☆ Νέες εκδόσεις: 12 καινούργια βιβλία

Επιμέλεια: Ελένη Γκίκα //

 

Ελληνική λογοτεχνία:

Αντώνης Μπουλούτζας «Το ξύπνημα της Πατρινέλλας», εκδ. Νίκας

Το Στοιχειό του Κάστρου ξυπνάει. Και όλοι χάνουν τον ύπνο τους… Ένας δυνατός σεισμός τραντάζει μια νύχτα την Πάτρα. Και με το ξημέρωμα, αποκαλύπτεται κενή η εσοχή ψηλά στο νότιο τείχος του Κάστρου όπου έστεκε η εμβληματική προτομή του Πατρέα, ιδρυτή της πόλης. Για τους πολλούς, ο μαρμάρινος μισός κορμός με κεφάλι γενειοφόρου άνδρα είναι η Πατρινέλλα, το στοιχειό, που προστατεύει την πόλη και προειδοποιεί βγάζοντας ανατριχιαστικά κρωξίματα όποτε έρχεται κάποιο κακό. Η αρπαγή της, λένε, πρόκειται να φέρει δυστυχία και δεινά. Ο εφιάλτης αρχίζει: ένας ύποπτος πέφτει νεκρός έξω από το Φρούριο με μία σχίζα από σπασμένο κλαδί δένδρου καρφωμένη στο κεφάλι. Κάποιος άλλος βρίσκει φρικτό τέλος σε τροχαίο δυστύχημα, και ένα ζευγάρι παράνομων αλληλοσκοτώνεται, ενώ σημειώνονται εμφανίσεις φαντασμάτων που μεταφέρουν μηνύματα και ζοφερές προειδοποιήσεις. Ο τρόμος σκιάζει την Πάτρα. Οι σεισμοί επαναλαμβάνονται κάθε πρωί την ίδια πάντα ώρα και η περιοχή μέσα και γύρω απότο Φρούριο μετατρέπεται σε ένα τρομακτικό πεδίο όπου αναβιώνουν φονικές σκηνές του παρελθόντος και εκδηλώνονται παραφυσικά φαινόμενα. Η κατάσταση χειροτερεύει, όταν μια γυναίκα πεθαμένη πριν από τριακόσια χρόνια εμφανίζεται ανάμεσα στους ζωντανούς! Και δείχνει πολύ θυμωμένη… (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)
«Δομή θρίλερ, αρετές ποιοτικού αστυνομικού μυθιστορήματος, “γοτθική” ατμόσφαιρα (εμπλουτισμένη από το μεσογειακό μελοδραματικό στοιχείο), μια κάποια “νουάρ” απόχρωση που ερωτοτροπεί με το μπαρόκ της μεγάλης νεοελληνικής διηγηματογραφίας του δέκατου ένατου αιώνα. Εν ολίγοις, πρόκειται για έναν συγγραφικό άθλο, ένα λογοτεχνικό επίτευγμα που αξίζει να ξαναδιαβαστεί επανειλημμένα και να ερευνηθεί στα πολλά υπό-κειμενικά επίπεδα που διαθέτει…» (Δρ Κων/νος Μπούρας, Επισκέπτης Καθηγητής Θεατρικής Κριτικής στο ΕΚΠΑ)
«Ο συγγραφέας περιγράφει ένα γεγονός που έρχεται σαν συγκεχυμένη διήγηση και μεταφορά φημών από το παρελθόν, επιβάλλεται με τα δρώμενα στο παρόν και δρομολογεί το πεπρωμένο των ανθρώπων που συμμετέχουν σαν γενεσιουργός αιτία και αφορμή, στους μεν σαν θεία δίκη, στους δε σαν λύτρωση. Η πλοκή της ιστορίας πολύ όμορφη μέσα στην περιρρέουσα ατμόσφαιρα του φρουρίου της Πάτρας και των παλαιών κτισμάτων, της πραγματικής ιστορίας και του θρύλου. Στα μέρη που δεν είναι περιγραφικά αναδεικνύεται το έμφυτο ταλέντο του συγγραφέα για ποιητική γραφή. Το τελευταίο κεφάλαιο, το 48ο, είναι έντονα συγκινητικό και υποβλητικό. Είναι αριστούργημα». (Γιώργος Καραχάλιος, Ποιητής)

