Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Η μεγάλη Ιστορία και οι μικρές ιστορίες
30/04/2024, 8:28 μμ

Η μεγάλη Ιστορία και οι μικρές ιστορίες

Γράφει η Σοφία Σκλείδα // *

 

 

 

Γιώργος Μετήλλιας «Οι επιλογές μας αλλάζουν» Τόμος πρώτος, εκδόσεις Φιλολογική Πρωτοχρονιά, 2023

 

Ο τίτλος του βιβλίου μας προϊδεάζει για το περιεχόμενο του μυθιστορήματος, καθώς και για την τύχη και τη μοίρα των βασικών πρωταγωνιστών του.

Το έργο περιλαμβάνει τρεις ευρύτερες θεματικές ενότητες, που τιτλοφορούνται Η ΠΑΡΕΑ, Η ΔΙΗΓΗΣΗ, ΤΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ, στις οποίες παρουσιάζονται επιμέρους γεγονότα και καταστάσεις της αναλυόμενης περιόδου, αυτής της ηρωικής και μαζικής εξέγερσης του Πολυτεχνείου, μιας περιόδου ιδιαίτερα δύσκολης και πολυτάραχης, πυκνής σε γεγονότα, σε εθνικό και διεθνές επίπεδο.

Επιπλέον, υπάρχουν ποικίλες αναφορές σε ταξιδιωτικές εντυπώσεις και περιγραφές, στο μεγαλείο του έρωτα και της αγάπης, στον επαναστατικό χαρακτήρα της νιότης, στην ιδεολογία του κομμουνισμού, στις διάφορες κομματικές οργανώσεις, σε αντικρουόμενες ιδεολογικές απόψεις, συγκρούσεις και διαφωνίες, σε ποικίλα πολιτικά σκάνδαλα και δολοπλοκίες, στη δίκη των πρωτεργατών της δικτατορίας, στην κρατική και παγκόσμια τρομοκρατία, στην ηθική διαφθορά. Επιπρόσθετα, παρουσιάζονται διεθνή γεγονότα, όπως η εκλογή του Φρανσουά Μιτεράν στη Γαλλία, η δολοφονία του Ανουάρ Σάντα στην Αίγυπτο, σημαντικά αθλητικά, καλλιτεχνικά και πολιτιστικά θέματα και άξιοι εκπρόσωποι, όπως η Μαρία Κάλλας, ο Βασίλης Τσιτσάνης, ο Διονύσης Παπαγιανόπουλος, ο Θεοδωράκης, ο Μάνος Κατράκης κ.ά.

Ο συγγραφέας μας, ακάματος εργάτης του πνεύματος, βαθύς γνώστης και μελετητής της ιστορίας και πολυταξιδεμένος, έχοντας μελετήσει επιμελώς την Αρχαία Ελληνική Γραμματεία, τη Φιλοσοφία, Νομικά και Οικονομικά θέματα, γράφει ιστορία βιώνοντας προσωπικά τα ιστορικά και πολιτικά δρώμενα της χώρας του, καθώς και τις διεθνείς εξελίξεις.

Το ιστορικό αυτό μυθιστόρημα, δεν παρουσιάζει απλά την ιστορία ως πηγή άντλησης, μελέτης και ανάλυσης του σκηνικού, των ηρώων και των γεγονότων, αλλά ταυτόχρονα, επεξεργάζεται με τέτοιο τρόπο τα ιστορικά δρώμενα, ώστε να καταστούν θεμελιακής σημασίας για τους βασικούς χαρακτήρες και την αφήγηση. Με άλλα λόγια, ο συγγραφέας μας, με επιδέξιο τρόπο, χρησιμοποιεί τους πρωταγωνιστές και τις ενέργειες τους για να φανερώσουν τις απόκρυφες εκείνες δυνάμεις που χαρακτηρίζουν και νοηματοδοτούν την ιστορική διαδικασία.

