✓ Νάνσυ Καλφούδη – Παπάκου: «Ο άνθρωπος πάντοτε ήθελε να πιστεύει στην εξ ουρανού παραμυθία, έτσι δεν είναι;»

Συνέντευξη στην Τζένη Μανάκη //

13+ 1 ερωτήσεις για ένα νέο βιβλίο και τη συγγραφέα του

«Η ΖΩΗ ΣΤΟΝ ΙΣΜΑΡΟ»

Νάνσυ Καλφούδη – Παπάκου 

Εκδόσεις  ΠΕΡΙΠΛΟΥΣ

ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΒΙΤΣΟΣ

Η Νάνσυ Καλφούδη – Παπάκου γεννήθηκε στην Αλεξανδρούπολη. Από τα φοιτητικά χρόνια και μετά ζει και εργάζεται στη Θεσσαλονίκη. Μιλάει άπταιστα γαλλικά και αγγλικά. Από πλευράς εκπαίδευσης, έχει αποφοιτήσει από Γαλλική Εμπορική Σχολή, από την Ανωτάτη Βιομηχανική Θεσσαλονίκης και έχει κάνει ΜΒΑ στην Αθήνα. Έχει ταξιδέψει σχεδόν σε όλον τον κόσμο όντας Διευθύντρια Εφοδιασμού Υλικών & Υπηρεσιών στη Βιομηχανία επί εικοσαετία και συμμετέχοντας ενεργά σε Διεθνή και Ευρωπαϊκά συνέδρια και φόρουμ. Είναι εκλεγμένο μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του Ελληνικού Ινστιτούτου Προμηθειών και προωθεί την εκπαίδευση και την πιστοποίηση επαγγελματιών του κλάδου. Ασχολείται με την συγγραφή από παιδί, με χρονογραφήματα, διηγήματα και μελέτες σε θέματα όπως “Η ξυλογλυπτική της Σκύρου”, κ.α. Από τις εκδόσεις Περίπλους έχουν εκδοθεί επίσης τα μυθιστορήματά της: «Ο ποταμός απέναντι» 2020, «Μια ζεστή, ζεστή μέρα» 2020. Aκολούθησε η αυτοέκδοση «Αληθινές ιστορίες για μάνατζερς εφοδιασμού» 2021 και η νουβέλα «Η κυρία Άρτεμη Ριζάρη».

Η Νάνσυ Καλφούδη- Παπάκου με όχημα ή πρόσχημα μια ερωτική ιστορία, στα χρόνια της μεταπολίτευσης, στηλιτεύει  την αδιαφορία του κράτους για τις απομακρυσμένες από το κέντρο επαρχίες της χώρας, τη διείσδυση των κομμάτων στους Πανεπιστημιακούς χώρους, τη μετέπειτα “εξαγορά” της υποτιθέμενης προοδευτικής πολιτικής δράσης, και το αισχρό εμπόριο αντικειμένων θρησκευτικής λατρείας. Αναδεικνύει επίσης, την ομορφιά του γενέθλιου της τόπου, της Θράκης, και τη μακραίωνη ιστορία της.

Αποσπάσματα από το βιβλίο:

«Είναι συνεπαρμένος, το βλέπω, -τόσα ιστορικά ευρήματα που απλώνονται ορθάνοιχτα μπροστά στα μάτια του κάθε περιηγητή που θα κάνει τον κόπο να έρθει μέχρι τον Ίσμαρο! Τόση Ιστορία πνιγμένη στα σκοίνα και στις λυγαριές με τα άγρια λιόδεντρα να ριζώνουν ανάμεσα στους λαξευμένους λίθους των τοίχων των κτισμάτων που κάποτε γνώρισαν ακμαίους πολιτισμούς! Και όμως, έξω μια χιλιοπυροβολημένη μεταλλική ταμπελίτσα τίποτα δεν περιγράφει την κληρονομιά που έφτασε στα χέρια μας, εμάς των σύγχρονων Ελλήνων, από τα έργα των αρχαίων πατέρων μας…» 

«Αυτό το μακάβριο πράγμα στοίχειωνε την κάμαρά μου, το ένιωθα κοντά μου και δεν το ήξερα. Αυτό τρόμαξε και το ζωάκι τις προάλλες, μέσα στο τρένο, και είχε αφηνιάσει. Βιάζομαι να το ξανατυλίξω στο πλαστικό του σάβανο, φέρνω και μία ακόμη σακούλα από την κουζίνα για να το απομονώσω καλύτερα λες και πρόκειται να ζωντανέψει και να φύγει.»

