Fractal
Home / ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ / ✩ Editorial: Το πρόσωπο και το προσωπείο
13/02/2024, 10:06 μμ

✩ Editorial: Το πρόσωπο και το προσωπείο

 

 

Ζωγράφος του μήνα: Oscar-Claude Monet Γεννήθηκε στο Παρίσι, στις 14 Νοεμβρίου του 1840 Πέθανε το 1926, σε ηλικία 86 ετών στο Ζιβερνύ. Γάλλος ζωγράφος και ένας από τους σημαντικότερους εκπροσώπους του κινήματος του ιμπρεσιονισμού.

 

 

 

«Ο άνθρωπος είναι λιγότερο ο εαυτός του όταν μιλάει ως ο εαυτός του. Δώσ’ του μια μάσκα και θα σου πει την αλήθεια» έχει πει ο Ιρλανδός συγγραφέας Όσκαρ Ουάιλντ, και ολόκληρη η ιστορία της λογοτεχνίας τον επιβεβαιώνει.

Όσο κι αν επιμένει η Βρετανίδα ποιήτρια Edith Sitwell περί του αντιθέτου: «Όλοι φοράμε μάσκες· και έρχεται η στιγμή που δεν μπορούμε να τις βγάλουμε χωρίς να ξεκολλήσει μαζί τους και το πετσί μας.» Και ο ιταλός νομπελίστας Luigi Pirandello «Σου παρουσιάζομαι με μια μορφή που είναι κατάλληλη για τη σχέση που θέλω να έχω μαζί σου». Εξάλλου ο Αμερικανός Τσαρλς Μπουκόφσκι επισημαίνει «Το πρόβλημα με μια μάσκα είναι ότι ποτέ δεν αλλάζει.»

 

Οι συγγραφείς πίσω από μια μάσκα, αυτή του ήρωά τους ή της ηρωίδας τους είναι που, τελικά, αγγίζουν τα έγκατά τους. Πλησιάζουν την αλήθεια τους, την ανακαλύπτουν και την αποκαλύπτουν, ενώ κάθε αυτοβιογραφία είναι γεμάτη από ωραιοποιήσεις, ζωτικά άλλοθι και ψεύδη.

Το πρόσωπο συνήθως αποκαλύπτεται με το προσωπείο στην Τέχνη.

Εκτός από την περίπτωση του μεγάλου ιάπωνα συγγραφέα Γιούκιο Μισίμα που αποκαλύπτει και πρόσωπο και προσωπείο στο αυτοβιογραφικό μυθιστόρημά του «Οι εξομολογήσεις μιας μάσκας»: Τα παιδικά χρόνια, οι έλξεις, η μοναξιά, ο πρώιμος ερωτισμός, η προσπάθεια απόκρυψης, η εφεύρεση της μάσκας ως προστατευτικό απέναντι στην αυστηρή, συντηρητική ιαπωνική κοινωνία.

«Το πεπρωμένο του δεν ήταν για οίκτο. Σε καμία περίπτωση δεν ήταν άξιο λύπησης. Ήταν μάλλον περήφανο και τραγικό: θα μπορούσε να ονομαστεί και λαμπρό», γράφει ο Γιούκιο Μισίμα στο πεζό ποίημά του που είναι ενσωματωμένο στο μυθιστορηματικά γραμμένο αυτοβιογραφικό έργο που υπήρξε η αφορμή της μεγάλης φήμης του, αποδεικνύοντας τρόπον τινά ότι ο Μισίμα έζησε μια απολύτως συνεπή ζωή, επινοώντας τον εαυτό του. Αλλά θα μπορούσε να είναι και η χρησμική δύναμη ενός σπουδαίου κειμένου. Μια χαραμάδα φωτός στη ζωή ενός 23άχρονου απ’ όπου χώρεσε και όλο το μέλλον.

Με ύφος φλογερό, μεγαλειώδη ειλικρίνεια και ακρίβεια, θέτοντας μεγάλα ερωτήματα όσον αφορά τη ζωή, τον θάνατο, την ηδονή και την οδύνη, το ηθικό και το ανήθικο, ο Μισίμα στις «Εξομολογήσεις μιας μάσκας» αποδεικνύει ήδη τον μεγάλο συγγραφέα που θα συναντήσουμε στο μέλλον. Αλλά προοιωνίζει και τον ηρωικό, σχεδόν θεατρικό θάνατό του.

Νεώτερη αναγνώστρια προσπαθούσα να διακρίνω στη λογοτεχνία αυτό το πρόσωπο και το προσωπείο. Με τα χρόνια κατάλαβα ότι μια ιστορία είναι αληθινή αναλόγως με τη συγκίνηση που προκαλεί και ουδεμία σχέση έχει αν ταυτίζεται ή ότι το πρόσωπο και το προσωπείο.

Στις συνεντεύξεις του τεύχους, η Γεωργία Χάρδα με τον τούρκο συγγραφέα Μετίν Αντιτί («Οι ήρωες των μυθιστορημάτων μου είναι ζωντανά όντα»), η Βιργινία Αυγερινού με τον Γιάννη Αγγελή («Ο μοναδικός τρόπος να αντικρίσουμε το φως μας, είναι να πάρουμε το ρίσκο να βαδίσουμε μέσα στο προσωπικό σκοτάδι μας»), η Αγγελική Σπηλιοπούλου με τον Φώτη Δούσο («Δεν είναι εύκολο να αντικρίσει κανείς τον εαυτό του»), προσπαθούν να αναδείξουν και πρόσωπο και προσωπείο.

Οι συγγραφείς του τεύχους, Yukio Mishima, Σάρα Μπέρστάιν, Γιόζεφ Πάνεκ, George Simenon, Ορχάν Παμούκ, Κλεοπάτρα Λυμπέρη, Λίλια Τσούβα, Τόλης Νικηφόρου, Πέτρος Κασιμάτης, Μαρία Ανδρικοπούλου, Ξανθίππη Ζαχοπούλου, Emma Cowell, Βιόλα Αρντόνε, Καρολίνα Σούτι, Antonio Lobo Antunes, Πατρίκ Ρεινάλ, Τανέρ Άκσαμ, Bernhard Schlink… μέσα στο έργο τους ενώνουν, όπως μοναδικά κάνει η λογοτεχνία, το πρόσωπο με το προσωπείο τους.

Εξάλλου είπαμε «Ο άνθρωπος είναι λιγότερο ο εαυτός του όταν μιλάει ως ο εαυτός του. Δώσ’ του μια μάσκα και θα σου πει την αλήθεια», Όσκαρ Ουάιλντ

 

 

Με την ίδια αγάπη πάντα,

Ελένη Γκίκα

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες:
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top