Fractal
Home / ΜΟΥΣΙΚΗ / ☆ Βυζαντινά πάθη. Eντυπωσιακή παγκόσμια πρεμιέρα σε κατανυκτική ατμόσφαιρα για το ορατόριο του Χρήστου Σαμαρά.
20/04/2022, 11:43 πμ

☆ Βυζαντινά πάθη. Eντυπωσιακή παγκόσμια πρεμιέρα σε κατανυκτική ατμόσφαιρα για το ορατόριο του Χρήστου Σαμαρά.

  Γράφει η Τζένη Μανάκη //

 

 

ΕΝΤΥΠΩΣΙΑΚΗ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΠΡΕΜΙΕΡΑ 

ΣΕ ΚΑΤΑΝΥΚΤΙΚΗ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑ

 

 ΒΥΖΑΝΤΙΝΑ  ΠΑΘΗ

ΟΡΑΤΟΡΙΟ ΤΟΥ ΧΡΗΣΤΟΥ ΣΑΜΑΡΑ

 

 

Στη σκηνή της Αίθουσας Φίλων Μουσικής του Μεγάρου Μουσικής Θεσσαλονίκης παρουσιάστηκε την Παρασκευή 15 Απριλίου 2022,  σε εντυπωσιακή παγκόσμια πρεμιέρα, με περισσότερους από 120 καλλιτέχνες, το κατανυκτικό ορατόριο του Χρήστου Σαμαρά  ΒΥΖΑΝΤΙΝΑ ΠΑΘΗ, μία σύζευξη κλασικής και βυζαντινής μουσικής, σε συνδυασμό με τον Θείο Λόγο.

 

Ο συνθέτης Χρήστος Σαμαράς ανάμεσα στις κυρίες Τσόκανου και Κωνσταντινίδη

 

 

Η Κρατική Ορχήστρα Θεσσαλονίκης υπό τη μουσική διεύθυνση της Ζωής Τσόκανου, η Μικτή Χορωδία Θεσσαλονίκης σε διδασκαλία Μαίρης Κωνσταντινίδου και ο Χορός Ψαλτών ‘Θεσσαλονίκη’ υπό τον χοράρχη Αντώνη Κωνσταντινίδη καθώς και ο αγαπημένος αξιόλογος ηθοποιός Λεωνίδας Κακούρης στο ρόλο του αφηγητή, απέδωσαν το κατανυκτικό ορατόριο του πολυβραβευμένου Έλληνα συνθέτη, ο οποίος συγκινημένος δέχτηκε το παρατεταμένο θερμό χειροκρότημα του κοινού στο τέλος της βραδιάς.

Είχε προηγηθεί εισαγωγική ομιλία του Χρήστου Σαμαρά στο φουαγιέ του Μεγάρου, όπου ανέλυσε στο κοινό το έργο, τις προθέσεις του, και τις συνθήκες από τις οποίες προέκυψε.

 

 

 

Ο Χρήστος Σαμαράς κατά τη διάρκεια της ομιλίας του στο φουαγιέ του ΜΜΘ

 

 

 

ΒΥΖΑΝΤΙΝΑ ΠΑΘΗ

Α’ εκτέλεση

Από τον Αντώνη Ι. Κωνσταντινίδη 

Δρ. Μουσικολόγο

Αντιπρόεδρο ΔΣ Ε.Τ.Ο.Σ. / Κ.Ο.Θ.

Στα “Βυζαντινά Πάθη”, έργο γραμμένο το 2018 για μεγάλη ορχήστρα, μικτή χορωδία, βυζαντινό χορό και αφηγητή στο ρόλο του Ευαγγελιστή, ο συνθέτης Χρήστος Σαμαράς επιλέγει και υιοθετεί μία ανανεωμένη φόρμα “ορατορίου”. Ακολουθεί ενσυνείδητα και προσαρμόζει την έμπνευσή του στα ομοειδή πρότυπα της δυτικής θρησκευτικής λόγιας παράδοσης, αναφερόμενος σε μουσικές δημιουργίες που αντλούν την θεματική τους από το βιβλικό κείμενο και τον ευαγγελικό λόγο, τη ζωή και τα Πάθη του Χριστού. Μ΄ αυτόν τον τρόπο, προσθέτει τελικά το έργο του δίπλα στις μεγάλες, ιστορικές συνθέσεις των οποίων οι απαρχές εντοπίζονται ήδη πριν από την εποχή του μπαρόκ και τα φημισμένα “Κατά Ματθαίον Πάθη” του J.S.BACH ή τη μεταγενέστερη κλασική “Δημιουργία” του HAYND. Εκεί ακριβώς μπορεί να εντοπισθεί και το κοινό σημείο αναφοράς, ο μίτος που μεταφέρει το παρελθόν στη σύγχρονη εποχή που ενώνει το έργο με την αναζήτηση της μουσικής ιδέας και έμπνευσης.