«Η γαλήνη μπορεί να φυτρώσει μέσα από οποιαδήποτε τραγωδία και να έχει τέτοια ζωντάνια, που να πετάξει τα πιο λαμπερά λουλούδια και τα πιο πράσινα κλαριά.»

«Αισθάνομαι ότι η ζωή δεν φυλακίζει τους ανθρώπους μέσα σε στεγανά, οι άνθρωποι φυλακίζονται μέσα στα πάθη τους ο καθένας, με τρόπους που να χάνονται από φίλους και δικούς και να χάνουν έτσι την αγάπη τους».

-Κυρία Καλφούδη- Παπάκου, μιλήστε για το νέο βιβλίο σας «Η ΖΩΗ ΣΤΟΝ ΙΣΜΑΡΟ». Βρήκα ενδιαφέρουσα τη διττή σημασία της ”Ζωής”. Τι ακριβώς πυροδότησε την έμπνευση αυτής της ιστορίας ενηλικίωσης που αφηγείστε;

Κυρία Μανάκη, ευχαριστώ γι αυτή τη συνέντευξη.

Βασικά η αγάπη μου για τον παραμελημένο τόπο. «Η Ζωή στον Ίσμαρο» είναι ένα βιβλίο πολύπλευρο.

Το πετρώδες βουνό που καταλήγει μέσα στη βαθιά γαλάζια θάλασσα.

Το νεαρό ζευγάρι μέσα στον εγκαταλειμμένο από ζωή, αρχαιολογικό χώρο, η γεμάτη ζωή, Ζωή, που εμπλέκεται άθελά της στις ιδιοτελείς μελλοντικές φιλοδοξίες του επίδοξου  αρχαιολόγου… Η περιρρέουσα κοινωνικοπολιτική κατάσταση και η επίδραση στους νέους ανθρώπους.

Μέσα σ’ αυτό το ευρύ σκηνικό ενηλικιώνονται οι ήρωές μου ακολουθώντας ο καθένας τις επιλογές του.

 -Σε ποιον από τους δύο άξονες της αφήγησής σας δίνετε μεγαλύτερη βαρύτητα; Εννοώ σ’ αυτόν της αγάπης για τον γενέθλιο τόπο, ή στον δεύτερο που αφορά την προσωπική και κοινωνική ανέλιξη  μιας μερίδας της “πολιτικοποιημένης”  γενιάς της μεταπολίτευσης, με όχι ιδιαίτερα ηθικά κριτήρια;  

Κυρία Μανάκη, σαφώς κατά την τελευταία δωδεκαετία φάνηκαν με πολύ έντονο τρόπο τα αποτελέσματα της εξέλιξης της «πολιτικοποιημένης γενιάς της μεταπολίτευσης» στην Ελλάδα. Όλοι μας αναγνωρίζουμε τα λάθη, την ευθύνη, για το ότι οι νέοι σήμερα βρίσκονται μπροστά σε πολύ δύσκολες συνθήκες διαβίωσης. Οι περισσότεροι από εμάς έχουμε ήδη καταβάλει ως γονείς τις απαιτούμενες προσπάθειες για να έχουν τα παιδιά μας ένα καλύτερο μέλλον, αλλά δεν μεριμνήσαμε ιδιαίτερα για το ευρύτερο πολιτικοοικονομικό περιβάλλον μας ως πολίτες. Απόδειξη, η στάση των πολιτικών κομμάτων ως προς την πλήρη αποβιομηχάνιση της χώρας και άλλες ακόμη χειρότερες επιλογές που έγιναν, σχετικά με τη μελλοντική θέση της στον κόσμο.

