☆ Νέες εκδόσεις: 12 καινούργια βιβλία

Επιμέλεια: Ελένη Γκίκα //

 

Ελληνική πεζογραφία:

Ρέα Γαλανάκη «Εμμανουήλ και Αικατερίνη», εκδ. Καστανιώτη, σελ. 418

Σ’ αυτό το μυθιστόρημα αναζητώ ποιοι υπήρξαν οι «γνωστοί-άγνωστοι» γονείς μου – όπως συνήθως είναι οι γονείς. Τι διαμόρφωσε τον Εμμανουήλ και την Αικατερίνη πριν παντρευτούν, πριν τους γνωρίσω, πριν συγκρουστούμε με σφοδρότητα, πριν συμφιλιωθούμε αργότερα. Από πού άντλησαν εκείνο το φορτίο πολιτισμών, νοοτροπιών, συμπεριφορών, ακόμη και ιστορικής οπτικής, που μοιραία μου κληροδότησαν.
Αναζήτηση επιτρεπτή, αν όχι και απαραίτητη στην ώριμη ηλικία ενός παιδιού, ενός συγγραφέα – όπως είναι πλέον η δική μου. Παραδόξως, μόνο τώρα αφέθηκαν σε εξομολογήσεις τα κατάλοιπα των νεκρών γονέων, μόνο τώρα αποκρίθηκαν στις ερωτήσεις μου οι παλιές μαυρόασπρες φωτογραφίες τους. Η μνήμη μου ανακάλεσε πιο εύκολα τις οικογενειακές προφορικές εξιστορήσεις, που τόσο πολύ διαφέρουν από στόμα σε στόμα, από άντρα σε γυναίκα, από δωμάτιο σε δωμάτιο, από εποχή σε εποχή. Βρέθηκα στους τόπους, όπου σε ποικίλους χρόνους και σε καιρούς δύσκολους είχαν ζήσει: ιστορικά χωριά της Κρήτης, προπολεμική Βιέννη και Μπορντό,
Αθήνα, Ηράκλειο κι άλλους ακόμη. Τόπους-σκηνικά, αφού ανέκαθεν η οικογένεια είναι ο βΒαθύς εκρηκτικός πυρήνας κάθε δράματος στη ζωή, στην τέχνη. Σ’ αυτά τα παραμύθια που δεν είναι παραμύθια αμφισβητώ, επινοώ, κατανοώ, εικάζω, σαρκάζω, και μάλλον συγχωρώ. Στο κάτω-κάτω οι γονείς είναι ο ένας μόνο από τους πολλούς καθρέφτες της αυτογνωσίας μας, ίσως ο πιο σκληρός αλλά και τρυφερός καθρέφτης. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Νίκος Παργινός «Το νησί της σωτηρίας», εκδ. Ψυχογιός, σελ. 496

Κέρκυρα, 1916. Δυο κόσμοι διαφορετικοί σμίγουν μοιραία, καθώς χιλιάδες Σέρβοι στρατιώτες και πρόσφυγες καταφθάνουν στο νησί του Ιονίου, μέσα στη δίνη του Μεγάλου Πολέμου. Μετά τον Αλβανικό Γολγοθά και την κατάληψη της χώρας τους, οι αποδεκατισμένοι Σέρβοι βρίσκουν έναν σωτήριο τόπο για να επουλώσουν τις αμέτρητες πληγές τους, μα τα βάσανά τους δεν έχουν τελειωμό, καθώς οι επιδημίες θα πλήξουν μεγάλο τμήμα των διασωθέντων. Στη σκιά ετούτης της πρωτοφανούς κατάστασης, ο έρωτας, αν και φαντάζει περιττή πολυτέλεια, έρχεται δικαιωματικά στο προσκήνιο και διατρανώνει το μεγαλείο του.
Μια ιστορία αγάπης μεταξύ ενός Σέρβου στρατιώτη, του Ντιμίτρι, και μιας Κερκυραίας, της Σωτηρίας, θα γεννηθεί απρόσμενα μέσα από τα αποκαΐδια του πολέμου και των κακουχιών. Εκείνη βιώνει έναν μαρτυρικό γάμο στη σκιά ενός αδίστακτου άρχοντα του νησιού. Εκείνος, κομμάτι ενός πολεμικού δράματος, ψάχνει απεγνωσμένα ελπίδα σε τούτον τον τόπο. Ο έρωτάς τους γεννιέται παράδοξα, γεφυρώνοντας δεσμεύσεις, πατρίδες, συνθήκες, κόσμους, ενάντια σε όλους και όλα. Μα είναι αποφασισμένοι να τον τιμήσουν. Θα τα καταφέρουν; (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Κώστας Κρομμύδας «Δούρειος ίππος», εκδ. Διόπτρα, σελ. 464

