Fractal
Home / Ποιήματα / ✔ Προδημοσίευση: Γιλά Μοσάεντ, «Μου δίνεις την ελευθερία να μην ανήκω»
20/10/2021, 12:12 πμ

✔ Προδημοσίευση: Γιλά Μοσάεντ, «Μου δίνεις την ελευθερία να μην ανήκω»

 

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ:

 

 

Γιλά Μοσάεντ  – «Μου δίνεις την ελευθερία να μην ανήκω»

Ποιήματα

Εισαγωγή – Μετάφραση από τα σουηδικά

Δέσποινα Καϊτατζή-Χουλιούμη

Προλογίζει ο Κωνσταντίνος Μπούρας

Εκδόσεις Βακχικόν

(υπό έκδοση)

 

 

 

 

Η Γιλά Μοσάεντ, είναι ποιήτρια, δραματουργός και πεζογράφος, μέλος της Σουηδικής Ακαδημίας από το 2018. Τα τελευταία 35 χρόνια ζει στη Σουηδία, γράφει στα σουηδικά αλλά είναι Ιρανή εξόριστη. Γεννήθηκε στην Τεχεράνη στις 4 Απριλίου του 1948. Ο πατέρας της ήταν δικαστικός και γνωστικιστής ποιητής. Η Μοσάεντ δημοσίευσε τα πρώτα της ποιήματα σε ηλικία 17 ετών. Μετά τις σπουδές της στο Ιράν και στις ΗΠΑ, εργαζόταν στη χώρα της ως κειμενογράφος στο ραδιόφωνο και στην τηλεόραση, ενώ είχαν κυκλοφορήσει στα περσικά πέντε ποιητικές συλλογές της και δύο μυθιστορήματα. Ήταν ήδη αναγνωρισμένη ποιήτρια, όταν το 1986 οι αγιατολάχ και το στυγερό καθεστώς τους την εκδίωξαν και την ανάγκασαν να διαφύγει από την πατρίδα της με τον σύζυγο και τα δυο παιδιά της και να βρεθεί στη Σουηδία…

Το 1997 μετά από ένδεκα χρόνια κατόρθωσε να εκδώσει την πρώτη ποιητική συλλογή της στη σουηδική γλώσσα, ενώ δήλωσε: «Το να ζεις στην εξορία συνιστά μια διαρκή πάλη ενάντια σε όλα αυτά που αρνούνται σε κάποιον τη μνήμη του. Το να γράφεις στη γλώσσα της εξορίας είναι το ίδιο με το να δημιουργείς έναν χώρο στη μνήμη αυτής της χώρας. Είναι ένας μεγάλος θρίαμβος ν’ αποτελέσεις μέρος της ιστορίας της λογοτεχνίας μιας ξένης γλώσσας.»[1]. Μέχρι το 2020 έχει εκδώσει οκτώ ποιητικά βιβλία[2] και ετοιμάζεται για το ένατο. Τα βιβλία της είναι ευπώλητα και τα περισσότερα έχουν εξαντληθεί ή επανεκδοθεί…

Βραβεύτηκε επανειλημμένα από σημαντικούς φορείς και θεσμούς της τέχνης του λόγου στη Σουηδία. Της απονεμήθηκε το Βραβείο Λογοτεχνίας της απογευματινής εφημερίδας Aftonbladet το 2015, το βραβείο ποίησης της Εταιρίας Gustaf Fröding αλλά και πολλά άλλα[3], ώσπου στις 20 Δεκεμβρίου του 2018 της απονεμήθηκε η τιμή να εκλεγεί μέλος της Σουηδικής Ακαδημίας για την 15η θέση την οποία κατείχε η προκάτοχός της πεζογράφος Σέρστιν Έκμαν. Η Γιλά Μοσάεντ αποτελεί τη μοναδική περίπτωση μέλους της Σουηδικής Ακαδημίας δίχως σουηδική εντοπιότητα στα εκατό και πλέον χρόνια λειτουργίας της ως φορέα απονομής του Βραβείου Νόμπελ Λογοτεχνίας.

