☆ Νέες εκδόσεις: 12 καινούργια βιβλία

Επιμέλεια: Ελένη Γκίκα //

 

Ελληνική πεζογραφία:

Φώτης Κόντογλου «Βασάντα», εκδ. Μεταίχμιο, σελ. 240

“Ό,τι περάση απ’ το κεφάλι μου είναι ένα θάμα. Μπορείτε να φανταστήτε ένα κατακόκκινο πουλί που πετά σπαθωτά μέσα σε μια βαθειά λίμνη; Το νερό της λίμνης είναι ένα νερό από χαρά, και το πουλί είμαι εγώ”. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Μαίρη Μαγουλά «Όταν πάγωσε ο Βόσπορος», εκδ. Μεταίχμιο, σελ. 624

Κωνσταντινούπολη 1954. Ο Βόσπορος, ύστερα από είκοσι πέντε χρόνια, ζει και πάλι ένα σπάνιο φυσικό φαινόμενο. Η Μαύρη θάλασσα παγώνει όπως και το 1929, και τις βραδινές ώρες, κομμάτια πάγου αρχίζουν να κατακλύζουν τα στενά του. Η ταχεία αμαξοστοιχία Simplon-Orient-Express αναχωρεί για το Παρίσι. Κάποιοι από τους επιβάτες της είχαν βρεθεί και τότε στην ίδια αμαξοστοιχία, στη διαδρομή από το Παρίσι στην Κωνσταντινούπολη, παραμένοντας για μια εβδομάδα εγκλωβισμένοι, από μια σφοδρή χιονοθύελλα, στη μέση του πουθενά. Τι τους συνδέει αλλά και τι τους χωρίζει; Τι στοιχειώνει και τι πλέκει τις ζωές τους;
1929-1954. Με φόντο τον μαγευτικό Βόσπορο, σημείο αναφοράς του βιβλίου αλλά και συνδετικό κρίκο όλων των ηρώων της ιστορίας, πλούσιων και φτωχών, Ρωμιών, Αρμένιων, Εβραίων, Τούρκων, Λεβαντίνων αλλά και ξένων, περιδιαβαίνουμε στους δρόμους της ξεχωριστής αυτής πολιτείας, με την απαράμιλλη μοναδική ομορφιά, παρακολουθώντας τις ζωές τους στην πλεύση του χρόνου, σε μια πορεία που εξελίσσεται πάνω στο ιστορικό υπόβαθρο της εποχής. Ανάμεσά τους και δυο βρέφη, δυο κορίτσια, που εγκαταλείπονται από τους γονείς τους, την ίδια παγωμένη μέρα του 1929 στα σκαλάκια της Αγίας Τριάδας του Σταυροδρομιού. Ποια θα είναι η μοίρα τους, ποιες οι επιλογές τους και σε τι δρόμο θα τα οδηγήσουν;
Ένα μυθιστόρημα παράθυρο ανοιχτό στον κόσμο των αντιλήψεων και των συναισθημάτων των κατοίκων της Πόλης, του τόπου της διασταύρωσης φυλών, πολιτισμών, αρωμάτων, γεύσεων και ονείρων, καθώς και στον ρόλο που έπαιξε αυτή στο χτίσιμο της ταυτότητάς τους. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Αλκυόνη Παπαδάκη «Σκισμένο ψαθάκι», εκδ. Διόπτρα, σελ. 312