 

Ξένη πεζογραφία:

Isaac Bashenis Singer «Γκίμπελ ο σαλός και άλλες ιστορίες», Μετάφραση: Βάιος Λιαπής, εκδ. Κίχλη, σελ. 360

ΣΤΑ ΕΝΝΕΑ ΔΙΗΓΗΜΑΤΑ του Ισαάκ Μπασέβις Σίνγκερ που ανθολογούνται στον τόμο αυτό ζωντανεύει ένας κόσμος χαμένος για πάντα: ο κόσμος των εβραϊκών κοινοτήτων της Ανατολικής Ευρώπης. Ζωγραφισμένος άλλοτε με μελαγχολία και άλλοτε με χιούμορ, ο κόσμος αυτός είναι στοιχειωμένος από δαιμόνια, βρικόλακες και απεσταλμένους του Πονηρού· τον κατοικούν όμως άνθρωποι με σάρκα και οστά, που πασχίζουν να ισορροπήσουν ανάμεσα στην ηδυπάθεια και στη δοκιμασία, ανάμεσα στη βεβήλωση και στην αγιοσύνη, ανάμεσα στις αδυναμίες της ανθρώπινης φύσης και στις επιταγές του ιουδαϊκού Νόμου. Πάνω απ’ όλα, ο κόσμος αυτός ενσαρκώνει έναν πολιτισμό του λόγου: ο συνεκτικός ιστός του είναι τα προφορικά και γραπτά κείμενα που συγκροτούν την ταυτότητα των Εβραίων της Πολωνίας και της Ουκρανίας – οι λαϊκές παραδόσεις, οι μύθοι και οι δεισιδαιμονίες, αλλά και η Βίβλος, το Ταλμούδ και ο καββαλιστικός μυστικισμός.
Στο πεζογραφικό έργο του Σίνγκερ ο προσεκτικός αναγνώστης θα διακρίνει επίσης απηχήσεις από κορυφαίους συγγραφείς και στοχαστές της νεότερης Ευρώπης – τον Σπινόζα, τον Γκόγκολ και τον Ντοστογέφσκι.

 

Βιογραφίες:

Ian Collins «John Craxton: Ο αγαπημένος της ζωής/ Μια ελληνική ψυχή», Μετάφραση: Μαίρη Κίτροεφ, εκδ. Πατάκη, σελ. 568

«Η ζωή προίκισε τον John Craxton (1922-2009) με όλες τις χαρές και τις χάρες της. Και εκείνος της το αναγνώρισε, αγάπησε την Ελλάδα και πιο πολύ την Κρήτη, τα τοπία της, το φως, τα χρώματά της, που πλημμυρίζουν τα έργα του. Η ιστορία του κυλά αβίαστα στο βιβλίο του Ian Collins – οι εκμυστηρεύσεις του ζωγράφου σ’ εκείνον δένονται με τις διηγήσεις των τόσων φίλων του. Περιπέτειες και περιστατικά, εικόνες,
ήχοι και μυρωδιές ξυπνούν μνήμες και αισθήσεις παρασύροντάς μας στον κόσμο του Claxton, στον κόσμο ενός παθιασμένου ταξιδιώτη της ζωής». (Εβίτα Αράπογλου)
«Αυτό το εξαιρετικό βιβλίο είναι χάρμα οφθαλμών, και διανοίας, γεμάτο με τα έργα του Craxton στην Ελλάδα, τη χώρα που αγάπησε περισσότερο από κάθε άλλον τόπο πάνω στη γη». (Ysenda Maxtone Graham, Daily Mail)
«Ο Craxton απεχθανόταν όλη του τη ζωή τις μεγαλόστομες διατυπώσεις και ο Collins, με την κοφτή και ταυτόχρονα υπαινικτική του πρόζα, αποτελεί τον ιδανικό του βιογράφο». (James Cahill, Times Literary Supplement)