Το Αιγαίο είναι ένα καζάνι που βράζει, με Ελλάδα και Τουρκία να παίζουν το πιο ριψοκίνδυνο παιχνίδι εξουσίας ως τώρα.
Η Ισιδώρα τρέχει στην κόψη του χρόνου να μεταφέρει μια σημαντική πληροφορία στα υπόγεια της Εθνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών, θέτοντας σε κίνδυνο όχι μόνο τη ζωή της, αλλά και την ειρήνη στην περιοχή.
Θανατηφόρες παραπλανήσεις και επτασφράγιστα μυστικά σε μια ιστορία όπου η εμπιστοσύνη, η προδοσία, τα μυστικά και ο έρωτας ακροβατούν σε τεντωμένο σχοινί.
Η Ισιδώρα στο πρόσωπο και στον έρωτα ενός άνδρα αναζητά την αλήθεια, αγνοώντας πως κάθε προσπάθεια να αποφύγει το πεπρωμένο της την οδηγεί να το συναντήσει.
Στο τέλος καταλαβαίνει ότι ο Δούρειος Ίππος κάθε ανθρώπου είναι όσα κρύβει στην καρδιά του. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Γεωργία Συλλαίου «Ο δικός της καθρέφτης», εκδ. Πόλις, σελ. 144

Σε μια απομακρυσμένη γειτονιά της Αλεξανδρούπολης, μια οικογένεια μοιράζεται σε δύο αντικριστά σπίτια. Οι γυναίκες, σύζυγοι και θυγατέρες, δεν φαίνεται να απολαμβάνουν ειδυλλιακή μεταχείριση. Όταν ένα πρωινό ο πατέρας-αρχηγός της οικογένειας βρίσκεται νεκρός στην αυλή, κύριο μέλημα των συγγενών θα είναι η απόκρυψη των συνθηκών του θανάτου του, όπως και η συγκάλυψη του επαίσχυντου μυστικού που τον προκάλεσε.
Δύο γυναίκες, ανιψιές του νεκρού, καταφέρνουν να δραπετεύσουν από τον οικογενειακό κλοιό και διηγούνται παράλληλα με τη δική τους ιστορία, τη σχέση τους με την κόρη του νεκρού θείου τους, τη Νόρα.
Η Νόρα, ευφυής και ασταθής ψυχικά, είναι το κύριο πρόσωπο της ιστορίας. Γίνεται αντικείμενο λατρείας και διεκδίκησης των δύο γυναικών που αφηγούνται τα γεγονότα, δίνοντας η καθεμιά τη δική της εκδοχή. Ο καθρέφτης είναι ο τρόπος που χρησιμοποιούν για να διηγηθούν και, ταυτόχρονα, να προστατευτούν από μια αμφιλεγόμενη αλήθεια, από τον τρόμο και από την πρόσωπο με πρόσωπο αντιμετώπιση της πραγματικότητας. Όπως ο Περσέας, χρησιμοποιούν τον καθρέφτη ως μέσο για να αντικρίσουν τα γεγονότα και την κατά κράτος επικράτηση του κακού χωρίς να μαρμαρώσουν. Οι έννοιες της δικαιοσύνης, της τιμωρίας, της συγχώρεσης και της εξιλέωσης παραμένουν μετέωρες. Ο καθρέφτης, ανάλογα με τη γωνία που τον κοιτάς, αντανακλά κάθε φορά μια διαφορετική εικόνα.
Τρεις γυναίκες, τρεις χώρες, τρεις πόλεις. (Ελλάδα, Ιταλία και Σουηδία). Μέσα στο σκοτεινό πλαίσιο της αφήγησης, κινούνται και τρία φωτεινά πρόσωπα: Ένας νεαρός αγρότης από την Αλεξανδρούπολη, μια μετανάστρια από τη Ρωσία και μια Ιταλίδα καθηγήτρια.
Τρεις γυναίκες από την παιδική τους ηλικία μέχρι την ενηλικίωση, δύο εκδοχές της πραγματικότητας και μία ακόμα, αυτή της Νόρας, που δεν υπάρχει πουθενά. Ο δικός της καθρέφτης μένει σιωπηλός μέχρι το τέλος. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Δημήτρης Κανελλόπουλος «Στα χρόνια του κόκκινου κόμη», εκδ. Καστανιώτη, σελ. 210

