένο ότι παρθενογέννεση στην τέχνη δεν υπάρχει.

Β.Β.: Το βιβλίο ξεκινάει με αυτήν την ατάκα του Πικάσο: «Η τέχνη είναι κλοπή». Η τέχνη δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς να υπάρχουν οι «άλλοι», η «σκηνή», το «ρεύμα». Οπότε η αλληλεπίδραση δεν είναι μόνο θεμιτή, είναι και αναπόφευκτη. Όλοι συνεισφέρουν στις δεξαμενές ιδεών και έτσι προχωράει η σκέψη και ο πολιτισμός παρακάτω.

-Ποια ήταν η πιο χαρακτηριστική στιγμή που βιώσατε ως εκδότες ως σήμερα;

B.M.: Η επικοινωνία με τον Λόις στην προσπάθεια μας να εκδώσουμε το βιβλίο του στην Ελλάδα είναι μια ιστορία που δεν πρόκειται να ξεχάσουμε ποτέ. Το μεγαλείο αυτού του ανθρώπου, ενός παγκόσμιου θρύλου, και ο τρόπος με τον οποίο μας αντιμετώπισε ενώ ακόμα δεν είχαμε εκδώσει ούτε ένα βιβλίο ήταν ένα ανεκτίμητο μάθημα ζωής.

Β.Β.: Είναι και αρκετές μικρές στιγμές. Μια επίσκεψη σε ένα βιβλιοπωλείο που έχει τρεις τέσσερις τίτλους μας δίπλα – δίπλα. Τα βλέπεις, και λες, «κάτι έχουμε κάνει». Να κάνει πρεμιέρα η ταινία “Άγρια” στα φεστιβάλ κινηματογράφου και να ακούγεται ότι διεκδικεί Όσκαρ. Κάθε φορά που πιάνουμε στα χέρια μας ένα φρεσκοτυπωμένο βιβλίο με σήμα το κλειδί.

-Ως σήμερα επιμένετε στην έκδοση «αληθινών» βιβλίων. Ηλεκτρονικά βιβλία πότε θα κυκλοφορήσετε;

Β.Β.: «Το βιβλίο είναι σαν το κουτάλι… Άπαξ και το επινοήσαμε, δεν μπορούμε να το κάνουμε καλύτερο. Δεν μπορούμε να φτιάξουμε ένα κουτάλι που είναι καλύτερο από το κουτάλι». Συμφωνώ με αυτήν την ατάκα του Έκο. Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι θα αγνοήσουμε τις προτιμήσεις χιλιάδων ανθρώπων που βρίσκουν μαγεία και χρηστικότητα στις νέες συσκευές.

B.M.: Τι επόμενες ημέρες θα είναι έτοιμο και το πρώτο μας e-book. Ναι μεν αγαπάμε το χαρτί και όλη τη διαδικασία που συνοδεύει την παραγωγή ενός βιβλίου, σε χαρτί, αλλά δεν πρόκειται να αγνοήσουμε τις τάσεις της εποχής. Άλλωστε μεγαλύτερη σημασία από αν είναι χάρτινο ή ψηφιακό το βιβλίο, έχει το περιεχόμενό του.

-Ποιος είναι, τελικά, ο στόχος της «Key Books»;

Β.M.: Να εκδίδουμε βιβλία που ανοίγουν το μυαλό μας, που μας βοηθάνε να εξελιχθούμε γι’ αυτό και το motto μας είναι «Βιβλία για ανοιχτά μυαλά». Για εμάς που έχουμε επιλέξει να εκδίδουμε non fiction βιβλία, οι συγγραφείς μας είναι οι «ήρωες» μας, το γενεαλογικό δέντρο της Key Books! Θέλουμε, λοιπόν, αυτοί οι ήρωες να αποκτήσουν όσο το δυνατόν περισσότερους θαυμαστές και να ωφεληθούν, όπως κι εμείς, από το έργο τους.

Β.Β.: Να συνεχίσουμε να κάνουμε αυτό που αγαπάμε, να προσφέρουμε τα κατάλληλα βιβλία-κλειδιά για να εξελισσόμαστε κι εμείς μαζί με τους αναγνώστες μας, να κάνουμε την Key Books έναν αναγνωρίσιμο και ξεχωριστό εκδοτικό οίκο.

-Ποιος από τους δυο σας είχε, πρώτος, την ιδέα ίδρυσης εκδοτικού οίκου και προσπάθησε να πείσει τον άλλο πως θα μπορούσε να είναι ένα καλό επόμενο βήμα στη ζωή του;

B.M.: Στην πραγματικότητα δεν χρειάστηκε να συμβεί κάτι τέτοιο. Με έναν τρόπο που κάποιοι θα τον έλεγαν μαγικό, αλλά εγώ προτιμώ να ακολουθώ τη λογική του Αντώνη Σουρούνη «αυτά είναι τα ανθρώπινα», εκείνο το καλοκαίρι του ’12 γυρίσαμε από τις διακοπές με το ίδιο όραμα, οπότε όλα έγιναν πολύ απλά. Χρειάστηκε μόνο να συζητήσουμε για τα διαδικαστικά, στην ουσία του εκδοτικού είχαμε ταύτιση απόψεων από το ξεκίνημα.