 

Μαρτυρίες:

Gaston Deschamps «Η Ελλάδα του Χαρίλαου Τρικούπη», Μετάφραση: Ν.Κ. Αλιβιζάτος, εκδ. Μεταίχμιο, σελ. 376

Ο Γκαστόν Ντεσάν, που 0α έρθει στην Αθήνα ως τρόφιμος της Γαλλικής Αρχαιολογικής Σχολής το 1885, θα γράψει για τη δική του “σημερινή Ελλάδα”, όπως είναι και ο πρωτότυπος τίτλος του έργου, την Ελλάδα δηλαδή της δεκαετίας του 1880. Το βιβλίο, που εκδίδεται στη Γαλλία το 1892 και γνωρίζει αμέσως επιτυχία στο γαλλικό κοινό, ακολουθεί τα συγγραφικά χνάρια του συναδέλφου του Εντμόν Αμπού, που έγραψε για την Ελλάδα του Όθωνα, περίπου τριάντα χρόνια νωρίτερα.
Ο Ντεσάν θα δημιουργήσει ένα μωσαϊκό της Ελλάδας της εποχής του Τρικούπη, περιγράφοντας το αθηναϊκό τοπίο αλλά και την αθηναϊκή κοινωνία σε πολλές της εκφάνσεις, εξετάζοντας την πολιτική, τις προσπάθειες εκσυγχρονισμού, το γλωσσικό ζήτημα, την οικονομία, τη δικαιοσύνη και πολλά άλλα, θα καταγράψει όμως και τα ταξίδια του στην ελληνική επαρχία. Ως αρχαιολόγος, θα κάνει ανασκαφές στην Αμοργό συγχρωτιζόμενος με τους ντόπιους, ενώ θα ταξιδέψει στη Στερεά Ελλάδα αλλά και στη Θεσσαλία, σε περιοχές που είχαν πρόσφατα προσαρτηθεί στο ελληνικό κράτος. Η ματιά του είναι διεισδυτική, ενίοτε κριτική αλλά πάντα καλοπροαίρετη. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)
“Εξίσου καλοπροαίρετα είναι τα σχόλια του Ντεσάν και για τους μόνιμους κατοίκους της Ελλάδας, από τον Γεώργιο Α’, η απλότητα και το ευπροσήγορο του οποίου τον εντυπωσίασαν, έως τους ψαράδες της Αμοργού και τους αγρότες του Σπερχειού, με τους οποίους πέρασε ατέλειωτες ώρες κουβεντιάζοντας, στους σταθμούς των πολυήμερων περιηγήσεών του”. (Από τον πρόλογο του Ν. Κ. Αλιβιζάτου)

 

Μελέτες- Δοκίμια:

Irene Vallejo «Πάπυρος: Η περιπέτεια του βιβλίου από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα», Μετάφραση: Κλεοπάτρα Ελαιοτριβάρη, εκδ. Μεταίχμιο, σελ. 544