Μια κατάθεση εμπειρίας και μνήμης ενός κόσμου που δεν υπάρχει πια: εκείνου της ισότητας και της δικαιοσύνη, για τον οποίο αγωνίστηκαν εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον πλανήτη. Το φθινόπωρο του 1978 ο συγγραφέας, ανυποψίαστος, βρέθηκε στη Ρουμανία για σπουδές. Την έκπληξη των πρώτων ημερών διαδέχτηκε ένα ισχυρό σοκ. Οι εικόνες που με ταχύτητα εναλλάσσονταν του δημιούργησαν σύγχυση. Σιγά-σιγά αισθάνθηκε να καταρρέει η πίστη του, καθώς αντί για ελευθερία και κοινωνική δικαιοσύνη αντίκριζε τον ζόφο του ολοκληρωτισμού. Όλα θαρρείς και ήταν προφητείες του ‘Οργουελ. Οι επίσημες αρχές και ο ιδιόμορφος ηγέτης της χώρας μιλούσαν, παρά το Δελτίο Τροφίμων, για μια «πολύπλευρα» αναπτυγμένη κοινωνία. Στο βιβλίο καταγράφεται το κυνήγι της επιβίωσης μιας παρέας φίλων. Ο κόσμος που περιγράφεται είναι πράγματικός. Η αντίληψη ότι θα δημιουργηθεί μια κοινωνία όπου η ανθρώπινη ευτυχία θα είναι αιώνια -αντίληψη βασισμένη στις θεωρίες των δύο προηγούμενων αιώνων- κατέρρευσε οριστικά, αποδεικνύοντας ότι καμιά βεβαιότητα δεν μπορεί να οδηγήσει με απόλυτο τρόπο στην ευτυχία όλων των ανθρώπων. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Κωνσταντίνα Γιαχαλή «Ποτέ δεν ξέρεις», εκδ. Αρμός, σελ. 736

Το μακρινό 2004, με τους Ολυμπιακούς Αγώνες, το Euro και το Shake it στην Eurovision, η Κατερίνα με πλούσιο βιογραφικό σε αποτυχημένες έως καταστροφικές σχέσεις έχει κατεβάσει τα ρολά στην αγάπη, αποφασισμένη να μην ξανακάνει τα ίδια λάθη. Ο έρωτας όμως δεν ρωτάει και την βρίσκει ακριβώς εκεί που έχει κρυφτεί: σπίτι της, στον νέο της γείτονα που θα λειτουργήσει σαν καταλύτης όχι μόνο για την ίδια αλλά και για την παρέα της. Μια παρέα που είχε την τύχη να ζήσει σε μια εποχή που δεν ρωτάγαμε με αγωνία «έχεις δουλειά;», αλλά «έχεις γκόμενο;», που η ζωή έμοιαζε με ατέλειωτο πάρτι, υπήρχαν δουλειές, λεφτά, ευκαιρίες και κανείς δεν φανταζόταν τι μας περιμένει.
Από μια πολυκατοικία στα Ιλίσια μέχρι το λιμάνι της Ύδρας και τους πανηγυρισμούς για την νίκη της Ελλάδας στο Euro, η Κατερίνα και θα ερωτευτεί και θα φοβηθεί και θα κάνει πίσω κι οι φίλοι της θα τρέχουν να την βοηθήσουν να μην τα κάνει μαντάρα. Που θα τα κάνει, αλλά εμείς στο μεταξύ θα έχουμε γελάσει, γιατί αν δεν μπορείς να γελάσεις με τον φόβο, δεν μπορείς και να τον νικήσεις.
Και το 2004 ήταν χρονιά νίκης κόντρα σε κάθε προσδοκία.

 

Αστυνομικό μυθιστόρημα:

Χρήστος Μαρκογιαννάκης «Στον 5^ο όροφο της Νομικής», εκδ. Μίνωας, σελ. 348

Πέμπτος όροφος της Νομικής Αθηνών, Τομέας Εγκληματολο­γίας. Ο υποψήφιος διδάκτορας Άγγελος Κονδύλης ανακαλύπτει το πτώμα της Οχιάς, κατά κόσμον καθηγήτριας Λαμπρινής Σιώμου, πριν δολοφονηθεί κι αυτός με τη σειρά του.
Ο αστυνόμος του Τμήματος Ανθρωποκτονιών Αττικής Χριστόφορος Μάρκου, απόφοιτος του τομέα και παλιός γνώριμος των θυμάτων, αναλαμβάνει την έρευνα της διπλής ανθρωποκτονίας.
Κινούμενος στο σκοτάδι του πέμπτου ορόφου, σ’ έναν λαβύρινθο μυστικών, διαπλοκής, προσωπικών εμπαθειών κι ακαδημαϊκών φιλοδο­ξιών, καλείται να ανακαλύψει με τη βοήθεια ενός «πασπαρτού» ποιος μετέτρεψε το κτίριο του πανεπιστημίου σε σκηνικό δολοφονιών, και ν’ απαντήσει: Υπάρχει, τελικά, το τέλειο έγκλημα;