Β.Β.: Ακόμα και αν δεν πιστεύεις στα «σημάδια», ένας τέτοιος συγχρονισμός, ένα τέτοιο τυχαίο περιστατικό, σε κινητοποιεί. Μας συνδέει μια φιλία πολλών χρόνων, που έχει μετουσιωθεί αρκετές φορές σε συνεργασίες, υπάρχει αλληλοσεβασμός και αλληλοεκτίμηση, οπότε η απόφαση ήταν πολύ φυσική.

-Ποια είναι η Νούμερο 1 επιθυμία σας γύρω από την Key Books αυτή τη στιγμή;

B.M.: Να μπορούμε να εκδίδουμε τα βιβλία που αγαπάμε!

Β.Β.: Να κάνουμε κάτι για το οποίο θα είναι περήφανα τα παιδιά μας. Ο Βλάσης προηγείται 4-0.

-Και οι δυο σας έχετε παρελθόν στη δημοσιογραφία. Ποια είναι η σχέση της τελευταίας με αυτό που κάνετε τώρα;

Β.Β.: Σαν διαδικασία δουλειάς έχει κάποια κοινά. Χαρτί, τυπογράφοι, γραφίστες, μάρκετινγκ. Το βιβλίο, όμως, και ειδικά το καλό βιβλίο, έχει τη μαγεία του διαχρονικού. Οι εφημερίδες πιάνουν τη στιγμή, τα περιοδικά θα αφήσουν μια εντύπωση. Ένα βιβλίο μπορεί να ζήσει μέσα σου για πάντα. Και αυτό φέρνει μεγαλύτερη ευθύνη για εμάς που επιλέγουμε να εκδώσουμε.

B.M.: Η αλήθεια είναι πως δεν υπάρχει κάποια ιδιαίτερη σχέση, εκτός από το γεγονός ότι δύο από τους συγγραφείς μας, ο Βασίλης Τσακίρογλου με το βιβλίο του «Senna: Το πνεύμα της ταχύτητας» και ο Mason Currey με το βιβλίο «Η τέχνη της ρουτίνας» που κυκλοφορεί στις 19/12 είναι δημοσιογράφοι.

Βασίλης Βαρδάκας, Τζορτζ Λόις, Βλάσης Μαρωνίτης και (ο γιός του Τζορτζ) Λουκ Λόις.

Αντί επιλόγου. Ζητήσαμε από το ντουέτο της Key Books να παίξουμε. Τους δώσαμε λέξεις, που χαρακτηρίζουν την εποχή, ζητώντας τους να την απαντήσουν με μία (άντε 2) λέξεις. Η ιδέα είναι «κλεμμένη» από το βιβλίο του Ausin Kleon με τίτλο «Κλέψε Σαν Καλλιτέχνης».

Κέρδος.

Βλάσης Μ.: Αποτέλεσμα

Βασίλης Β.: Νίκη

Βιβλίο.

B.M.: Κλειδί

Β.Β.: Κλειδί

Λόις.

B.M.: Θεός

Β.Β.: Θεός

Life Style.

B.M.: Παρερμηνευμένος όρος

Β.Β.: Όλοι έχουμε…

Κρίση.

B.M.: Οικονομικός πόλεμος

Β.Β.: Επαναπροσδιορισμός

Δημιουργία.

B.M.: Τρόπος ζωής

Β.Β.: Ευχαρίστηση

Χαρτί.

B.M.: Διαχρονικό

Β.Β.: Αισθησιακό

Αγάπη.

B.M.: Ουσία

Β.Β.: Όλα είναι…

Εξώφυλλο.

B.M.: Πρώτη εντύπωση

Β.Β.: «Κοίταξε με»

Δημοσιογραφία.

B.M.: Πρώτος έρωτας

Β.Β.: Παλιά αγάπη

Διαμαρτυρία.

B.M.: Έκφραση καταπίεσης

Β.Β.: Συμπόνια

Ελευθερία.

B.M.: Ζητούμενο

Β.Β.: Ατέρμονο κυνήγι

Έλληνες συγγραφείς.

B.M.: Άσκηση συνεργασίας

Β.Β.: Νέο κύμα

Τέλος.

B.M.: Νέα αρχή

Β.Β.: Απολογισμός & επανεκκίνηση

Αρχή.

B.M.: Γκάζια

Β.Β.: Όλα για όλα

Η Key Books και οι Ψηφιακές Γειτονιές