Fractal
Home / ΑΠΟΨΕΙΣ / Τα διαβάσματα της πανδημίας
26/07/2023, 9:49 πμ

Τα διαβάσματα της πανδημίας

Του Γεωργίου Νικ. Σχορετσανίτη //

 

 

 

Εκείνος ήξερε περισσότερα όταν έλεγε ότι ο αναγνώστης βιβλίων ζει χίλιες ζωές πριν πεθάνει, ενώ ο άνθρωπος που δεν διαβάζει, ζει μόνο μια! Ο λόγος για τον  Τζωρτζ Ρ. Ρ. Μάρτιν. Έχει πολλές ιδιότητες. Είναι σεναριογράφος, τηλεοπτικός παραγωγός, μυθιστοριογράφος, θεατρικός συγγραφέας, μπλόγκερ, συγγραφέας έργων επιστημονικής φαντασίας, πεζογράφος και παραγωγός ταινιών. Το διάβασμα, σε γενικές γραμμές, αποτελεί γνωστή και ενδόμυχη συνάντηση που δεν απαιτεί φυσικά την κοινωνική απόσταση και την αποξένωση της πανδημίας. Σε εκείνον τον κόσμο, όμως, της περιορισμένης μετακίνησης, το βιβλίο αποτελούσε για τους περισσότερους έναν χώρο στον οποίο μπορούσες να περιπλανηθείς χωρίς τους περιρρέοντες κρατικούς και υγειονομικούς περιορισμούς. Αλλά, βεβαίως, όλα εκείνα που διάβασαν οι άνθρωποι κατά τη διάρκεια της πρόσφατης πανδημίας, ίσως να μην έχουν μελετηθεί όπως έπρεπε από πλευράς στατιστικής και φυσικά περιεχομένου, αφού άλλα πράγματα βρίσκονταν στην επικαιρότητα. Η προστασία του εαυτού, βεβαίως, και των γνωστών! Δεν μπορούμε να υποθέσουμε ότι κατά την διάρκεια της πανδημίας οι πολίτες διάβασαν ή εστίασαν το ενδιαφέρον τους σε βιβλία που είχαν σχέση με την επιστήμη της Ιολογίας ή στα περίπλοκα και εύθραυστα οικοσυστήματα της γης ή σε μυθιστορήματα που γράφτηκαν με κίνητρο την πανούκλα ή ακόμα σε ποιήματα που αφορούσαν τον θάνατο, με τον οποίο όλοι ήρθαν ‘σε επαφή’ μέσω των τηλεοπτικών δεκτών στα σπίτια τους. Αλλά φυσικά, τίποτα δεν αποκλείεται για μερικούς. Όλοι είχαν πολλαπλές πιθανές επιλογές να στραφούν στο ένα ή το άλλο είδος. Το πέρας της πανδημίας μας υπενθύμισε ότι κάποια στιγμή, οι νόμοι της φύσης ανατρέπονται και αντικαθίστανται από τις ανθρώπινες επιθυμίες. Τα ανθρώπινα όντα συχνά πιστεύουν ότι οι υφέρπουσες ή εμφανείς επιθυμίες τους θα υλοποιηθούν και συχνά η ανάγνωση βιβλίων προσφέρει ένα ασφαλές μονοπάτι για ποικιλία αντιπροσωπευτικών  συναντήσεων και ικανοποιήσεων.

Οι φιλόσοφοι, διαχρονικά, έχουν προβληματιστεί σχετικά με το αναμφισβήτητο γεγονός ότι οι άνθρωποι απολαμβάνουν κάποια παράξενη ευχαρίστηση από την τέχνη του βιβλίου που περιγράφει τρομακτικά γεγονότα. Γιατί απολαμβάνουμε να λυπούμαστε για ορισμένες κακές στιγμές των χαρακτήρων των βιβλίων; Ταυτόχρονα, έγιναν πολλαπλές παρατηρήσεις και πολυποίκιλες υποθέσεις  πως οι φρικιαστικές ιστορίες πολέμου, δολοφονιών και ακόμη και ανεξέλεγκτων μολύνσεων μεγάλου μέρους του πλανήτη, φαίνεται να ανακουφίζουν από την πίεση και το άγχος εκείνης της πραγματικά άσχημης  περιόδου, στην οποία  οι επίσημες αρχές προσπαθούσαν απεγνωσμένα να βρουν χώρο για ασθενείς σε Νοσοκομεία και Μονάδες Εντατικής Θεραπείας στις περισσότερες πόλεις του πλανήτη, αναζητώντας σε πολλές τοποθεσίες και νεκροταφεία χώρους για  τον ολοένα και αυξανόμενο αριθμό νεκρών.