ΠΩΣ ΔΙΑΣΧΙΖΟΥΝ ΟΙ ΛΕΞΕΙΣ ΤΟΝ ΧΟΡΟ ΚΑΙ ΤΟΝ ΧΡΟΝΟ;
ΕΝΑ ΣΥΝΑΡΠΑΣΤΙΚΟ ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΗ ΖΩΗ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ
Μια περιπλάνηση με στάσεις στα πεδία των μαχών του Αλέξανδρου και στη Βίλα των Παπύρων, στα ανάκτορα της Κλεοπάτρας και στον τόπο δολοφονίας της Υπατίας, στις βιβλιοθήκες και στα εργαστήρια αντιγραφής χειρογράφων, στις πυρές όπου κάηκαν απαγορευμένοι κώδικες και στα γκουλάγκ, στη Βιβλιοθήκη του Σαράγεβο και στον υπόγειο λαβύρινθο της Οξφόρδης το έτος 2000. Ένα νήμα που ενώνει τους κλασικούς με τον σύγχρονο κόσμο…
Μια συλλογική περιπέτεια με ήρωες χιλιάδες πρόσωπα, τα οποία συνέβαλαν στη δημιουργία και την προστασία των Βιβλίων: αφηγήτριες, γραφείς, εικονογράφοι, μεταφραστές, πλανόδιοι πωλητές, δασκάλες, λόγιοι, κατάσκοποι, εξεγερμένοι, μοναχές, σκλάβοι, τυχοδιώκτριες… αναγνώστες σε κορυφές βουνών και δίπλα στη θάλασσα, στις πρωτεύουσες που σφύζουν από ζωή και σε απομακρυσμένους θύλακες όπου βρίσκει καταφύγιο η γνώση σε χαοτικούς καιρούς. Οι απλοί άνθρωποι, τα ονόματα των οποίων δεν καταγράφει η Ιστορία, είναι οι πρωταγωνιστές αυτού του βιβλίου. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)
ΒΙΒΛΙΑ ΦΤΙΑΓΜΕΝΑ ΑΠΟ ΚΑΠΝΟ, ΠΕΤΡΑ, ΛΑΣΠΗ, ΚΑΛΑΜΙΑ, ΜΕΤΑΞΙ, ΔΕΡΜΑ, ΔΕΝΤΡΑ ΚΑΙ, ΣΤΙΣ ΜΕΡΕΣ ΜΑΣ, ΑΠΟ ΠΛΑΣΤΙΚΟ ΚΑΙ ΦΩΣ
“Η αγάπη για τα βιβλία και το διάβασμα διαπερνά κάθε σελίδα αυτού του αριστουργήματος. Είμαι σίγουρος ότι θα διαβάζεται από τους σημερινούς αναγνώστες, αλλά και για πολλά χρόνια ακόμα”. (MARIO VARGAS LLOSA, ΝΟΜΠΕΛ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ 2010)
“Μια απολαυστική περιδιάβαση στην ιστορία του βιβλίου. Άλλη μια απόδειξη πως το βιβλίο δεν έχει πει ακόμη την τελευταία του λέξη”. (LE FIGARO)
“Προβάλλει με τον πιο ξεκάθαρο τρόπο τις βάσεις του κόσμου μας: τα βιβλία”. (NRC)

 

Ψυχολογία:

Νίκος Σιδέρης «Πώς το παιδί μαθαίνει να ζητά λαβαίνοντας υπόψη και τον άλλον», εκδ. Αρμός, σελ. 160

Το παιδί συνέχεια ζητάει κάτι από τους γονείς του. Η διάσταση του ασύμμετρου αιτήματος είναι δομικό στοιχείο της σχέσης γονιών παιδιών. Η καραντίνα και η πανδημία προκάλεσαν ένα πληθωρισμό αιτημάτων του παιδιού, που ενίοτε έφθανε στα όρια της αφόρητης πίεσης ή και της απόγνωσης. Το δομικό στοιχείο απέκτησε διαστάσεις συμπτώματος, με αρνητικές επιπτώσεις για όλους. Ανακινώντας με οξύτητα επείγοντος το ερώτημα: Μπορεί το παιδί να μάθει να ζητά λαβαίνοντας υπόψη και τον άλλον; Συναισθανόμενο τις δυνατότητές του, τις διαθεσιμότητές του, τη διάθεσή του; Και αν ναι, πώς; Η ανάλυση των μηχανισμών του αιτήματος αναδεικνύει μια απλή και άμεσα εφαρμόσιμη μέθοδο που οδηγεί το παιδί σ’ αυτή την αναπτυξιακή κατάκτηση. Γονείς και παιδαγωγοί είναι αναγκαίοι και πολύτιμοι εταίροι του παιδιού στην πορεία από την ωμή ναρκισσιστική απαίτηση στο έντεχνο αίτημα.
Ο Νίκος Σιδέρης γνωρίζει βαθύτατα τον κόσμο και την ψυχή του παιδιού και οι ψυχοπαιδαγωγικές συνεισφορές του έχουν συναντήσει ευμενέστατη υποδοχή. Με αυτό το έργο εμπλουτίζει τη γνώση και την πράξη της ανατροφής του παιδιού, λαβαίνοντας υπόψη και τους γονείς του. Οι οποίοι, παραδόξως, είναι και αυτοί άνθρωποι ― όσο και αν κάποιες φορές τα παιδιά το παραβλέπουν, αλλά και οι ίδιοι το ξεχνούν προσπαθώντας να γίνουν σουπερ-γονείς, χωρίς να υπάρχει λόγος.