Γιατί, όπως υποστηρίζεται, η ζωή και η μοίρα μας δεν εξαρτώνται αποκλειστικά από την τύχη ή από τις συγκυρίες, αλλά είναι απόρροια των διαρκών επιλογών μας και των ευκαιριών που προσφέρουμε στον εαυτό μας. Διότι, μόνο οι σωστές επιλογές θα προσδιορίσουν το ποιοι είμαστε και το τι έχουμε πετύχει.

Διαβάζουμε στο έργο:

«…Στο μυαλό της, τώρα, αρχίσανε να τρέχουν τα γεγονότα των ημερών αυτών. Παράλογες ανεξέλεγκτες τραγικές ιστορικές ημέρες: Ο Σαμψών ανέτρεψε τον Μακάριο. Οι Τούρκοι κάνανε απόβαση στην Κύπρο. Το Γ΄ Σώμα Στρατού έφτασε στα ελληνο-τουρκικά σύνορα. Η Χουντική Κυβέρνηση κήρυξε γενική επιστράτευση/ Στο μεταξύ, έπεσε η Χούντα και ξημερώματα της 24ης Ιουλίου του παρανοϊκού 1974 ορκίστηκε Πρωθυπουργός ο Κωνσταντίνος Καραμανλής. Το Κομμουνιστικό Κόμμα δεν κλήθηκε να συμμετάσχει, ωστόσο το γεγονός της αναγνώρισής του, σαν νόμιμο Κόμμα, ξεπέρασε κάθε σενάριο πολιτικής φαντασίας. Φυσικά το Κ.Κ.Ε., από την πλευρά του, δέχτηκε την νομική αναγνώρισή του σαν κατάκτηση της λαϊκής βούλησης…».

Με αυτόν τον τρόπο, η ιστορία θεωρείται ως ένα ευρύ πλαίσιο ερμηνειών, που δεν περιορίζει το συγγραφέα και δεν επηρεάζει συναισθηματικά τον αναγνώστη. Τουναντίον, η ανοιχτότητα και η πολυμορφία, υπενθυμίζουν ότι η ιστορία δεν είναι αμετάκλητη και οριστική, αλλά διαπλάθεται και συνδιαμορφώνεται από το πνεύμα της εκάστοτε εποχής, με προεξέχουσα αυτή του συγγραφέα.

Σύμφωνα με τα προηγούμενα, η ιστορία του έργου αυτού αναφέρεται στο γίγνεσθαι, στα πραγματικά γεγονότα μιας καθορισμένης παρελθοντικής περιόδου, συνδυάζοντας μυθοπλασία και πραγματικότητα, μέσα σε ένα οικείο για τον αναγνώστη ιστορικό πλαίσιο αναφοράς αποτελούμενο από στοιχεία ρεαλισμού και φαντασίας.

Στο απαιτητικό αυτό έργο, η έρευνα είναι ενδελεχής, απαραίτητη προϋπόθεση για την αναφορά ακριβών πληροφοριών αλλά και την ενσωμάτωση στοιχείων που θα φωτίσουν στιγμές της Ιστορίας και θα δώσουν τη δυνατότητα σε παλαιότερους, αλλά και σε νεότερους να κάνουν μια αναδρομή στο παρελθόν, αναζητώντας τη θύμηση ή τη γνώση μέσα από διαφορετικές πηγές, για να ανταμώσουμε χρονικά στο σήμερα, παρά τα διαφορετικά σημεία αφετηρίας μας.

