Fractal
Home / ΑΠΟΨΕΙΣ / Το έθιμο του Κλήδονα στη Κρήτη
28/06/2018, 2:37 μμ

Το έθιμο του Κλήδονα στη Κρήτη

Της Ελένης Μανιωράκη // *

 

 

Τα εθιμοτυπικά του κλήδονα ξεσηκωμένα και προσαρμοσμένα γιορτάζονται και σήμερα δύο ημέρες μετά το θερινό Ηλιοστάσιο (21 Ιουνίου) που ήταν γιορτής ερωτικής μαγείας και αρχαίων δρώμενων. Δύο κοπέλες κρατώντας μιαν πήλινη στάμνα ξεκινούν να φέρουν «το αμίλητο νερό» από μια μακρινή πηγή. Αν καταφέρουν ξεφεύγοντας τα πειράγματα και τις παραπλανητικές ερωτήσεις να κρατήσουν το στόμα τους κλειστό, φέρνουν την πήλινη στάμνα με το αμίλητο νερό σε μιαν απλόχωρη αυλή κι όλοι με την σειρά ρίχνουν μέσα τα «κληδονικά».

 

 

Τα κληδονικά είναι κυρίως φρούτα, μα και λουλούδια, και διάφορα άλλα μικροαντικείμενα, σε απεριόριστο αριθμό μέχρι να γεμίσει η στάμνα. Για να ξεχωρίζουν τα φρούτα χαράζουν πάνω τους ονόματα, σχέδια, γραμμές κι ό,τι άλλο. Τα αντικείμενα και φρούτα είναι μελετημένα για κάποιο άτομο. Στολίζουν αμέσως μετά την στάμνα σαν καλλονή με δαντέλες, κολιέ και λουλούδια, σκεπάζουν το στόμιο με ένα κόκκινο τεντωμένο ρούχο και το κλειδώνουν με ένα κλειδί που το αφήνουν πάνω στο κόκκινο πανί. Ανεβάζουν την λαμπροστολισμένη στάμνα στο δώμα για «να ξωμείνει στο φεγγάρι, να την ξενυχτίσουν τ’ άστρα. Να αστρονομηθεί». (Όλα μαρτυρούν μνήμες από αρχαία ελληνικά δρώμενα. Το σφράγισμα, η παραμονή στο σεληνόφως, η μαγεία της μεγάλης θεάς της Φεγγαροθεά, όλα αναβίωση εξαφανισθέντων αρχαιοελληνικών εθίμων).

Ύστερα απ’ όλα αυτά ο Κλήδονας θα είναι έτοιμος ξημερώνοντας η άλλη μέρα, να μαρτυρήσει τα μυστικά του. Αφού τελέψουν όλα αυτά κινούν να συνεχίσουν αλλού το γλέντι. Την ώρα που οι κοπελιές ασχολούνται με τα του Κλήδονα, τα αγόρια ρίχνοντας στην πυρά τα λουλουδένια πρωτομαγιάτικα στεφάνια, ανάβουν τις φωτιές στις γειτονιές. Οι φωτιές φουντωμένες καταβροχθίζουν τα αποξηραμένα στεφάνια και πάνω από τις φωτιές πηδούν όλοι τρεις φορές, ακόμη και μανάδες με παιδιά στην αγκαλιά. Τρείς φορές πρέπει έτσι λένε οι νόμοι. Άγραφοι νόμοι απομεινάρια μιας εποχής που όλα μιλούσαν ελληνικά. Ο αριθμός τρία είναι ιερός και το πέρασμα από τις μαγικές φλόγες έχει σκοπό την κάθαρση, όπως πίστευαν όλοι οι αρχαίοι λαοί. Πηδώντας τις εξαγνιστικές πυρές καίγονται λένε οι παλιές έγνοιες και το κακό εξοστρακίζεται και παίρνουν νέα δύναμη, υγεία, χαρά και προπαντός τύχη. Και τα περίεργα κι ανερμήνευτα δε σταματούνεδώ. *Αποβραδίς του Κλήδονα σπέρνουν σπόρους σε ένα σταυροδρόμι, λέγοντας μια μαγική φράση. Το παλληκάρι που στο όνειρο θα βοηθήσει στο θερισμό, θα είναι το τυχερό τους. *Κοσκινίζουν στάχτη πίσω από την πόρτα. Το πρωί γνωρίζουν αν ο άνδρας που θα παντρευτούν θα είναι γεωργός, κυνηγός, κτηνοτρόφος ή γραμματιζούμενος, αν τα σχήματα στην στάχτη μοιάζουν με αλέτρι, ψάρι, πουλί, γράμμα, ή.. ή… ή….