Ασφαλώς, η αγάπη προς τον γενέθλιο τόπο μετράει πολύ στη ζωή του καθένα μας, αλλά δεν αποτελεί, όπως ίσως θα όφειλε, καθοριστικό πεδίο ενδιαφέροντος, γεγονός που θα επέφερε καλύτερα αποτελέσματα στην γενικότερη κοινωνική, οικονομική και πολιτιστική εξέλιξη της ελληνικής επαρχίας.

–Να υποθέσω ότι η ερωτική ιστορία υπήρξε η αφορμή, ο μοχλός, για να καταδείξετε μεταξύ άλλων την παραμέληση, την έλλειψη ενδιαφέροντος εκ μέρους της κεντρικής πολιτικής σκηνής, απέναντι στη Θράκη και τους φυσικούς και αρχαιολογικούς “θησαυρούς” της; 

Μια ερωτική ιστορία δίνει πάντα μια δροσερή πνοή στο κάθε ανάγνωσμα. Ειδικά για την όμορφη και από κάθε άποψη ενδιαφέρουσα  περιοχή όπου εκτυλίσσεται η ιστορία μας αποτελεί έναυσμα, για να παρουσιάσω τους φυσικούς και αρχαιολογικούς θησαυρούς της, που πραγματικά πολύ λίγο έχουν προβληθεί σε σύγκριση με αυτούς των νοτιότερων περιοχών της πατρίδας μας. Αυτό το επισημαίνει και η ηρωίδα μου, η Ζωή, παρά την καλοπροαίρετη κατανόησή της: «…ή μάλλον πολύ λίγο πλέον ελπίζω ότι η ταλαίπωρη χώρα μας θα μετατοπίσει ποτέ το ενδιαφέρον της προς τους αρχαιολογικούς θησαυρούς της Θράκης, εγκαταλείποντας αναγκαστικά –λόγω της μόνιμης οικονομικής στενότητας- τις κλασικές ανακαλύψεις του νότου».

-Ποια ήταν τα πραγματικά κίνητρα του ήρωά σας την περίοδο της νιότης και του έρωτα με την ηρωίδα σας;  Υπήρξε από τότε ο στοχοπροσηλωμένος αμοραλιστής στον οποίο εξελίχθηκε αργότερα, ή οι επικρατούσες κοινωνικοπολιτικές συνθήκες της περιόδου εκείνης ήταν που τον επηρέασαν; 

Τον ήρωα μου δεν τον έπλασα “ηρωικό”. Από την αρχή της σχέσης με τη Ζωή, εντόπισε τη χρηστική θέση που θα μπορούσε να κατέχει στη ζωή του. Υπάρχουν και τέτοιοι άνθρωποι και μάλιστα πολλοί. Αυτός είναι και ο λόγος που δημιουργήθηκε τόσο πρόσφορο έδαφος για την πολιτική αναξιοκρατία που επικρατεί στην εποχή μας. Βοήθησαν πολύ και οι κοινωνικοπολιτικές συνθήκες της περιόδου που περιγράφουμε, γι’ αυτό και είναι πολύ ενδιαφέρουσα και πρέπει να την αναδείξουμε περισσότερο, ως παράδειγμα προς αποφυγή.

-Πως κρίνετε τις αντιδράσεις της ηρωίδας σας, κατά τη συγκάλυψη του “εγκλήματος”,  μετά τις πρώτες ενδείξεις βίας, και μετά την αποκάλυψη των πραγματικών κινήτρων του τέως αγαπημένου της; 

Η αντίδραση της Ζωής ήταν γρήγορη και αποτελεσματική, με οδηγό βέβαια τον έρωτα που ένιωθε για τον Βασίλειο, τον πόθο της να τον απαλλάξει από τις κατηγορίες που τον βάραιναν, τη νεανική άγνοια, και την παραμέριση του ηθικού ζητήματος. Η συμβολή των γονιών της και οι παγιωμένες πεποιθήσεις της σχετικά με το τι συνιστά μια υγιή σχέση, την οδήγησαν στην απόφαση που θα έπαιρνε κάθε άτομο που εκτιμάει την προσωπική του ελευθερία, την αξιοπρέπεια, και απαιτεί σεβασμό και δικαιοσύνη.