Επιλέγεται η τριτοπρόσωπη αφήγηση, καθώς και μια γλώσσα ρέουσα, απλή, ευθύβολη, ιδιότυπη, ζωντανή, εκφραστική, παραστατική με λεπτομέρειες που συμβάλλουν στη δημιουργία έντονης εικονοποιίας. Το βιβλίο αυτό

επιβεβαιώνει ακόμα μια φορά τις μοναδικές λογοτεχνικές ικανότητες του συγγραφέα μας, καθώς και το ταλέντο του να εισχωρεί στην καρδιά των ηρώων του και να καταγράφει το πολυδιάστατο πλέγμα των προσωπικών και διαπροσωπικών σχέσεων, όπως το επιβάλλουν οι πολιτικοκοινωνικές συνθήκες, ο ιδιαίτερος ψυχισμός και η ιδιοσυγκρασία του κάθε ατόμου μέσα από μια πολυεπίπεδη μυθοπλασία:

«…Ο καθένας φωνάζει για τα συμφέροντά του, αλλά, δεν ξεχνά πως και τον άλλο τα δικά του συμφέροντα τον κάνουν και φωνάζει. Αυτό είναι πολιτική!… Εσένα, ρε φίλε, σε πνίγει το δίκιο σου και δεν βλέπεις και το δίκιο του άλλου. Αυτό είναι φανατισμός…»

Παράλληλα, ο αφηγηματικός λόγος οργανώνεται με άξονα το ρήμα, με απώτερο στόχο την έκφραση συναισθημάτων, αφού αφήγηση σημαίνει δράση, κίνηση, ενέργεια μέσα στο χρόνο.

Τα ρήματα συνήθως βρίσκονται σε παρελθοντικό χρόνο. Σε κάποιες περιπτώσεις όμως, έχει επιλεγεί και ο ιστορικός ενεστώτας για λόγους παραστατικότητας και ζωντάνιας. Οι αφηγηματικοί τρόποι που χρησιμοποιούνται είναι η αφήγηση, ο διάλογος, η περιγραφή τοπίων, τόπων και προσώπων, τα σχόλια του αφηγητή, ο ελεύθερος πλάγιος λόγος, ο εσωτερικός μονόλογος, καθώς και η εγκιβωτισμένη αφήγηση, που περιλαμβάνει μια δευτερεύουσα ιστορία που παρουσιάζεται στο πλαίσιο της κύριας αφήγησης.

Με επιδεξιότητα ανατρέχει σε μαρτυρίες, ιστορικά και σημαίνοντα γεγονότα, ως πηγές έμπνευσης, με τη χρήση εύστοχου, ουσιαστικού και βαθυστόχαστου λόγου, που διακρίνεται από σαφήνεια και καθαρότητα. Ξεχωρίζει για το ιδιαίτερο ύφος, τις λιτές περιγραφές, παρομοιώσεις και μεταφορές. Μια αυθεντική λογοτεχνική γραφίδα, που αποπνέει συγκίνηση, δυναμισμό, αισιοδοξία, ελπίδα και προσφέρει στον αναγνώστη πλούσιο λεξιλόγιο, συγκίνηση, ψυχική και πνευματική ανάταση.

«…Όσες εικόνες από την γνωριμία, τον δεσμό, την αγάπη μας, έρχονται στο μυαλό μου έχουν τα χρώματα της άνοιξης! Την τρίτη φορά, άφησα τον δίσκο να μου περιγράψει όλα τα συναισθήματα του συνθέτη, από τις Τέσσερις Εποχές του. Και όμως, εγώ με την Νίνα πλάι μου, μόνο την άνοιξη γνώρισα! Δυό-τρεις αστραπές που έπεσαν, ήταν μπουρίνια ανοιξιάτικα…/Όσο οι ώρες αυτής της πρώτης ημέρας θα με σέρνουν μακριά της, θα ακούσω και θα ξανακούσω τον Χειμώνα σου, Βιβάλντι…»

 

 

 

*Η Σοφία Σκλείδα είναι Φιλόλογος, Συγγραφέας, Αντιπρόεδρος της Ζακυνθινής Εστίας Πολιτισμού και Μέλος της Επιτροπής Κρίσης Νέων Μελών της Εταιρίας Ελλήνων Λογοτεχνών

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top