“Ένα μικρό ψαροκάικο είναι η ζωή μου. Ένα μικρό, φθαρμένο ψαροκάικο που έχει σμαραγδιά φεγγάρια στο κατάρτι του κι έναν ξεσκούφωτο ήλιο αληταρά για τιμονιέρη. Ένα ψαροκάικο δίχως ρότα.
“Πού πάμε, καπετάνιο;” με ρωτάει ο τιμονιέρης και μου κλείνει το μάτι.
“Όπου πάν’ τα κύματα!” λέω επίσημα εγώ.
Και τα σμαραγδιά φεγγάρια που είναι στο κατάρτι σκάνε σαν ρόδια στην κουβέρτα.
Κι ο ξεσκούφωτος ήλιος ο αληταράς παρατάει το τιμόνι του και χορεύει.
Και η νύχτα γεμίζει χιλιάδες ήλιους αληταράδες. Και η ψυχή μου γεμίζει νύχτες πολύχρωμες. Γεμίζει σμαραγδιά φεγγάρια και θαλασσινά πουλιά. Πού να χωρέσουν μέσα μου όλ’ αυτά; Πού να στριμωχτούν, πανάθεμά τα; Πάντως, αυτό που έχω σίγουρα καταλάβει είναι πως δεν μου πάει η κουστουμιά του κανονικού ανθρώπου. Σαν κλόουν γίνομαι κάθε φορά που προσπαθώ να τη φορέσω”.
Στο Σκισμένο Ψαθάκι, η αφήγηση της Αλκυόνης Παπαδάκη περιστρέφεται γύρω από μια βαθιά δυσλειτουργική οικογένεια, αποτυπώνοντας με λυρισμό σχέσεις και καταστάσεις που φαντάζουν ακραίες κι όμως υπάρχουν παντού γύρω μας, φωτίζοντας τις πιο αγνές αλλά και τις πιο σκοτεινές πτυχές της ανθρώπινης ύπαρξης. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Γρηγόρης Β. Ραπάνος «Κραυγή ελευθερίας», εκδ. Gutenberg, σελ. 576

Η ιστορία μιλάει για ένα νεαρό Γάλλο, υποστηρικτή του Ναπολέοντα, τον Ρομπέρ, που κατατάσσεται στον στρατό για να πολεμήσει κατά των Άγγλων στο Βατερλώ. Μετά την ήττα του γαλλικού στρατού αποφασίζει να καταφύγει στην Αίγυπτο, όπου ο πασάς της ζητούσε Γάλλους αξιωματικούς για να εκπαιδεύσουν τα στρατεύματά του. Καταλήγει όμως στην Ελλάδα όπου θα συναντήσει το Νικηταρά, ο οποίος θα τον πείσει να εκπαιδεύσει τον δικό του στρατό κλεφτών. Ο Ρομπέρ, αν και στην αρχή είναι αρνητικός, στο τέλος γίνεται ένθερμος υποστηρικτής του αγώνα των Ελλήνων για ελευθερία, παίρνοντας μέρος σε μεγάλες μάχες όπως στο Βαλτέτσι και στα Δερβενάκια. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

 

Ξένη πεζογραφία:

Annie Ernaux «Το γεγονός», Μετάφραση: Ρίτα Κολλαίτη, εκδ. Μεταίχμιο, σελ. 112

Το 1963, η εικοσιτριάχρονη Annie Ernaux μαθαίνει ότι είναι έγκυος. Η ντροπή την κυριεύει σαν πανούκλα: είναι ανύπαντρη και ξέρει πως μια ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη θα στιγματίσει την ίδια και την οικογένειά της. Μέσα σε συνθήκες παρανομίας κάνει έκτρωση με κίνδυνο της ζωής της. Αρκετά χρόνια αργότερα θα καταγράψει τις αναμνήσεις της, προσπαθώντας να κατανοήσει γιατί αυτή η εμπειρία τη σημάδεψε τόσο πολύ, τόσο βαθιά. Το γεγονός είναι η ιστορία αυτού του τραύματος, ενός τραύματος που δεν ξεπέρασε ποτέ.
Μέσα από τούτη την αφήγηση, ο χρόνος γίνεται δράση και με παρασέρνει άθελά μου. Τώρα ξέρω ότι είμαι αποφασισμένη να φτάσω μέχρι τέλους, όποιο κι αν είναι το τίμημα, όπως ήμουν και τότε, στα είκοσι τρία μου, όταν έσκισα τη γνωμάτευση του γιατρού. Θέλω να βυθιστώ ξανά σε κείνη την περίοδο της ζωής μου, να μάθω τι υπήρχε εκεί. Αυτή η εξερεύνηση θα αποτελέσει το υφάδι μιας αφήγησης, της μόνης ικανής να αποδώσει ένα γεγονός που δεν ήταν τίποτε άλλο πέρα από χρόνος που κυλούσε εντός και εκτός μου. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Giulia Caminito «Το νερό της λίμνης δεν είναι ποτέ γλυκό», Μετάφραση: Δήμητρα Δότση, εκδ. Διόπτρα, σελ. 329