–Το ζήτημα της “αναπαλαίωσης” ανθρωπίνων λειψάνων προγενέστερων πολιτισμών προκειμένου να καθαγιασθούν και να αποτελέσουν αντικείμενα θρησκευτικής λατρείας, έχει πραγματική βάση ή είναι υποψία προς διερεύνηση; 

Έχει αποδειχθεί ότι σε διάφορες εποχές γίνονταν τέτοιες λαθρο-παλαιώσεις από επιτήδειους εκμεταλλευτές. Ο άνθρωπος πάντοτε ήθελε να πιστεύει στην εξ ουρανού παραμυθία, έτσι δεν είναι;

 -Ποιες ιστορικές περίοδοι άφησαν το αποτύπωμά τους στον Ίσμαρο και τη γύρω περιοχή; Επειδή ασχοληθήκατε με το ζήτημα, υπάρχει κάποια εξέλιξη στην ανάδειξη των χώρων και των ευρημάτων από την περίοδο της αφήγησής σας μέχρι σήμερα; 

Από τις πιο πρόσφατες μελέτες και ανακοινώσεις επιστημόνων και ερευνητών, καθώς και από το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης έρχονται πλέον στο φως ιστορίες και ευρήματα που αναδεικνύουν τη ζωή στην περιοχή του Ίσμαρου, συνεχώς, από την προϊστορική εποχή μέχρι σήμερα.

Η ραγδαία ανάπτυξη του τουρισμού τα τελευταία χρόνια, θα βοηθήσει  σίγουρα και στην καλύτερη εκμετάλλευση των αρχαιολογικών χώρων που υπάρχουν εκεί. Κοιτάξτε τι γίνεται στην Κρήτη. Όλοι οι δρόμοι είναι γεμάτοι με καφετιές πινακίδες που οδηγούν τους επισκέπτες προς τους αρχαιολογικούς της χώρους· η Θράκη υστερεί ακόμη πολύ στη συστηματική ανάδειξη των θησαυρών της.

–Είναι για εσάς τόσο έντονα τα αισθήματα που τρέφετε για την ιδιαίτερη πατρίδα σας τη Θράκη, ρωτάω επειδή γράψατε γι’ αυτήν και σε προηγούμενο βιβλίο σας, με τον τίτλο: Ο ΠΟΤΑΜΟΣ ΑΠΕΝΑΝΤΙ, παρά το γεγονός ότι τα περισσότερα  χρόνια της ζωής σας κατοικείτε στη Θεσσαλονίκη; Τι είναι για σας οι ρίζες; Διατηρείτε δεσμούς με ανθρώπους της πρώιμης νιότης σας;  

Η Θράκη είναι μια πλούσια πηγή έμπνευσης για μένα. Όμορφη περιοχή, καταπράσινη, με απέραντη ιστορία και σύγχρονο γεωπολιτικό ενδιαφέρον. Πώς να μη μαγνητίζει τη σκέψη του καθένα μας, πολύ δε περισσότερο τη δική μου αφού η οικογένεια και οι φίλοι μου έζησαν και ζουν για πολλά χρόνια εκεί. Αυτές είναι οι ρίζες του κάθε ανθρώπου, αυτοί που τον θυμούνται και επικοινωνούν μαζί του σε συνεχή βάση. Άλλωστε, στην εποχή μας οι αποστάσεις έχουν ουσιαστικά εκμηδενιστεί.

Ωστόσο, στα άλλα μου βιβλία, «Η Κυρία Άρτεμη Ριζάρη», «Αληθινές Ιστορίες – Διεθνείς Αγορές» και «Μια ζεστή ζεστή μέρα» αναφέρομαι κυρίως σε παγκόσμιες καταστάσεις που δίνουν καθαρά το χαρακτήρα της σύγχρονης εποχής.