Τι θα μπορούσε, λοιπόν, να δώσει στον καθένα η μυθοπλασία με τις φανταστικές της περιπλανήσεις τέτοια εποχή, εκτός από μια απόδραση στο εξωπραγματικό; Σε μια χώρα που εναρμονισμένη σήμερα με τις περισσότερες άλλες, υποτιμά τις ανθρωπιστικές επιστήμες και υπερασπίζεται τα σύγχρονα πεδία επιστημών, όπως τα μαθηματικά και τους υπολογιστές, μια χώρα που μειώνει τους προϋπολογισμούς για όλες τις τέχνες, μια χώρα στην οποία η ποίηση, το μυθιστόρημα και οι τέχνες γενικότερα θεωρούνται ασυνήθιστες ενασχολήσεις για μεγάλη μερίδα πληθυσμού, δεδομένου ότι το ποσοστό εκείνων που δεν διαβάζει τίποτα είναι ανεβασμένο σε ανησυχητικά επίπεδα, είναι άξιον απορίας που ακόμα εμφανίζονται στις περισσότερες εφημερίδες και πολιτιστικά περιοδικά άρθρα για μυθοπλασία και λογοτεχνία! Υπάρχουν βέβαια αρκετοί μυθιστοριογράφοι, κυρίως αστυνομικών μυθιστορημάτων, που ελκύουν αρκετούς αναγνώστες στις σελίδες τους, εκπληρώνοντας τις προσδοκίες των τελευταίων ικανοποιητικά. Κι’ όλα αυτά τη στιγμή που ο θάνατος από επικίνδυνους ιούς βρισκόταν κοντά και ίσως ήταν επικείμενος, γεγονός που παραπέμπει στην υπόθεση ότι οι αναγνώστες ποθούσαν μια αναγνωστική εμπειρία στην οποία περιλαμβανόταν και η απώλεια ζωών, αφήνοντας στην άκρη τις ατελείωτα επαναλαμβανόμενες κοινοτοπίες στο ραδιόφωνο, την τηλεόραση και το διαδίκτυο. Το ‘Δεκαήμερο του Βοκακίου’, ήρθε πολλάκις στην επικαιρότητα τα τρία τελευταία χρόνια, στον πρόλογο του οποίου διαβάζουμε όσα αφορούσαν τον θανατηφόρο λοιμό στην μαρτυρική Φλωρεντία του 14ου   αιώνα. Περιγράφει παραστατικά τους όγκους σε μέγεθος μήλου και αυγού που αναπτύσσονταν στις βουβωνικές χώρες και τις μασχάλες των προσβεβλημένων πολιτών, την εξάπλωσή τους από άτομο σε άτομο με την άμεση επαφή και από μολυσμένα ρούχα, αλλά το σπουδαιότερο ο αφηγητής περιγράφει τις ποικίλες ψυχολογικές ανθρώπινες αντιδράσεις στην πανούκλα. Υπάρχουν εκείνοι που αποσύρονταν για να ζήσουν ξεχωριστή και απομονωμένη ζωή φανταστικής ασφάλειας, άλλοι που ρίχνονταν σε τρελό γλέντι και αψηφούσαν κάθε μορφή εξουσίας, και μια άλλη τέλος  πιο μετριοπαθής ομάδα που προσπαθούσε να είναι λογική, ούτε τρομοκρατημένη, ούτε αμελής. Αλλά, φευ, όλοι ήταν ευάλωτοι! Τα πτώματα συσσωρεύονταν και η πόλη μετατρεπόταν σε ένα απέραντο νεκροταφείο. Οι επτά γυναίκες και οι τρεις άνδρες που φεύγουν από την πανούκλα για την ύπαιθρο στο ‘Δεκαήμερο’, λένε ο ένας στον άλλον ιστορίες του συρμού ενώ το μικρόβιο του θανάτου εμαίνετο στην πόλη. Ιστορίες που είναι πλημμυρισμένες από ευφυείς δήθεν παρατηρήσεις, προσαρμογής στην δημιουργηθείσα κατάσταση, και πάθους. Τραγικές και κωμικές, συνάμα. Είναι ιστορίες για τα ευάλωτα ερωτικά και θνητά σώματά μας, για το ότι είμαστε ζωντανοί αλλά  γνωρίζουμε, ταυτόχρονα, ότι μπορεί και να πεθάνουμε. Αφορούν τις περιπλανήσεις της φαντασίας μας προς το καλύτερο και προς το χειρότερο. Είναι ιστορίες που ήδη άρχισαν να γράφονται από πολλούς συγγραφείς και ποιητές και σε μας, όπως και στα περισσότερα μέρη του κόσμου και αφορούν το παρόν όπως αυτό ξεδιπλωνόταν στα τρία χρόνια της πανδημίας του κορονοϊού που όλοι μας βιώσαμε. Σε δοκιμιακό, πεζό και ποιητικό λόγο!

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες:
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top