Ένας αρχαίος κρατήρας που λίγο λίγο γέμισε νερό – στάσιμο νερό, που μυρίζει βρύο και λάσπη. Αυτή είναι η λίμνη Μπρατσάνο. Εδώ φτάνει η Αντόνια για να στήσει το σπίτι της, ύστερο από αμέτρητες μάχες για να βρει μια στέγη της προκοπής στη Ρώμη. Η περήφανη, πεισματάρα Αντόνια, με τον ανάπηρο άντρο και τα τέσσερα παιδιά, που παλεύει λυσσαλέο για μια καλύτερη ζωή. Η Αντόνια, που στηρίζει όλες τις ελπίδες της στην κόρη της, την Γκάια, γι’ αυτό την κυνηγάει σαν Κέρβερος: να μάθει γράμματα, να σπουδάσει, ν’ ανεβεί κοινωνικά.
Και η Γκάια; Η Γκάια μαθαίνει να μη ζητάει, να μην παραπονιέται, να διαβάζει. Να κάνει το θέλημα της μάνας της, που γίνεται ολοένα πιο σκληρή και εμμονική. Αλλά, κάθε φορά που σηκώνει το κεφάλι της, το βλέμμα της Αντόνια την καρφώνει σαν λεπίδα. Η Γκάια βουτάει στη λίμνη χωρίς να φοβάται τα βάθη, τρέχει τις νύχτες μ’ ένα μηχανάκι με σβηστά τα φώτα, εξεγείρεται με την αφόρητη κοινοτοπία της ζωής.
Η Γκάια ξέρει πως, όσο κι ον προσπαθήσει, δεν θα γίνει ποτέ “σαν τους άλλους”, όπως ονειρεύεται η Αντόνια. Η νέα χιλιετία έχει μπει, κάπου μακριά ο κόσμος αλλάζει, αλλά εδώ, μπροστά στη λίμνη, όλα μένουν ίδια. Όσο κι αν τρέξεις, μπροστά σου θα ‘ναι πάντα το στάσιμο νερό μιας ζωής χωρίς προοπτική.
Ένα εντυπωσιακό μυθιστόρημα που συνεπήρε την Ιταλία το 2021. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)
21 χώρες
9 μήνες στις λίστες των best sellers
130.000 αντίτυπα μόνο στην Ιταλία
Φιναλίστ του βραβείου Strega
Βραβείο Campiello

Fernando J. Miher «Η μαγείρισσα του Κασταμάρ», Μετάφραση: Δήμητρα Σταυρίδου, εκδ. Διόπτρα, σελ. 968

Σε μια εποχή όπου η κοινωνική τάξη καθορίζεται από το φαγητό που σερβίρεται στο τραπέζι, μια μαγείρισσα θα τολμήσει να υψώσει το ανάστημά της και να αλλάξει τη μοίρα της…
Η Κλάρα, μια μορφωμένη κοπέλα από ευκατάστατη οικογένεια, χάνει τα πάντα όταν ο πατέρας της σκοτώνεται στον ισπανικό Πόλεμο της Διαδοχής. Χάρη στις μαγειρικές ικανότητές της, πηγαίνει να εργαστεί στο αρχοντικό του δούκα του Κασταμάρ ως βοηθός κουζίνας, υπό την επίβλεψη της δόνια Ούρσουλα, της οικονόμου.
Ο κύριος του αρχοντικού, ο δον Ντιέγο, ζει απομονωμένος από την Αυλή και τις ίντριγκές της αφότου έχασε τη σύζυγό του σ’ ένα ατύχημα με άλογο. Η άφιξη της Κλάρα θα ταρακουνήσει τον γεμάτο θλίψη κόσμο του δούκα. Αφού κερδίζει τη συμπάθεια των υπηρετών, χρίζεται αρχιμαγείρισσα και τραβάει την προσοχή του δούκα.
Η επιφανειακή ηρεμία, όμως, που επικρατεί στο Κασταμάρ είναι απλώς το προοίμιο της καταιγίδας: ο ανταγωνισμός ανάμεσα στη δόνια Ούρσουλα και στον αρχιοικονόμο, τον δον Μελκιάδες, οι πλεκτάνες, τα παράνομα πάθη και οι έρωτες, ο φθόνος, τα μυστικά συνθέτουν ένα εκρηκτικό ιστορικό μυθιστόρημα, με φόντο την Ισπανία του 18ου αιώνα, που διαβάζεται απνευστί. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

