Fractal
Home / ΑΠΟΨΕΙΣ / Πώς να παίρνουμε αποφάσεις;
02/05/2018, 11:21 πμ

Πώς να παίρνουμε αποφάσεις;

Του Νίκου Τσούλια //

 

Σαφώς και πρόκειται για μια πολύ σημαντική δεξιότητα και βασική λειτουργία του ανθρώπου τόσο στις απλές καθημερινές μας «κινήσεις» όσο και στις οριακές μεγάλες στιγμές μας που καθορίζουν την πορεία του εαυτού μας. Η λήψη αποφάσεων συνδέεται άρρηκτα με την ανάδυση της νοημοσύνης μας και της συνείδησής μας και ως εκ τούτου έχει έναν πρωτοποριακό ρόλο στην κοινωνική ζωή μας.

 

A Street in Oslo, Harald Sohlberg

      Υπάρχουν αποφάσεις που διαρκούν μια ζωή ή που σημαδεύουν τη ζωή μας ανεξίτηλα και ως εκ τούτου οφείλουμε να έχουμε βαθιά επίγνωση της σπουδαιότητας μιας καθοριστικής απόφασης. Εδώ μπορούν να καταταχθούν η επιλογή μόνιμου συντρόφου πρωτίστως και η επιλογής επαγγέλματος δευτερευόντως αλλά και πέραν τούτων είναι η επιλογή των φίλων, ο τρόπος της συμμετοχής σε κοινωνικούς και σε επαγγελματικούς ή σε συνδικαλιστικούς θεσμούς, η πολιτικο-ιδεολογική αποκρυστάλλωση και η κομματική ένταξη κλπ Αλλά όλα αυτά δεν συνθέτουν την έκφραση του εαυτού μας και τον τρόπο της ζωής μας;

      Ο τρόπος λήψης των αποφάσεων συναρτάται με το επίπεδο της πνευματικής και μορφωτικής καλλιέργειάς μας, με την ποιότητα του χαρακτήρα μας, με την ακτινοβολία της προσωπικότητάς μας και με το ιδεολογικό και αξιακό μας στερέωμα. Κάθε στιγμή της ζωής μας είναι και στιγμή απόφασης, αφού κάθε σκέψη και κάθε στοχασμός εστιάζει πρωτίστως επί των σχεδίων και των φιλοδοξιών μας. Μια και μόνο σκέψη – ιδιαίτερα όταν είναι επωαζόμενη επί μακρόν – μπορεί να αποτελεί τον πυρήνα ακόμα και της πιο σημαντικής απόφασής μας. Εξ αυτού του στοιχείου μπορούμε να ισχυριστούμε ότι ο τρόπος λήψης των αποφάσεων δεν μπορεί να είναι άλλος από τον τρόπο σκέψης μας.

      Διδάσκεται ο τρόπος λήψης των αποφάσεων; Σαφώς και ναι˙ άλλωστε κάθε δεξιότητα του ανθρώπου είναι διδακτή στα πλαίσια του εξανθρωπισμού του και της κοινωνικοποίησής του. Μάλιστα η ΟΥΝΕΣΚΟ στο κορυφαίο πόνημά της για την «εκπαίδευση του 21ου αιώνα» κατατάσσει αυτή τη δεξιότητα στις κορυφαίες παιδαγωγικές ευθύνες του σχολείου. Η θεσμική εκπαίδευση δεν μπορεί σε καμιά περίπτωση να οριοθετείται στη μεταβίβαση της γνώσης. Έχοντας ως βασική αποστολή τη διαπαιδαγώγηση, την κοινωνικοποίηση και τη διαμόρφωση άρτιου χαρακτήρα και αυτόνομης προσωπικότητας στους νέους οφείλει να καλλιεργεί την κριτική σκέψη τους για να μπορούν να αποφασίζουν ελεύθερα στη ζωή τους χωρίς χειραγωγήσεις και εξαρτήσεις από άλλους.