 

Ποίηση:

Χρήστος Μπήτσικας «Ανθιβόλιο» (Προσευχή: Από τον Πατέρα στον Υιό», εκδ. ΑΩ, σελ. 48

Δείγμα γραφής:

Προσευχή

Δες τούτα τα κοράκια: κατέφθασαν ή αποχωρούν;
Τι απέγινε τούτο το Ανθιβόλιο ψυχής – τούτη η
ψυχή μου κομμάτια, όμοια επιμερισμένα;
Τούτη η εικόνα των λέξεων – της λέξης μου η εικόνα;
Τι είναι εδώ τόσο φωτεινό;
Το απαύγασμα ή η Αυγή;
Και ποιο είναι το Τέλος ή η Αρχή;
Αφήστε με να κλάψω, να γεμίσω τη Γης δάκρυα, να
με συγχωρέσουν οι λέξεις μου που ορθώθηκα.
Να μην με δει η εικόνα μου που στέκω σαν τον Υιό
ή τρέμω σαν τον Πατέρα.
Και, αλήθεια, ο πατέρας μου τι απέγινε;
Μήπως ήμουν εγώ, από πάντοτε;
Μήπως κανείς;
Έρχεσαι ή φεύγεις;
Ακινητείς για την ώρα…
Μα, από τι εξαρτάται η κίνησή σου;
«Απ’ το ρόλο», λες… Θέλεις να είσαι ο Πατέρας.
Άκουσέ με, αδερφέ μου, τούτη η δουλειά δεν είναι
δική σου.
Κι, ύστερα, ο πόνος μας θα φέρει γύρω τον γέλωτα.
Έχουμε μια μάνα να μας αγαπά, με το φως το πρώτο.
Μα στο νύχτωμα μας αφηγείται ένας Ξένος.
Ησύχασε. Θα φτιάξουμε έναν πατέρα-σκιάχτρο.
Και τότε μόνο καλοδεχούμενα σπουργίτια θα μας
αναλογούν.
Μόνο το Καλοδεχούμενο θα μας προϋπαντήσει.
Και η νύχτα θα κλείσει, επιτέλους, τα μάτια…

Αγνή Β. Μπαγκέρη «Το άγγιγμα της Λίλιθ», εκδ. ΑΩ

Δείγμα γραφής:

Β Υ Θ Ι Σ Η

Συλλαμβάνω την καταδίκη του ψαριού
του άτυχου πλάσματος
που για όσο υπάρχει
κολυμπά στο σκότος.
Η δική μου βύθιση
δεν είναι υγρή
η δική μου βύθιση
είναι από επιλογή.

Δημήτρης Κρουσταλιάς «Ιώ, λάμπεις», εκδ. ΑΩ, σελ. 64

Δείγμα γραφής:

ΑΝΕΛΠΙΣΤΑ

Χαμόγελο απ’ το δικό σου σταυρό φως απ’ το τάμα του γενναίου λίκνου. Ο στίχος που δε λησμονεί σέβεται. Σύνορα κόλασης για μια αλήθεια ευωδιάζουν, ιδανικά μας τυραννούν! Βγαίνουν και ερπετά που κυριαρχούν που ρημάζουν, που φτάνουν στο αέτωμα. Δίκαιη μια γραφή δίκαια, όλων των θεών τα ανέλπιστα.