 

Αστυνομικό μυθιστόρημα:

Ζοέλ Ντίκερ «Το αίνιγμα του δωματίου 622», Μετάφραση: Γιάννης Στρίγκος, εκδ. Πατάκη, σελ. 704

Μια νύχτα του Δεκέμβρη, ένας φόνος διαπράττεται στο Παλάς ντε Βερμπιέ, ένα πολυτελές ξενοδοχείο των ελβετικών Άλπεων. Η αστυνομική έρευνα που διεξάγεται δεν καταλήγει πουθενά. Πολλά χρόνια αργότερα, στις αρχές του καλοκαιριού του 2018, ένας διάσημος συγγραφέας, που καταφτάνει στο ίδιο ξενοδοχείο για να περάσει τις διακοπές του, θα βρεθεί χωρίς να το καταλάβει στον πυρήνα αυτής της υπόθεσης. Όμως, τι ακριβώς συνέβη στο δωμάτιο 622;
Με την ακρίβεια Ελβετού ωρολογοποιού, ο Ζοέλ Ντικέρ μάς ταξιδεύει στην καρδιά της Γενεύης, της γενέτειράς του, μέσα από ένα σκοτεινό μυθιστόρημα που κόβει την ανάσα. Ένα ερωτικό τρίγωνο, παιχνίδια εξουσίας και χτυπήματα κάτω από τη μέση, προδοσίες και ζηλοφθονίες που μας αποκαλύπτουν μια Ελβετία κάθε άλλο παρά ήσυχη και ειδυλλιακή. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Χρήστος Γιαννάκενας «Αίμα στις στάχτες», εκδ. Μεταίχμιο, σελ. 216

Ο Δημήτρης Κανιάρης εδώ και καιρό στοιχειώνεται από τα φαντάσματα του παρελθόντος, μέχρι που ένα τηλεφώνημα από τη Βάσω -μια πρώην του- τον βγάζει από τον λήθαργο. Φοβισμένη, του ζητάει να παρακολουθήσει τον φίλο της. Παρά την αρχική του άρνηση, ο Δημήτρης αποφασίζει να της κάνει τη χάρη, όμως αυτή η απλή απόφαση καταλήγει σε εφιάλτη, τη στιγμή που στον δρόμο συναντά εγκληματίες με σκιώδη κίνητρα και πτώματα που εξαφανίζονται.
Μην ξέροντας ποιον να εμπιστευτεί και με μόνο σύμμαχο το πείσμα του, ο Δημήτρης αναλαμβάνει ρόλο ντετέκτιβ για να παρασυρθεί σε μια σπείρα γεμάτη ψέματα, διαφθορά και αίμα, στην άκρη της οποίας κρύβεται μια αλήθεια όμοια με το Κουτί της Πανδώρας, επικίνδυνη και έτοιμη να τα κάνει όλα στάχτη. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)
“Δυνατή πλοκή, εξαιρετικά σκιαγραφημένοι χαρακτήρες και υποδειγματική νουάρ ατμόσφαιρα. Λυρικό και ευαίσθητο προσωπικό ύφος γραφής, σκληρό κοινωνικό σχέδιο και διακριτικό, υποδόριο χιούμορ τύπου Τσάντλερ.
Τι άλλο να ζητήσει κανείς;” (Γρηγόρης Αζαριάδης)

 

