Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Για μια εποχή γεμάτη συγκρούσεις
07/05/2024, 9:30 μμ

Για μια εποχή γεμάτη συγκρούσεις

Γράφει ο Απόστολος Σπυράκης //

 

 

 

«Ναπολέων Ζέρβας Προσωπικό αρχείο», εκδ. Βεργίνα

 

Μετά την ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοπόταμου η φήμη του αρχηγού της επιχείρησης στρατηγού Ναπολέοντα Ζέρβα εκτοξεύεται καθώς οι Ιταλοί τον επικηρύσσουν για 100.000.000 δραχμές και οι φωτογραφίες της επικήρυξης του γεμίζουν την Αθήνα. Ο Ζέρβας υπήρξε ο πιο δυνατός αντίπαλος του ΕΑΜ στα χρόνια της κατοχής, την ώρα που οι κομουνιστές επιβάλλονται δια της βίας δολοφονώντας τους αντιπάλους τους, εκείνος προσπαθούσε να εμπνεύσει τα πατριωτικά ιδανικά στους στρατιώτες του πολεμώντας εναντίον των γερμανών και των αλβανών συνεργατών τους στην περιοχή της Τσαμουριάς. Από νωρίς κατάλαβε τη σημασία της Δυτικής Ελλάδας όπου δρούσε η αντιστασιακή του οργάνωση, όπως έγραφε τον Ιανουάριο του 1943 στον Βρετανό αξιωματικό Έντι Μάγιερς που συντόνιζε τις επιχειρήσεις των Ελλήνων ανταρτών: «Από την Ήπειρο περνά η κύρια γραμμή συγκοινωνίας των Ιταλών με τις βάσεις τους της Αλβανίας, η πιο ζωτική αρτηρία. Εδώ είναι η πιο ευπαθής πλευρά του εχθρού». Tην ίδια στιγμή κατήγγειλε πρώιμα την προδοτική τακτική των Βρετανών οι οποίοι ενίσχυαν συστηματικά τους κομουνιστές βοηθώντας αποφασιστικά στην γιγάντωση του ΕΑΜ ενώ πρόβλεψε την εξέλιξη των γεγονότων που φαίνονταν να οδηγούν σε μια καταστροφική σύγκρουση μεταξύ των ανταρτών και των στρατιωτικών δυνάμεων του επίσημου ελληνικού κράτους.

Τα έγγραφα και οι φωτογραφίες, που παραχωρήθηκαν από το Διοικητικό Συμβούλιο του Πολεμικού Μουσείου και τον πρώην πρόεδρό του Αναστάσιο Λιάσκο στον Εκδοτικό Οίκο Βεργίνα, προέρχονται από την προσωπική συλλογή του Ναπολέοντα Ζέρβα η οποία περιλαμβάνει δεκάδες χιλιάδες ντοκουμέντα που συγκέντρωνε ο στρατηγός μέχρι τον θάνατο του το 1957. Σκοπός της εξαιρετικής αυτής έκδοσης, όπως αναφέρεται στην εισαγωγή, είναι «να ωθήσει τους ιστορικούς ερευνητές να αναθεωρήσουν καταγεγραμμένες απόψεις για τον εμφύλιο», απόψεις που μερολήπτησαν κραυγαλέα υπέρ της αριστερής εκδοχής των γεγονότων που κυριάρχησε συντριπτικά στη διάρκεια της μεταπολίτευσης συκοφαντώντας κάθε εθνικιστική κίνηση τον καιρό της κατοχής. Όταν ο Άρης Βελουχιώτης δίσταζε να συνεργαστεί με τις άλλες αντιστασιακές δυνάμεις προσπαθώντας να ελέγξει όλη την επικράτεια, ο Ζέρβας υποχωρούσε τοποθετώντας πάνω απ’ όλα το συμφέρον του έθνους. Ήξερε να διατηρεί την ψυχραιμία του σε κρίσιμες στιγμές όπως η μάχη της Νεράιδας στις 31 Οκτωβρίου του 1943 όπου βάλλονταν ταυτόχρονα από τους Γερμανούς και από τις δυνάμεις του ΕΛΑΣ, και ήταν αυτός που προκάλεσε τις μεγαλύτερες απώλειες στους Γερμανούς και στους Ιταλούς κατά την αποχώρηση τους από την Ελλάδα, στις μάχες που δεν έγιναν ποτέ ευρύτερα γνωστές εξαιτίας της κομουνιστικής προπαγάνδας και της επιτυχίας της αριστερής ιστοριογραφίας, που κατάφερε να περάσει την αντίληψη της στην κοινή γνώμη. Ως αποτέλεσμα της δράσης του ο Γερμανός Συνταγματάρχης Σμιτ Ρίχμπεργκ σημείωνε σε απόρρητη έκθεση του στις 22 Ιουλίου του 1944: «… Η τελική στάση του Ζέρβα έναντι των γερμανικών κατοχικών δυνάμεων, δημιουργεί μεγάλη απειλή, όχι μόνο αποκοπής της επαφής των δικών μας δυνάμεων στο χώρο της Δυτικής Ελλάδας αλλά επίσης εξουδετερώνει τη δυνατότητα άμυνας και προάσπισης των ακτών» για να καταλήξει λέγοντας ότι το προγεφύρωμα που εγκατέστησε ο Ζέρβας «δεν αποτελεί μόνο ένα μόνιμο κίνδυνο για τη Δυτική Ελλάδα, αλλά και ως αεροπορική βάση απειλεί ολόκληρο τον ελλαδικό χώρο».

Ο Ναπολέων Ζέρβας ήταν ένα από τους σημαντικότερους πολεμικούς ηγέτες που έδρασε κατά την πιο δύσκολη περίοδο της νεότερης ελληνικής ιστορίας. Ίδρυσε τον ΕΔΕΣ αποσκοπώντας στην αποκατάσταση του βενιζελισμού όμως διείδε έγκαιρα την αλλαγή των δεδομένων και εγκατέλειψε οριστικά τη λογική των στρατιωτικών κινημάτων που διέλυσαν την πολιτική δομή της χώρας στη διάρκεια του μεσοπολέμου. Μελετώντας κανείς τα έγγραφα της συλλογής εισέρχεται νοερά σε μια εποχή γεμάτη από συγκρούσεις επικές και μπορεί να αντιληφθεί από πρώτο χέρι την αποφασιστικότητα του, τις επιτελικές του ικανότητες, την οξυδέρκεια και την αντοχή, τον ανθρωπισμό του, την λογική εκτίμηση των γεγονότων πέρα από συναισθηματισμούς, την φροντίδα του για κάθε απλό στρατιώτη, το πνεύμα πειθαρχίας και υπακοής και πάνω απ’ όλα την αγάπη και την πίστη του στην πατρίδα .

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top