–Υπάρχουν συχνά πραγματικοί άνθρωποι πάνω στους οποίους στηρίζετε τους χαρακτήρες των μύθων σας; Η ηρωίδα σας φέρει κάποια δικά σας χαρακτηριστικά ή κάποιου γνωστού σας προσώπου; 

Υπάρχουν τυπικοί χαρακτήρες που ο κάθε συγγραφέας περιγράφει μέσα στην πλοκή της ιστορίας του. Τώρα, κανείς άνθρωπος δεν είναι εκατό τοις εκατό ένας χαρακτήρας που να ταιριάζει στην ηρωίδα μου· μάλλον η ίδια πλάστηκε για να ταιριάζει στο ιστορικό πλαίσιο της Θράκης.

-Θεωρείτε τη γραφή ως μια ευγενή και  πνευματική ενασχόληση ή ως μία λυτρωτική ανάγκη; 

Ε, όχι λυτρωτική ανάγκη! Όπως έλεγα σε κάποιο φίλο, μού αρέσουν πολύ οι λέξεις και οι έννοιες που εκφράζουν, με ενδιαφέρει η ετυμολογία τους και η χρήση τους, ακόμα και μέσα σε φτωχότερες γλώσσες, πόσο μάλλον στην υπέροχη ελληνική που διδαχθήκαμε από παιδιά.

Αισθάνομαι πολύ τυχερή που έζησα τη χρονική περίοδο που τα αρχαία ελληνικά περιλαμβάνονταν στο πρόγραμμα της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και καλύπτονταν με διδασκαλία πέντε ωρών την εβδομάδα.

-Μπορείτε να αναφέρετε μια εμπειρία σας μέσα από την οποία διαπιστώσατε τη δύναμη της γλώσσας; 

Ταξιδεύοντας πολύ συχνά στο εξωτερικό, είχα την ευκαιρία να μιλήσω με ανθρώπους που προέρχονταν απ’ όλες τις ηπείρους. Σε μια επαγγελματική συνάντηση λοιπόν, γνωρίζοντας τη διαπραγματευτική μου ικανότητα, ένας Σενεγαλέζος ανώτατος αξιωματούχος, κατά την επίδοση ενός επαγγελματικού δώρου, με προσφώνησε ως εξής: «Φοβού τους Δαναούς και δώρα φέροντας!», σε τέλεια ελληνικά!

Τι πιο αθάνατο από την ιστορική ελληνική γλώσσα μας!

-Θα σκεφτόσασταν ποτέ να γράψετε ένα έργο με ψευδώνυμο κι αν ναι, για ποιο λόγο θα το κάνατε;  

Όχι, δεν θα έγραφα ποτέ με ψευδώνυμο. Πολλές φορές αναρωτιέμαι για ποιο απώτερο λόγο το κάνουν αυτό πολλοί συγγραφείς. Κάποιος είπε «αν δε θέλεις την κριτική δε γίνεσαι συγγραφέας». Το πιστεύω αυτό.

-Έχετε στενή φιλία με κάποιους άλλους συγγραφείς, κι αν ναι προσφέρει αυτή η φιλία βοήθεια στο να γίνει κανείς καλύτερος συγγραφέας; 

Ναι, γνωρίζω από κοντά άλλους συγγραφείς και χαίρομαι τη φιλία και τα σχόλιά τους. Σίγουρα το κάθε πόνημα έχει πολλές όψεις και οι άνθρωποι που ξέρουν να γράφουν καλά, μπορούν να τις εντοπίσουν και να με βοηθήσουν να βελτιώσω και τη δική μου απόδοση.

-Πείτε μας μια πιθανά πραγματοποιήσιμη ευχή για την Ελληνική Λογοτεχνία.

Ο ελληνισμός είναι απέραντος. Εύχομαι η Ελληνική Λογοτεχνία να μπορέσει σύντομα να προβληθεί σε ολόκληρο τον πλανήτη, χάρη στη σύγχρονη τεχνολογία που διαθέτουμε σήμερα.

-Κυρία Παπάκου, ευχαριστώ γι αυτή τη συνομιλία!

Σας ευχαριστώ και πάλι για την όμορφη και ουσιαστική συνομιλία.