Αλέξης Μοστριός «Ο Χαράκτης», εκδ. Bell, σελ. 424

Το τέλος του καλοκαιριού στο όμορφο νησί της Νάξου σηματοδοτεί την αρχή μιας σειράς από περίεργα και ανεξήγητα εγκλήματα, θύματα των οποίων είναι γυναίκες που δε φαίνεται να έχουν κάποια σχέση μεταξύ τους. Ο δολοφόνος αφήνει πάνω τους την «υπογραφή» του, υποχρεώνοντας τις τοπικές Αρχές να ζητήσουν τη συνδρομή του Τμήματος Ανθρωποκτονιών και των έμπειρων στελεχών του.
Την υπόθεση θα αναλάβει η αστυνόμος Μαίρη Σίμου. Χωρίς τη βοήθεια του συνεργάτη της Ωρίωνα Άστρου, που βρίσκεται σε διαθεσιμότητα, πρέπει να βρει γρήγορα την απάντηση στο γρίφο βάζοντας τον εαυτό της σε άμεσο κίνδυνο. Τα εγκλήματα συνεχίζονται, η τοπική κοινωνία βρίσκεται σε πανικό και το μέλλον της στο Σώμα διαγράφεται σκοτεινό, καθώς την ώρα που η βοήθεια δε φαίνεται να έρχεται από πουθενά ο δολοφόνος μοιάζει να βρίσκεται πάντα ένα βήμα μπροστά.

 

Λογοτεχνικές μελέτες:

Άρης Μαραγκόπουλος «Αγαπημένο Βρωμοδουβλίνο», Τόποι και Γλώσσες στο Ulysses του Τζέιμς Τζόις, εκδ. Τόπος, σελ. 312

Το “Αγαπημένο Βρωμοδουβλίνο” είναι ένας εικονογραφημένος πλοηγός στο, κατά γενική ομολογία, πιο επιδραστικό μυθιστόρημα του εικοστού αιώνα, στο “Ulysses” του ΤζέιμςΤζόις. Δεν είναι οδηγός περιήγησης στη σύγχρονη ιρλανδική πρωτεύουσα, ούτε καν ρομαντικός οδηγός για το όποιο περισωθέν Δουβλίνο του 1904 (αυτό που, για τουριστικούς λόγους, έχει μεταβληθεί τις τελευταίες δεκαετίες σε θεματικό πάρκο Τζόις).
Το “Αγαπημένο Βρωμοδουβλίνο” αφορά τους ναυτιλλομένους στο τζοϊσικό αρχιπέλαγος της γραφής, τους εραστές του έπους μιας ομηρικής υπερ-πόλης, εκείνης που αποτελεί τον απόλυτο και μόνο πρωταγωνιστή του μυθικού αυτού κειμένου.
Διότι, όπως θα διαπιστώσει ο αναγνώστης του παρόντος πλοηγού, το τζοϊσικό, το κατά “Ulysses” Δουβλίνο είναι μια συμπεριληπτική πόλη, μια πόλη-ούτις, πόλη του Κανένα και του Καθένα: μια εκ διαφορετικών κειμένων σχεδιασμένη φαντασιακή πόλη που εκτείνεται σε πλήθος λογοτεχνικούς “Τόπους”· μια πόλη που αντλεί ζωή από την υφολογική πανσπερμία των λογοτεχνικών “Γλωσσών” δια των οποίων εκφράζεται.
Το “Αγαπημένο Βρωμοδουβλίνο” είναι, επομένως, ένα μυητικό βιβλίο γι’ αυτή την πολλαπλώς συμβολική πόλη. Διά των αποθησαυρισμένων τζοϊσικών εικόνων και των αντίστοιχων αντιπροσωπευτικών μεταφρασμάτων από το “Ulysses” που παρακολουθούν κεφάλαιο προς κεφάλαιο το πρωτότυπο, αυτό το βιβλίο πλουτίζει τον αναγνώστη που ταξιδεύει στους Τόπους και στις Γλώσσες της παγκόσμιας λογοτεχνίας. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