Στην ομιλία εγγραφής της στη Σουηδική Ακαδημία δήλωσε: «Μου πήρε δέκα χρόνια για να συνειδητοποιήσω ότι εγκατέλειψα το λίκνο μου για πάντα και ξεκίνησα το ταξίδι προς τον τάφο μου. Ότι θα ζήσω και θα πεθάνω εδώ στη γη της Σκανδιναβίας. Ότι τα αγκάθια του ποιητικού κόσμου μου πρέπει να μετατραπούν σε λουλούδια και η έρημος να ντυθεί στο δάσος. Ήταν τότε που αποφάσισα να αλλάξω γλώσσα, να καταθέσω την ιστορική μου κατάσταση και να μιλήσω για εκατομμύρια ανθρώπους που αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τα πάντα και να αναζητήσουν προστασία… Πήρε δέκα χρόνια μέχρι να ανταμώσουμε εγώ, η νέα γλώσσα και η φύση… Με ανοιχτό μυαλό και αγάπη για τη γλώσσα, παρουσίασα τον Νέκεν (Näcken) στη θεά της αρχαίας αγάπης και του νερού, Αναχίτα (Anahita).»…

Ο σπουδαίος κριτικός λογοτεχνίας, μελετητής της ποίησης του Τούμας Τρανστρέμερ και γενικά της σουηδικής ποίησης Νίκλας Σέλερ (Niklas Schiöler) θεωρεί ότι η ώριμη ποιητική φωνή της  Γιλά Μοσάεντ κατέκτησε τη θέση της στην ποιητική σκηνή με μια αυτόνομη δύναμη και πίστη στην αγάπη για την ποίηση ως καθοριστικό πεδίο υπαρξιακής έκφρασης. Η ποίησή της πρωτίστως πραγματεύεται την συνθήκη εξορίας που αφορά σε μια διαρκή μετακίνηση, όπου το άτομο βιώνει  ένα διάκενο ανασφάλειας. Ο Νίκλας Σιόλερ γράφει: «Η Γιλά Μοσάεντ καταδεικνύει με έναν ασυνήθιστα υψηλό βαθμό το πώς η ποίηση μπορεί να κάνει εμάς τους ασυγκίνητους να δούμε τον κόσμο με διαυγείς αισθήσεις. Είναι μια ποίηση για τη ζωή και το θάνατο – και στη ζωή και στο θάνατο. Συνήθως είναι άμεσα προσιτή, αλλά ταυτόχρονα ηθικά απαιτητική. Πρέπει κανείς να ξαναμπεί σ’ αυτή, την απαιτητική υποβλητικότητα της έντονης φωνής, στον πυθμένα της λύπης που μπορεί να ανοίξει στην παρηγορία της ομορφιάς»[4]

 

Αρχικά το 2018 είχα ανθολογήσει και εντάξει ποιήματά της στο βιβλίο «Δέρμα από πεταλούδες επιλογές σουηδικής ποίησης» και φτάσαμε πλέον στην ευχάριστη στιγμή με επιχορήγηση της μετάφρασης από το “Συμβούλιο πολιτισμού” του σουηδικού κράτους και με την προθυμία του Νέστορα Πουλάκο να αγκαλιάσει την πρόταση και να παρουσιαστεί η ποίηση της Γιλά Μοσάεντ μέσα από τις έγκριτες Εκδόσεις Βακχικόν και το παρόν βιβλίο, όπου έχω ανθολογήσει και μεταφράσει πενήντα δύο ποιήματα από τις πέντε τελευταίες ποιητικές συλλογές της, όλες από τις εκδόσεις Λέιντ (Lejd).