Δοκίμια:

Τζορτζ Όργουελ «Ό,τι μου κάνει κέφι», Δοκίμια για τη λογοτεχνία και την πολιτική, Μετάφραση: Οδυσσέας Πάππος, Ανθολόγηση – Επίμετρο: Σταύρος Ζουμπουλάκης, εκδ. Μεταίχμιο, σελ. 592

Ο Τζορτζ Όργουελ (1903-1950) υπήρξε σε όλη τη ζωή του ένας άφοβος άνθρωπος, που δεν εντάχθηκε ποτέ σε καμιά πολιτική ορθοδοξία, εξ ορισμού αυτολογοκριτική.
Αντίθετα με πολλούς άλλους σεβαστούς θεράποντες του δοκιμίου, δεν περιφρονεί κανένα θέμα, δεν γράφει μόνο για τα μεγάλα και τα υψηλά, αλλά για όλα όσα συμβαίνουν γύρω του και απασχολούν τους συγκαιρινούς του. Δεν έχει κανενός είδους πνευματικό ελιτισμό.
Μαζί με τους μεγάλους συγγραφείς, διαβάζει και μέτριους ή ασήμαντους, διαβάζει φυλλάδια και μπροσούρες, τιμά, σχεδόν ζηλεύει τα καλά κακά βιβλία, όπως τα αποκαλεί, και για ορισμένα από αυτά πιστεύει ότι θα διαρκέσουν πολύ περισσότερο από τα έργα πολλών τιμημένων από τους διανοουμένους συγγραφέων.
Γράφει κείμενα για το τσάι, τα μπαρ, τα τρένα, τα λουλούδια και τους κήπους, για τα πάντα. Είναι σπουδαίος συγγραφέας, αλλά κρατάει πάντα ζωντανό μέσα του και τον δημοσιογράφο. Δεν θεωρεί κανένα θέμα της ανθρώπινης συνύπαρξης ανάξιο προσοχής. Δεν περιφρονεί τίποτε από όσα απασχολούν τον κοινό άνθρωπο, δεν κοιτάζει από ψηλά. Έχει πάντα κάτι σημαντικό να πει, ακόμη και όταν η αφορμή είναι ασήμαντη. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

 

Ιστορία:

Θάνος Μ. Βερέμης «22 ερωτήσεις και απαντήσεις για το ‘22», εκδ. Μεταίχμιο, σελ. 144

Η ελληνική ιστορία από το 1821 μέχρι σήμερα αποτελεί μια εναλλαγή τραγωδιών με ψυχοδράματα, επιτυχιών με αποτυχίες. Η Καταστροφή του 1922 ήταν ασφαλώς μια τραγωδία για τους πρωταγωνιστές της. Για την κυρίως Ελλάδα που τους υποδέχτηκε, οι πρόσφυγες αποτέλεσαν δώρο εθνοτικής ενότητας, ιδιαίτερα στη Μακεδονία και τη Θράκη.
Το 1922 ήρθε από την Ασία, από τα παράλια και τον Πόντο, ένα κύμα προσφύγων. Αυτοί οι πρόσφυγες, έχοντας αναπτυχθεί σε πολυεθνικό περιβάλλον, καλλιέργησαν τα ελληνικό τους στοιχεία ώστε, όταν έφτασαν στην Ελλάδα, να συνεισφέρουν στην εθνοτική της ενότητα σε μια εποχή που τα πολυεθνικά κράτη, τουλάχιστον στην Ελλάδα και στην Τουρκία, είχαν τελειώσει.
Το βιβλίο 22 ερωτήσεις και απαντήσεις για το ’22 αποτελεί προσπάθεια απλοποίησης ενός σύνθετου ιστορικού φαινομένου, το οποίο συνδυάζει πολιτικές, κοινωνικές, οικονομικές και στρατιωτικές παραμέτρους. Η άφιξη 1.300.000 προσφύγων (και όχι μόνον Ελλήνων) σε μια χώρα με μόλις 5.450.000 πληθυσμό αποτέλεσε το μεγαλύτερο πρόβλημα ενσωμάτωσης σε όλη τη σύγχρονη ευρωπαϊκή ιστορία. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

