Συριγμοί της Ιστορίας: Το «Ανάθεμα» κατά του Βενιζέλου
Γράφει ο Γιώργος Ρόγγας //*
«Κατά του Ελευθερίου Βενιζέλου, φυλακίσαντος αρχιερείς και επιβουλευθέντος την Βασιλείαν και την πατρίδα ανάθεμα έστω. Ανάθεμα και κατάρα στον προδότη. Ανάθεμα και κατάρα στον κακούργο». Με αυτά τα λόγια ο Μητροπολίτης Αθηνών Θεόκλητος, ο τότε προκαθήμενος της Εκκλησίας της Ελλάδος, μαζί με μέλη της Ιεράς Συνόδου άρχισαν την τελετή του Αναθέματος κατά του Ελευθερίου Βενιζέλου στις 12 Δεκεμβρίου του 1916 στο Πεδίον του Άρεως. Ήταν μια μαύρη μέρα για την Ελλάδα όπου επικράτησε ο σκοταδισμός και το μίσος. Όταν μεσαιωνικές πρακτικές επιστρατεύτηκαν για να εξυπηρετήσουν πολιτικούς και ιδιοτελείς σκοπούς.
Η Ελλάδα από το 1915 βρισκόταν στη δίνη του εθνικού διχασμού. Όταν ο βασιλιάς Κωνσταντίνος και ο πρωθυπουργός Ελ. Βενιζέλος διαφώνησαν για την είσοδο της χώρας στο α’ παγκόσμιο πόλεμο. Όταν ο βασιλιάς Κωνσταντίνος εξυπηρετώντας ιδιοτελή συμφέροντα διέλυσε αντισυνταγματικά δύο φορές τη βουλή και άρχισε να διορίζει κατά το δοκούν πρωθυπουργούς και κυβερνήσεις, όταν στις 13 Μαΐου του 1916 μετά και τη σύμφωνη γνώμη του ΓΕΣ και του Ιωάννη Μεταξά, η κυβέρνηση Σκουλούδη παρέδωσε αμαχητί στους Γερμανοβουλγάρους το οχυρό Ρούπελ και λίγο αργότερα στα τέλη Αυγούστου ολόκληρη την Ανατολική Μακεδονία και παραδίδοντας μάλιστα και όλο το Δ’ Σώμα στρατού στον εχθρό δίχως να πέσει τουφεκιά, ο Βενιζέλος αναγκάστηκε να αντιδράσει για να σώσει τη χώρα από την ολοκληρωτική καταστροφή. Έγιναν επίσης και άλλα πολλά, όπως η άρνηση της κυβέρνησης να μπει στον πόλεμο στο πλευρό των συμμάχων με άμεση ανταμοιβή την Κύπρο, τα Νοεμβριανά καθώς και άλλες ασχήμιες που κηλίδωσαν την ιστορία του τόπου. Η χώρα χωρίστηκε στα δύο με το Κράτος των Αθηνών υπό τον βασιλιά και με την Κυβέρνηση Εθνικής Αμύνης στη Θεσσαλονίκη υπό τον Βενιζέλο μαζί με άλλα σημαίνοντα πρόσωπα όπως ο Ναύαρχος Κουντουριώτης και ο στρατηγός Δαγκλής. Η πρώτη προκήρυξη της Προσωρινής Κυβέρνησης του Βασιλείου της Ελλάδος που έφερε της υπογραφές του Βενιζέλου και του Κουντουριώτη έγραφε: «Το ποτήριον των πικριών, των εξευτελισμών και των ταπεινώσεων υπερεπληρώθη. Αφού το Κράτος προέδωκε τα καθήκοντά του, υπολείπεται εις το Έθνος να επιχειρήση όπως επιτύχη το έργον, όπερ επεβάλλετο εις το Κράτος». Η προκήρυξη ήταν πιστή στο πνεύμα αλλά και στη ρήση του Ελ. Βενιζέλου: « Όπου η εξουσία αφαιρεί τας λαϊκάς ελευθερίας δια πραξικοπήματος εκεί ανοίγεται πλέον η νόμιμος οδός των