      Για να λαμβάνουμε σωστές αποφάσεις απαιτούνται κάποιες βασικές προϋποθέσεις. α) Η διαρκής καλλιέργεια του ορθολογισμού μας και η επικράτηση της λογικής θεωρώ ότι είναι το «άλφα και το ωμέγα» στην υπόθεσή μας. Η επικράτηση των συναισθημάτων και κυρίως η κυριαρχία του θυμού ή της οργής και άλλων σχετικών «πρωτόγονων» συναισθημάτων είναι κακός δάσκαλος, ικανοποιεί συχνά μια πρόσκαιρη γεύση εγωισμού αλλά πολύ γρήγορα διαπιστώνεται ότι οδηγεί σε λάθος δρόμο. β) Η αξιολόγηση και η ιεράρχηση όλων των παραμέτρων που διαμορφώνουν το επισκοπούμενο πεδίο της απόφασης θέτουν το όλο σκηνικό σε μια ευκρινή θέαση για την προσωπική μας ματιά και την αποσαφήνιση της αντικειμενικής όψης της υπόθεσης.

      γ) Η εμβριθής ανάλυση των επιδράσεων, θετικών και αρνητικών, σε άλλα ζητήματα και στη μελλοντική μας εξέλιξη είναι συστατικό στοιχείο για μια σφαιρική και όσο το δυνατόν ολοκληρωμένη θεώρηση της υπόθεσης. δ) Η εξέταση και της θέσης του «άλλου» – στην περίπτωση που η απόφασή μας αλληλοεπηρεάζεται με των απόφαση άλλων ανθρώπων – είναι στοιχείο εκ των ουκ άνευ για τη σωστή επιλογή μας. Και αυτό απαιτεί γενναιοψυχία και μετριοπάθεια, σωφροσύνη και σύνεση, αλλιώς η θέση του «άλλου» δεν μπορεί να γίνει κατανοητή.

      Έχει ειδική σημασία όταν αποφασίζουμε είτε σε πολιτικό επίπεδο είτε σε συλλογικό, θεσμικό ή μη. Στην πρώτη περίπτωση ο πολιτικός οφείλει να έχει πρόσθετες δεξιότητες και χαρίσματα και να έχει ως προμετωπίδα: την έννοια της δικαιοσύνης και της ισότητας, τον ορθολογισμό και την κοινωνική προβολή του «μέτρου» που αποφασίζει, τον σχεδιασμό του μέλλοντος και το «κοινό καλό» / δημόσιο αγαθό και σε κάθε περίπτωση να μην έχει καμιά σχέση με τη δημαγωγία και τη στείρα ψηφοθηρία. Στο συνδικαλιστικό επίπεδο και ιδιαίτερα στα κοινωνικά κινήματα έχει φοβερή αξία η έννοια της συλλογικής απόφασης, γιατί είναι εκείνη που συνήθως εκφράζει όχι απλά και μόνο μια πλειοψηφία, αλλά και την πιο πολιτική «κατασκευή της αλήθειας» και καταδεικνύει έναν σαφώς ορθολογικό δρόμο.

      Η λήψη των μεγάλων αποφάσεων στη ζωή μας δεν είναι καθόλου εύκολη υπόθεση. Απαιτείται φοβερή πνευματική ενάργεια, ισχυρή οξυδέρκεια και δυνατή διαισθητικότητα. Γιατί το να παίρνουμε αποφάσεις σημαίνει ότι «ξέρουμε να ανοίγουμε καινούριους νοητικούς δρόμους για να επιλύσουμε ό,τι ως τώρα δεν έχει λειτουργήσει, γιατί όπως πολύ όμορφα επισημαίνει ο Άγιος Αυγουστίνος, “για να πας εκεί που δεν ξέρεις χρειάζεται να πας από εκεί που δεν ξέρεις”» (Α. Πέρσυ, Α. Αϊνστάιν, 85 μαθήματα ατομικής σοφίας για σχετικά δύσκολα προβλήματα).

      Αλλά το να παίρνουμε αποφάσεις δεν είναι μια πολύ όμορφη πλευρά της ζωής μας; Μέσα από τις αποφάσεις δεν γινόμαστε υποκείμενα της προσωπικής μας ιστορίας και δημιουργοί του δικού μας μέλλοντος;

Karl Hofer, Schwarzmond (1948)

 

 

 

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top