Η αφετηρία του λόγου βρίσκεται στα κείμενα τα οποία αντλούνται από τους Ευαγγελιστές, κυρίως από τον Ιωάννη και τον Ματθαίο και τα οποία επανατοποθετούνται προσεκτικά στο σύγχρονο έργο, ως αξεπέραστες διαχρονικές αποτυπώσεις  στην ελληνιστική κοινή και δραματικές μαρτυρίες της άκρας ταπείνωσης και της υπέρτατης θυσίας. Είναι το μέλος, η μουσική πορεία της Προδοσίας, της Σύλληψης και της Σταύρωσης η οποία οριοθετεί στη μουσική γραφή την αναζήτηση του συνθέτη. Ο Σαμαράς νοηματοδοτεί εύληπτα την ιδέα του έργου και την αποτυπώνει σε τέσσερα μέρη, απεικονίζοντας ταυτόχρονα την εσωτερικότητα και τις αισθητικές εντάσεις του Πάθους με δόκιμες ενορχηστρωτικές επιλογές, πειραματισμούς, δραματουργικά στοιχεία και οικονομία μέσων. 

Στα “Πάθη”, οι πρωτογενείς εμπνεύσεις αναζητούνται από τον συνθέτη στο υλικό που προσφέρει το μονόφωνο βυζαντινό μέλος. Στη διακριτή γραφή του έργου τα μονόφωνα ψάλματα μεταμορφώνονται “εν φωναίς, εν χορδαίς και οργάνοις, έν ήχω σάλπιγγος και κυμβάλους ευήχους” ευφάνταστα και δημιουργικά σε μία σύνθετη σύγχρονη πολυφωνική έκφραση.

Η τροπικότητα των βυζαντινών ήχων μετατρέπεται και αυτή στην ορχηστρική γραφή σε μία άλλη μουσική γλώσσα. Οι ιδιωματισμοί των τροπαρίων, οι μελωδικές τους γραμμές, οι θέσεις και τα μοτίβα γίνονται μελωδικά δάνεια τα οποία ο συνθέτης μεταπλάθει για τη μικτή Χορωδία που καθ’ υπακοήν κανοναρχείται, αντιφωνικά διαλέγεται, συμπορεύεται ή και συγκρούεται με την ορχήστρα και τον χορό των Ψαλτών.

Το βυζαντινό μέλος παραμένει στο έργο του συνθέτη ως ένας διαρκής φανερός ή υφέρπον μελωδικός υπομνηματισμός, ένας υπαρκτός απόηχος, αντιδάνειο από τη νεότερη πατριαρχική ψαλτική παράδοση. Είναι ευδιάκριτες στον ακροατή οι γνωστές μελωδίες, παραπομπές στο μελοποιητικό έργο του άρχοντος πρωτοψάλτου Κωνσαντίνου Πρίγγου (+1964) και του μελίρρυτου πρωτοψάλτου των Θεσσαλονικέων Χαρίλαου Ταλιαδώρου (+2021). Αναφορές, που οριοθετούν το αισθητικό πλαίσιο και νοερά ταξιδεύουν τον ακροατή, σ’ έναν οικείο μουσικό πολιτισμό με κοινό βίωμα το καθ’ ημάς εκκλησιαστικό γεγονός και τα ακούσματα από την εσπέρα της Μεγάλης Πέμπτης. Η μουσική κορύφωση επέρχεται στο έργο με την Σταύρωση.

Αντώνης Ι. Κωνσταντινίδης 

 

 

Η Ζωή Τσόκανου, αρχιμουσικός με πολλές επιτυχημένες διεθνείς συνεργασίες στο ενεργητικό της είναι η πρώτη γυναίκα που αναλαμβάνει τα ηνία ενός μεγάλου μουσικού οργανισμού στην Ελλάδα. Από το 2017 είναι η καλλιτεχνική διευθύντρια της Κ.Ο.Θ.

               

 

 

    

Ο συνθέτης ανάμεσα στους συντελεστές της συγκλονιστικής πρεμιέρας          

 

 

                                                                            

Ζωή  Τσόκανου      –      Μαίρη Κωνσταντινίδη     –     Λεωνίδας Κακούρης 

                         Διεύθυνση ορχήστρας                       Διεύθυνση Χορωδίας               Ηθοποιός- Αφηγητής 

            

 

O Λεωνίδας Κακούρης αφηγούμενος ευαγγελικά αποσπάσματα Χρήστος Σαμαράς, Μαίρη Κωνσταντινίδη, Ζωή Τσόκανου,  Λεωνίδας Κακούρης και ο Δρ Μουσικολογίας Αντώνης Κωνσταντινίδης

 

 

 

 

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: , ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top