επαναστάσεων και δια της οδού ταύτης θα εξήρχετο ο υπέρ των ελευθεριών του αμυνόμενος λαός, συντρίβων ανηλεώς πάσαν αναντίαν δύναμιν. Μετά και τα θλιβερά γεγονότα των Νοεμβριανών όταν επίστρατοι αντιβενιζελικοί με αρχηγό τον Ιωάννη Μεταξά εξαπέλυσαν πογκρόμ εναντίον των βενιζελικών με ανεξακρίβωτο αριθμό δολοφονιών μέχρι και σήμερα, με ξυλοδαρμούς και φυλακίσεις αθώων πολιτών, με λεηλασίες καταστημάτων, εφημερίδων και σπιτιών, είχε έρθει η σειρά του Αναθέματος. Στο Πεδίον του Άρεως όπου θα γινόταν το Ανάθεμα είχε σκαφτεί μία πολλή μεγάλη τρύπα στο έδαφος, είχε τοποθετηθεί ένας ογκόλιθος και είχαν βάλει πάνω σε αυτόν ένα αιμόφυρτο κρανίο ταύρου με μεγάλα κέρατα και με την επιγραφή: «Ανάθεμα εις τον προδότη και τους συνενόχους του». Τα πλήθη περνούσαν και έριχναν πέτρες μέσα στο λάκκο συμβολικά σαν να τα έριχναν στον Βενιζέλο και συναγωνίζονταν μάλιστα ποιος θα ρίξει τον μεγαλύτερο λίθο. Το Ανάθεμα όμως δεν έγινε μόνο στην Αθήνα αλλά ακολούθησαν το παράδειγμα αυτό περισσότερες από εκατό πόλεις και χωριά της Παλαιάς Ελλάδας. Μάλιστα στο Ανάθεμα ανάγκαζαν και βενιζελικούς να συμμετέχουν. Όσοι είχαν πιαστεί όμηροι τους έβαζαν να γονατίζουν και να εκφωνούν κατάρες, για να δείξουν ότι είχαν μετανοήσει. Τότε ήταν και η πρώτη φορά που στην Ελλάδα χρησιμοποιήθηκαν οι δηλώσεις μετανοίας αλλά δυστυχώς δεν θα ήταν και η τελευταία. Την ίδια εκείνη στιγμή ο «προδότης», ο «Σατανάς» Βενιζέλος συγκέντρωνε στρατό και πολεμούσε εναντία των εχθρών της πατρίδας προσπαθώντας να πάρει πίσω την Ανατολική Μακεδονία στην οποία οι Βούλγαροι εκτόπισαν 42000 Έλληνες δολοφονώντας τους 12000 από αυτούς. Θα τα καταφέρει ελευθερώνοντας και άλλα πολλά εδάφη. Η ανταμοιβή του θα είναι 10 σφαίρες που έριξαν εναντίον του στο σιδηροδρομικό σταθμό Gare de Lyon του Παρισιού δύο απότακτοι αντιβενιζελικοί αξιωματικοί. Ευτυχώς όπως έλεγαν οι οπαδοί του «δεν τον έπιαναν οι σφαίρες». Η πατρίς όμως είχε σταθεί για ακόμη μια φορά αγνωμονούσα. Όταν το 1917 το Ελληνικό κράτος επανενώθηκε και ο Βενιζέλος επέστρεψε στην Αθήνα, σε κάποιο δείπνο στο σπίτι του Εμμανουήλ Μπενάκη συζητήθηκε το Ανάθεμα. Η Βιργινία Μπενάκη, σύζυγος του Εμμανουήλ Μπενάκη και μητέρα της Πηνελόπης Δέλτα, έφερε βαρέως το ανάθεμα και καθώς ήταν θεοφοβούμενη φοβόταν μήπως πάθαινε κάτι κακό ο Βενιζέλος. Παρακάλεσε λοιπόν τον Βενιζέλο να προκαλέσει μια τελετή όπου πάλι η Εκκλησία θα σήκωνε το ανάθεμα. Τότε ο Βενιζέλος άναψε:
«Όχι βέβαια, κυρία Μπενάκη, δε θα το κάνω αυτό ποτέ! Το ανάθεμα θα μείνει και κάτω από το ανάθεμα θα νικήσομε θα ελευθερώσομε τη Μακεδονία και θα τσακίσομε τους Βουλγάρους. Όχι μόνο δε θα ζητήσω να σηκωθεί το ανάθεμα, αλλά και θα μείνουν οι πέτρες εκεί όπου έπεσαν στοίβα, να ξέρει και να θυμάται ο κοσμάκης πως είμαι αναθεματισμένος και όμως η νίκη θα είναι δική μας!» Τότε κάποιος είπε: «Δε θα μείνουν πολύ οι πέτρες! Ήδη μίκρυνε η στοίβα, και κάθε νύχτα μικραίνει…» Ο Βενιζέλος τότε έβαλε τις φωνές: «Δεν εννοώ να γίνει αυτό! Δε θέλω να χαθεί η απόδειξη αυτή του αναθέματος! Θα βάλω φύλακες! Εννοώ να μείνουν οι πέτρες όπως είναι, να τις βλέπουν κάθε μέρα οι περαστικοί και να ξέρουν τι ανόητα, τι μάταια πράγματα είναι οι κατάρες της Εκκλησίας!» «Είναι όμως μια ασχήμια στο Πεδίον του Άρεως, κύριε Πρόεδρε» είπε ο Εμμανουήλ Μπενάκης. «Θα υποστούμε και την ασχήμια αυτή, κύριε Μπενάκη» αποκρίθηκε ο Βενιζέλος. «Θα την υποστούμε για την ανατροφή του λαού, που πρέπει να μάθει την αξία της εκκλησιαστικής κατάρας όσο και την ευλογίας της, όταν γίνεται η Εκκλησία όργανο πολιτικών παθών». Αυτός λοιπόν ήταν ο Βενιζέλος. Η Ελλάς ευτύχησε αυτός ο άνθρωπος να γεννηθεί Έλληνας και ο Ελευθέριος Βενιζέλος ατύχησε να γεννηθεί σε μια καθυστερημένη χώρα, με ανθρώπους μικρούς, μίζερους, ιδιοτελείς, με πολιτικούς που ακολουθούσαν την μικροπολιτική και κοιτούσαν μονάχα τα προσωπικά τους συμφέροντα. Εκείνοι ήταν το μηδέν και εκείνος το άπειρον και δεν δίστασαν ακόμα και να φτάσουν τη χώρα ως τη Μικρασιατική καταστροφή μόνο και μόνο για να μη γυρίσει ο Βενιζέλος στην εξουσία όπως έλεγαν. Συχνά ο Βενιζέλος βλέποντας γύρω του να συμβαίνουν θλιβερές μικροπρέπειές αναφωνούσε «Μα τί άνθρωποι…» ή βρισκόταν μόνος και τον άκουγε κανείς να λέει τη ρήση του Κικέρωνα «Ω καιροί, ω ήθη». Αν μεγαλούργησε ο Βενιζέλος μια φορά στην Ελλάδα κάτω από εξαιρετικά αντίξοες συνθήκες, μπορεί κανείς να σκεφτεί τί μεγάλα πράγματα θα είχε καταφέρει αν είχε ευτυχήσει να γεννηθεί πολίτης μιας προοδευτικής και μεγάλης χώρας. Παρ’ ολ’ αυτά, η ιστορία έχει ήδη γραφεί. Ο Ελευθέριος Βενιζέλος υπήρξε ηγέτης μιας μικρής χώρα, με «μικρούς» ανθρώπους και όμως κατάφερε να φτάσει τη χώρα του στο ζενίθ της και γίνει ο ίδιος Μέγας.
Βιβλιογραφία: Αρχείο Π.Σ.Δέλτα Ελευθέριος Βενιζέλος εκδόσεις Ερμής
*Ο Γιώργος Ρόγγας γεννήθηκε στην Αμάρυνθο Ευβοίας και σπούδασε πληροφορική και ΜΜΕ. Είναι βραβευμένος συγγραφέας και ποιητής έχοντας εκδώσει δύο ποιητικές συλλογές, μία συλλογή με διηγήματα και μία νουβέλα.