 

 

 

 

Έχεις διασκορπιστεί

Δεν πέθανες

Τα κύτταρά σου διαμελίστηκαν

μεταφέρθηκαν τριγύρω

 

Μεταμορφώθηκες σε μικρές υπάρξεις

αιωρούμενες στην ράχη του χρόνου

Έχω χάσει τα ίχνη σου

τα περιγράμματά σου

 

Γίνε πάλι ολόκληρος

Άφησε την πλευρά των σκιών

ντύσου σε σώμα ανθρώπου

Περιμένουμε

***

Θυμάμαι

ζούσαμε κοντά στη θάλασσα

Ακούω τα βήματά μου

στο ξύλινο δάπεδο

Παράλληλα με τη θάλασσα

Κάποιος είχε το χέρι μου στο δικό του

κάποιος που χάθηκε στη θάλασσα

δίχως το χέρι μου

***

 

Η αγάπη

ήταν το αγκάθι

που εισχώρησε

μέσα από τις θηλές μου

μέχρι τις απολήξεις των νευρώνων

Χίλια σκαλιά είχε

ο ναός

που δεν υπήρχε

Έψαλα όλα τα ξόρκια

Με την τρυφερότητα του χρόνου

το αγκάθι τραβήχτηκε έξω

Αχ, τι πόνο

τι βάσανο

δίνει η αγάπη

 

***

 

(Απόσπασμα από την εισαγωγή και τα μεταφρασμένα ποιήματα που ανθολογήθηκαν από τις πέντε τελευταίες ποιητικές συλλογές της Γιλά Μοσσάεντ, όλα από τις εκδόσεις Lejd)

 

[1]    Γιλά Μοσσάεντ, Svensnsk Bokhandel 1997

[2]    Γιλά Μοσσάεντ, ποιητικές συλλογές στα σουηδικά: Η όγδοη χώρα,Lejd (2020),  Αλφαβητάρι του φωτός, Lejd (2019) Πόσο σας έλειψα εδώ, Lejd (2018),  Γεννώ το ελάφι, Lejd (2015), Έναν ήχο που μόνο εγώ μπορώ, Lejd (2012), Κάθε βράδυ φιλώ τα πόδια του εδάφους, Lejd (2009), Κάτω απ’ το ποτάμι υπάρχει ένα μαξιλάρι, Tranan (2005), Επτά άγριοι ωκεανοί: Ποιήματα 19972000, (2000), Η σελήνη και η αιώνια αγελάδα, Ordfront (1997)

[3]              Βραβεύσεις και διακρίσεις: Ταμείο υποτροφιών Klas de Vylders για μετανάστες συγγραφείς (1996)· Υποτροφία του Δήμου Karlstad στη μνήμη του Gustaf Fröding (1997)· Υποτροφία Λογοτεχνίας & Τέχνης του ABF (1999)· Συγγραφέας της χρονιάς Δυτικής Σουηδίας (2013)· Βραβείο Λογοτεχνίας της απογευματινής εφημερίδας Aftonbladet (2015)· Βραβείο Ποίησης της Εταιρείας Gustaf Fröding (2016)  Υποτροφία Kallebergerstipendiet (2017)· Βραβείο Jan Fridegård (2018)· Βραβείο Erik Lindegren και Βραβείο Karl Vennbergs (2019).

[4]    Niklas Schiöler, i Jila Mossaed, Jag är en ensam nation, Lejd, 2019, μτφρ παραθέματος: Δέσποινα Καίτατζή-Χουλιούμη

 

 

Δέσποινα Καϊτατζή-Χουλιούμη

 

 

 

* Η Δέσποινα Καϊτατζή-Χουλιούμη είναι κλινικός ψυχολόγος (Msc) και μέλος της Εταιρείας Λογοτεχνών Θεσσαλονίκης (ΕΛΘ). Γράφει ποιήματα και διηγήματα, καθώς επίσης μεταφράζει από τα σουηδικά και δημοσιεύει κριτικές αναγνώσεις. Τελευταίο της βιβλίο είναι η ποιητική συλλογή «Όλα σιγούν εκκωφαντικά ηχούν ακατάληπτα» (εκδ. Ρώμη).

 

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top