 

Ιστορία- εθνολογία:

Jimmy Jamar «Φιλέλληνες 14 Προσωπογραφίες», Πρόλογος: Ζαν- Κλοντ Γιουνκέρ, Μετάφραση: Χριστιάνα Μπουρλογιάννη- Βράιλα, εκδ. Μελάνι, σελ 270

Τις τελευταίες δεκαετίες εκατομμύρια τουρίστες απ’ όλο τον κόσμο επισκέπτονται κάθε χρόνο την Ελλάδα. Στην πραγματικότητα αυτή η παράδοση έρχεται από πολύ παλιά: τον 19ο αιώνα οι περισσότεροι Ευρωπαίοι συγγραφείς ήταν μέρος του κινήματος φιλελληνισμού που σάρωνε την Ευρώπη κατά τη διάρκεια του πολέμου της Ανεξαρτησίας των Ελλήνων κατά των Οθωμανών, και αμέσως μετά.
Τι το τόσο ελκυστικό έχει αυτή η μικρή χώρα της νοτιοανατολικής Ευρώπης, σε σημείο που πολλοί διανοούμενοι δεν έπιασαν μόνο την πένα, αλλά κάποιες φορές ακόμα και τα όπλα, προκειμένου να την υπερασπιστούν;
Μια λέξη αντίστοιχη του «φιλέλληνα», είναι αλήθεια, δεν έχει δημιουργηθεί στα γαλλικά για κανέναν άλλο λαό. Γιατί λοιπόν; Αυτό το ερώτημα απαντά ο Jimmy Jamar, ξεκινώντας από την προσωπική του εμπειρία, δίνοντας τον λόγο σε 14 προσωπικότητες που καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα της ιστορίας, ξεκινώντας από τον αυτοκράτορα Αδριανό. Ανάμεσά τους συναντάμε τη Ζακλίν ντε Ρομιγί, τη Μαργκερίτ Γιουρσενάρ, τον Ζακ Λακαριέρ, αλλά και τον Βύρωνα, τον Λόρενς Ντάρελ, τον Χένρι Μίλερ, τον Ζυλ Ντασέν και τον Λέοναρντ Κοέν. Η έρευνα αυτή κινείται πάνω σε δύο άξονες: γιατί η Ελλάδα; (ποιο ήταν το στοιχείο αυτό που προκαλεί τη σύνδεσή τους μαζί της); Και, τι ακριβώς έκαναν ώστε να τους αξίζει ο τίτλος του «Φιλέλληνα»; (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

 

Ποίηση:

Μαρία Κοπανίτσα «Έπεσα στα τέσσερα», εκδ. Πόλις

Δείγμα γραφής:

ΑΠΟΧΑΛΙΝΩΣΗ, ΞΕΦΑΝΤΩΜΑ

Τραλαλά τραλαλό όταν φύγει κάποιος που αγαπώ,
φτάνω μέχρι τον εκτραχηλισμό.
Εκχωρώ κάθε ασφάλεια στην τύχη και τον φύλακα άγγελο που έχω για να μην πληγωθώ πέφτοντας κατά λάθος στο πάτωμα εννοώ και το ρίχνω στα βαρβιτουρικά και το ποτό.
Βέβαια, όπως καταλαβαίνετε, και αυτή τη συμπεριφορά σκέφτηκα από μωρό παιδί πως, άμα
μεγαλώσω τόσο όσο μου χρειαστεί,
να την ακολουθήσω
για να αποποιηθώ τη στενοχώρια,
και –τι άλλο;– την εγκατάλειψη!

Στέφανος Ρέγκας «Είδη γνώσης», εκδ. Πόλις, σελ. 48

Δείγμα γραφής:

ΤΟ ΝΕΟ ΟΡΓΑΝΟ

στον Πωλ

Άλλαξες εποχή και όνομα,
βρήκες ένα σπίτι για να μείνεις, μπήκες απ’ το παράθυρο
κι έπιασες να παλεύεις με την πόρτα. Δεν είχε τζάμι
κάσα πόμολο δεν κουνήθηκε
ούτ’ έναν πόντο
όσο κι αν έσπρωξες.
Τα παράτησες
επανήλθες στο παράθυρο
–πλέον απαγορευτικά ψηλό–
κι άρχισες να καλείς,
απαλά στην αρχή, μετά
όλο και τολμηρότερα.
Πλησίασα.
Είχες αλλάξει,
μα είχα αλλάξει κι εγώ..