*Τρώνε πριν τον ύπνο μια πίττα πολύ μα πολύ αλμυρή κι όποιος γενναιόδωρος νέος τις ξεδιψάσει θα είναι ο μέλλων σύζυγος.

*Τα μεσάνυχτα οι κοπέλες στήνονται ολόγυμνες μπροστά σε ένα καθρέπτη που έχουν σκεπάσει αποβραδίς με ένα κόκκινο πανί κι αυτός αφού ξεσκεπαστεί θα τους δείξει αν παντρευτούν ή θα μείνουν στο ράφι. Την επομένη όλο το χωριό στην πλατεία περιμένει να ακούσει τα μελλούμενα. *Ανοίξετε τον Κλήδονα στου Άη Γιαννιού τη χάρη/ κι απού ‘χει μήλο κόκκινο ας έρθει να το πάρει.

Ακουγόταν η πρώτη μαντινάδα για να ακολουθήσουν κι άλλες ερωτικές μα και πειρακτικές. Ένα μικρό παιδάκι (όχι ορφανό) ανασύρει μετά από την τραγουδιστή μαντινάδα ό,τι πιάσει το χέρι του. Το σημαδεμένο αντικείμενο δίνεται στην κάτοχο με χαρές και γέλια. Η μαντινάδα ερμηνευόμενη δείχνει την πορεία του ριζικού της κοπελιάς. Τα μαντέματα όμως δε σταματούν εδώ. Πρέπει να μάθουν και το όνομα του μέλλοντος συζύγου. Με το στόμα γεμάτο νερό τριγυρνούν καταμεσήμερο όλες τις γειτονιές και το όνομα που θα ακούσουν πρώτο, αυτό θα ήταν το όνομά του. Ούτε όμως εδώ σταματούσε το μάντεμα. Έπρεπε να δουν και το πρόσωπο του άνδρα που τους επιφύλασσε το ριζικό τους. Έριχναν λοιπόν το νερό του Κλήδονα μεσημέρι και κάτι σε ένα πηγάδι με πόσιμο νερό και μία -μία κοίταζαν το ρυτίδιασμα του νερού την σκιά του ήλιου που έπεφτε στο πηγάδι από ένα καθρεπτάκι να ζωγραφίζεται το πρόσωπο, που σχεδόν πάντα ήταν το ποθούμενο. Κι όλα αυτά τα δρώμενα (παγανιστικά τα ονόμαζουν οι εχθροί του Ελληνισμού) ποτέ δεν ερμηνεύτηκαν, ποτέ δεν αποκαλύφτηκαν οι πηγές τους.

 

 

Όμως κάθε χρόνο και πιο πολύ κάθε χρόνο και περισσότερο, ουράνιες δυνάμεις αναταράσσουν τις μνήμες και αποδιώχνουν την νάρκη την επιβληθείσα από δήθεν θεόπνευστες θρησκείες. Εμείς, γνήσιοι Έλληνες αναφωνούμε συμμετέχουμε στα δρώμενα κι αναφωνούμε:

Είθε το φως το ιλαρό του πάμφωτου Αστέρα να κατακαύσει τις σάρκες της κακίας και του μίσους να αναταράξει τις κυτταρικές μνήμες των Ελλήνων κι ο Κλήδονας κι όλα τ’ αρχαία δρώμενα ν’ αναστηθούν, ενδεδυμένα με το καθάριο φως το ελληνικό, το άφθαρτο εις τους αιώνας .

 

 

 

* Η Ελένη Μανιωράκη είναι δασκάλα – λογοτέχνις.

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: , ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top