Δημήτρης Τσάμος «Ελευσίνα», εκδ. Κέδρος, σελ. 36

Δείγμα γραφής:

Πίσω απ’ το φως υπάρχει το κίτρινο,
όπως πίσω απ’ το εργοστάσιο υπάρχει το στάρι.
Και το εργοστάσιο φταίει όσο φταίει το φως.
Δυστυχισμένοι άνθρωποι δεν μπορούν να δουν
τη σκιά τους· άλλοτε πλούσιοι και φτωχοί,
ελεύθεροι και σκλάβοι, άντρες και γυναίκες, γέροι και παιδιά
ενώνονταν από την ίδια θέληση…
Τώρα μόνο ο φτωχός εργάτης Γιώργης
δεν ζηλεύει τον πλούσιο· τον βλέπει και χαίρεται
σαν να είναι ο ίδιος.
Ο φτωχός εργάτης Γιώργης που έπαθε ηλιακό έγκαυμα
για να βλέπει τη φύση…
Τώρα το ζευγάρι ανυποψίαστο, περιμένοντας τον θάνατο,
κάθεται πάνω στην επιγραφή που λέει:
«Χάρισες ποτέ σου στη φύση μια εικόνα;
Η Ελευσίνα της ζωής σου Γυναίκα του Πυγμάχου;»
Μόνο ο φτωχός εργάτης Γιώργης μπορούσε
να καταλάβει την επιγραφή.
Και το κίτρινο ποιος το καταλαβαίνει;

Δημήτρης Φαρμάκης «Μάγμα», εκδ. Κέδρος, σελ. 56

Δείγμα γραφής:

Ραμάλα

Ακούστε τους ήχους στη σιωπή,
δείτε τις λάμψεις στο σκοτάδι,
μυρίστε τη γεύση από μολύβι.
Ακούστε το κλάμα των παιδιών,
δείτε τον φόβο των ματιών τους.
Άνθρωποι σαν μπάζα πεταμένοι,
κτίρια από ντροπή πεσμένα.
Ήχοι φτάνουνε κάτω από το χάμω.
Είναι οι γονείς που ουρλιάζουνε,
παρακαλούνε για μια υιοθεσία.
Οι γυναίκες, πεθαμένες,
είναι σφιχτά πιασμένες,
επισκέπτονται το αποτρόπαιο διάβημα των σπλάχνων τους.
Έτσι και αλλιώς, είναι μαθημένες.
Οι άντρες, καθισμένοι μες στους τάφους,
λογίζονται για πιο σκληροί,
ατίθασοι, δεν κλαίνε.
Εδώ, στην έναρξη της μέρας,
οι χαρές είναι παράξενες, κλεισμένες σε φακέλους.
Ερμητικά κλειστούς φακέλους.
Καταφτάνουν, από Ουάσινγκτον, Βρυξέλλες.
Κάποια νέα φύλλα το παλεύουν, γιορτάζουν.
Μα, μες στην εικόνα της οδύνης,
μεγαλωμένα με αίμα, ξερνάνε το χρώμα τους,
είναι γκρίζα, αδύναμα και ζαρωμένα.
Σχεδόν μισός αιώνας,
όπως και τότε, την έβδομη ημέρα.

Γιάννης Ανδρουλιδάκης «Γρίπος», εκδ. Κέδρος, σελ. 72

Δείγμα γραφής:

Κι έτσι
όπως σ’ εξιδανίκευσα,
πώς να σε φέρω τώρα
στα ανθρώπινα μέτρα;
Δε θα μου το συγχωρήσει
ούτε η νιότη
ούτε η μνήμη.