 

Βιογραφίες:

Άρτεμις Λεοντή «Εύα Πάλμερ- Σικελιανού: Υφαίνοντας τον μύθο μιας ζωής», Μετάφραση: Κατερίνα Σχινά, εκδ. Πατάκη

Η πρώτη βιογραφία που αφηγείται τη γοητευτική ιστορία της Εύας Πάλμερ-Σικελιανού (1874-1952), Αμερικανίδας ηθοποιού, σκηνοθέτριας, συνθέτριας και υφάντρας, γνωστής κυρίως για την προσπάθεια της να αναβιώσει το ελληνικό πνεύμα με τις Δελφικές Εορτές. Όπως αποκαλύπτει η Άρτεμις Λεοντή, το πιο σημαντικό έργο της Πάλμερ ήταν η αναβίωση, στην καθημερινότητά της, της αρχαίας ελληνικής ζωής. Για μισό αιώνα σχεδόν, ντυμένη με υφασμένες από την ίδια αρχαιοπρεπείς χλαμύδες και σανδάλια, προσπάθησε να κάνει τη σύγχρονη ζωή πιο ελεύθερη και πιο όμορφη, μέσα από μια δημιουργική σύνδεση με την αρχαιότητα. Στη διαδρομή, διασταυρώθηκε με άλλους πρωτοπόρους δημιουργικούς καλλιτέχνες όπως η Νάταλι Κλίφορντ Μπάρνεϋ, η Ρενέ Βιβέν, η Ιζαντόρα Ντάνκαν, η Σούζαν Γκλάσπελ, ο Τζορτζ Κραμ Κουκ, ο Ρίχαρντ Στράους, ο Δημήτρης Μητρόπουλος, ο Νίκος Καζαντζάκης, ο Γιώργος Σεφέρης, ο Χένρυ Μίλλερ, ο Πολ Ρόμπσον και ο Τεντ Σον.
Έξυπνη και ωραία, με κόκκινα μαλλιά που έφταναν ως το πάτωμα, η Εύα Πάλμερ ήταν μια πλούσια ντεμπιτάντ της Νέας Υόρκης που σπούδασε αρχαία ελληνικά στο Κολέγιο Μπρυν Μορ πριν γυρίσει την πλάτη της στη συμβατική κοινωνία, για να ζήσει ως λεσβία στο Παρίσι. Αργότερα, ακολούθησε τον Ρέυμοντ Ντάνκαν (αδελφό της Ιζαντόρα) και τη σύζυγό του στην Ελλάδα και παντρεύτηκε τον Άγγελο Σικελιανό το 1907. Ταγμένη ολόψυχα στον σκοπό της, η Εύα αναδημιούργησε αρχαίες καλλιτεχνικές μορφές και σκηνοθέτησε αρχαία ελληνική τραγωδία με δική της χορογραφία, κοστούμια, ακόμα και μουσική.
Στην προσπάθειά της να αναβιώσει το αρχαίο ελληνικό πνεύμα, καταστράφηκε οικονομικά και επέστρεψε στην Αμερική το 1933. Την περίοδο του Ψυχρού Πολέμου μπήκε στη μαύρη λίστα επειδή επέκρινε σφοδρά τον αμερικανικό ιμπεριαλισμό και δεν κατάφερε να αποσπάσει βίζα για να επισκεφθεί την Ελλάδα παρά λίγους μόλις μήνες πριν πεθάνει.
Αντλώντας από το υλικό εκατοντάδων επιστολών που ανακαλύφθηκαν πρόσφατα και παρουσιάζοντας πολλές αδημοσίευτες ως τώρα φωτογραφίες, η βιογραφία της Πάλμερ είναι μια ολοζώντανη αφήγηση της αλησμόνητης ιστορίας μιας σημαντικής αντικομφορμίστριας, την οποία μια σύγχρονή της περιέγραψε με τα εξής λόγια: “Είναι η μόνη αρχαία Ελληνίδα που γνώρισα”. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)