Ετικέτες: Ιστορία
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
-
-
-
Η ευθύνη των Αφρικανών στο δουλεμπόριο
28/11/2023, 8:54 μμ -
Βιετνάμ: Δεν είναι μονάχα ο πόλεμος
21/11/2023, 8:16 μμ -
Βυζαντινά κάστρα της Θράκης
24/10/2023, 10:01 μμ -
Ισραήλ – Παλαιστίνη: Διαρκής σύγκρουση
17/10/2023, 10:20 μμ
ΘΕΜΑΤΑ
-
Το σχολείο μπροστά στην απειλή του φασισμού
Του Νίκου Τσούλια // Το σχολείο μπροστά στην απειλή του φασισμού και του ρατσισμού δεν μπορεί να «σφυρίζει αδιάφορα», δεν μπορεί να καμώνεται ότι δεν το ενδιαφέρει η όλη υπόθεση. Όταν απειλούνται τα συστατικά στοιχεία του πολιτισμού και της
Περισσότερα -
Δύο ποιήματα
Του Κωνσταντίνου Βορβή // Δύο ποιήματα * ΠΥΡΟΒΑΣΙΑ Άμα φύγεις τώρα ο ήλιος θα συνεχίσει να ανατέλλει όπως ανέτειλε κάθε μέρα όταν έλειπες διασχίζοντας τη θύελλα και φέρνοντας λίγα κάρβουνα στα χέρια
Περισσότερα -
Ποίηση: “Έπρεπε να ‘ρχόσουνα”
Της Μαίρης Πέστροβα // Έπρεπε να ‘ρχόσουνα Έπρεπε να ‘ρχόσουνα Όλα διάπλατα περίμεναν Τον ερχομό σου Το γαρύφαλλο στη γλάστρα Ο κισσός στο παραθύρι Ένας πιερότος στην γωνία χρόνια αραχνιασμένος Μια μικρή περιπέτεια αταξίδευτη Έπρεπε
Περισσότερα -
Ένας αληθινός θάνατος
Γράφει ο Τάσος Μιχαηλίδης // Alfred, Lord Tennyson «Η Λαίδη του Σαλότ», Μετάφραση: Αθανάσιος Δ. Οικονόμου, εκδ. Οδός Πανός Το πανέμορφο και συνάμα βαθύτατα συγκινητικό ποίημα “Η Λαίδη του Σαλότ”, γράφτηκε το 1842 από τον Άγγλο ποιητή Alfred
Περισσότερα -
Με την υποψία μιας άλλης οπτικής
Γράφει η Διώνη Δημητριάδου // «Ιδεολογικά ύποπτη» διηγήματα της Ελένης Γκίκα, εκδόσεις Καλέντη […] Άνοιξη ήταν όταν τη βρήκε το κακό και είχε πάει για Πάσχα στα Άνω Λεχώνια. Παντού τριγύρω ανθισμένες κερασιές, τρελάθηκε από την ομορφιά, ναι,
Περισσότερα -
Ο Γιώργος Σπυράκης στο Εργαστήρι του συγγραφέα
Με τα κείμενα δεν αναμετριέσαι. Τα αφήνεις να σε πλησιάσουν όπως το αγρίμι που ξεπροβάλλει απ’ τα δέντρα και στέκεις ήρεμος στα γόνατα. Χαμηλώνεις την ψυχή σου και αλλάζεις ανάσες. Τεντώνεις το χέρι δίχως κουβέντα, μήπως και το
Περισσότερα -
Διήγημα: “Παράθυρο στη θνητότητα”
Γράφει ο Aπόστολος Καλουδάς // * Τα κηδειόχαρτα ήταν πάντα για μένα ένα είδος παράθυρων. Όποια κι αν ήταν η κηδεία, με τα μάτια του νου έβλεπα μέσα απ’ αυτά τα ξόδια των δικών μου και
Περισσότερα
