Fractal
Home / ΜΟΥΣΙΚΗ / Μουσική των Νεώτερων Χρόνων (1830-1945)
22/09/2020, 11:29 μμ

Μουσική των Νεώτερων Χρόνων (1830-1945)

Γράφει η Βάσω Κιούση //

 

Η μουσική στην Αθήνα

 

 

Ας δούμε τι γίνεται στην Αθήνα, όπου από το 1828 μέχρι το 1865 έρχονται ξένοι θίασοι, κυριαρχούν οι ιταλικές μελωδίες, δεν δημιουργείται όμως καμιά ελληνική μουσική. Το 1880 γίνεται η πρώτη προσπάθεια δημιουργίας ελληνικού τραγουδιού και αρχίζει η περίοδος του Αθηναϊκού τραγουδιού, που έχει βέβαια αφομοιώσει το ιταλικό στοιχείο και θεωρείται πλέον ελληνική δημιουργία.

 

 

O Καρρέρ, ο Λαμπελέτ και ο Λαυράγκας είναι εκείνοι που αρχίζουν να χρησιμοποιούν στις συνθέσεις τους ελληνικά στοιχεία, ιδρυτής όμως της Εθνικής Μουσικής Σχολής, που γεννιέται στις αρχές του 19ου αι. θεωρείται ο Μανώλης Καλομοίρης και πλαισιώνεται από τους Δ. Λάλα, Μάριο Βάρβογλη, Δ. Λεβίδη, Αιμ. Ριάδη, Γ. Πονηρίδη, Γ. Σκλάβο, Ορ. Αργυρόπουλο, Κ. Σφακιανάκη, Π. Πετρίδη, Αν. Νεζερίτη, Λ. Μαργαρίτη, Γ. Κωνσταντινίδη, Λ. Ζώρα, Γ. Κοζάσογλου, Λ. Ξένο και Παλλάντιο. Προσπαθούν στις συνθέσεις τους να συμβιβάσουν την ανατολική με τη Δυτική μουσική απ’ όπου δανείστηκαν τις μουσικές φόρμες και τον τρόπο ενορχήστρωσης. Έτσι, εναρμονίζουν τα δημοτικά μας τραγούδια και τη βυζαντινή μουσική με τον μείζονα και ελάσσονα τρόπο της Δύσης, με αποτέλεσμα να μην ερμηνεύονται αυθεντικά τα τραγούδια, γιατί απλοποιούνται τα μελίσματα και τα μικροδιαστήματα, που δεν μπορούν να αποδοθούν με τον δυτικό τρόπο. Αργότερα, οι έλληνες τροβαδούροι Σ. Μπεκατώρος, Χρ. Στρουμπούλης, Δ. Ρόδιος, Τ. Ξανθόπουλος, Ν. Κόκκινος, Στ. Μίνος, Λ. Ζαχαρόπουλος, Ι. Καρατζάς, Τ. Μαρίνος κ.α. όπως ο Χατζηαποστόλου (γνωστός για τις οπερέτες του) και ο Αττίκ (που δημιουργεί ξεχωριστά ελληνικά τραγούδια) γράφουν άριες ή θούρια επηρεασμένα από την ιταλική μελωδία αλλά με ένα δικό τους ύφος, πάνω σε ποιήματα των Αχ. Παράσχου, Ραγκαβή, Βαλαωρίτη, Καρασούτσα κ.α. που έχουν σαν θέμα τους τον έρωτα και τον πατριωτισμό.

Έτσι στο τέλος του 19ου αι. δημιουργείται ένα είδος καντσονέτας με εύθυμο και συναισθηματικό ύφος, με δημοτικοφανή ή ιταλίζουσα μελωδία, που τραγουδιέται στον μείζονα ή ελάσσονα τρόπο της δυτικής μουσικής από μια φωνή με συνοδεία πιάνου ή κιθάρας ή άλλων οργάνων ή από δύο φωνές πρίμο-σεκόντο και φυσικά με την επίδραση της ιταλικής μελωδίας και της επτανησιακής καντάδας γεννιέται, με το ίδιο ύφος, η Αθηναϊκή καντάδα.

 

 

Επίσης, στο τέλος του 19ου αι. δημιουργείται στην Αθήνα το Κωμειδύλλιο. Θεατρικό είδος, ηθογραφική κωμωδία με θέματα από την σύγχρονη ζωή, με σάτιρα, σε δημοτική γλώσσα, που πλαισιώνεται από ιταλικά ελληνικά ή ανατολίτικα τραγούδια. Η μουσική είναι γραμμένη απλώς για να υπηρετεί τις ανάγκες του θεατρικού κειμένου, γι’ αυτό και δεν εξελίσσεται από μόνη της. Δημιουργοί της είναι ο Δημ. Κορομηλάς και ο Δημ. Κόκκος.

 

 

Το 1894-1921 δημιουργείται η Αθηναϊκή Επιθεώρηση, η οποία είναι μείγμα θεατρικών και παραθεατρικών στοιχείων, ελληνικών και ξένων και παρουσίαζε τα γεγονότα της εποχής με τραγούδια. Ο μέσος όρος τραγουδιών σε μια επιθεώρηση είναι 20-25. Η μουσική της είναι πιστή αντιγραφή της ευρωπαϊκής μουσικής και απλά προσαρμόζονται ελληνικοί στίχοι. Σιγά-σιγά όμως η επιθεώρηση αλλάζει ύφος, δεν παρουσιάζει επίκαιρα θέματα αλλά μόνο αποκριάτικα, γεγονός που αναγκάζει το κοινό να στραφεί προς την οπερέτα.

 

 

Η οπερέτα δημιουργείται γύρω στα 1916-1921 ενώ είναι γνωστή ήδη στους Έλληνες από τους ξένους θιάσους, από το 1871. Αναφέρεται σε επίκαιρα θέματα με εύθυμο, κωμικό ύφος σε δημοτική γλώσσα και σε ελαφρά ρομαντική ελληνική μουσική με επηρεασμό από τη βιεννέζικη οπερέτα και την ανατολίτικη μουσική. Συνθέτες οπερέτας είναι οι: Χατζηαποστόλου, Γ. Παπαϊωάννου, Θ .Οικονόμου, Σπ. Σαμάρας, Δ. Λαυράγκας, Λαμπελέτ, Ιωσήφ και Σπύρος Καίσαρης, Αττίκ, Γρ. Κωνσταντινίδης, Κώστας Γιαννίδης, Ιωσ. Ριτσιάδης, Χρ. Χαιρόπουλος κ.α. Ο Χατζηαποστόλου είναι εκείνος που αρχίζει να γράφει και σε μινόρε ενώ μέχρι τότε τα τραγούδια γράφονταν σε ματζόρε κλίμακες. Τα χρόνια περνούν, εμφανίζεται η δισκογραφία και το ραδιόφωνο, το θέατρο δεν είναι πια ο μόνος χώρος πληροφόρησης, η οπερέτα παρακμάζει ενώ η επιθεώρηση συνυπάρχει με το ραδιόφωνο.

 

 

 

Μουσικά  Παραδείγματα

Ελληνικό Μελόδραμα

 

 

Αθηναϊκό τραγούδι

 

Μένδρη Κάκια (Δυό πράσινα μάτια) Valse1945 – YouTube

 

Αθηναική καντάδα Το αλάτι της γης ΕΡΤ1 – YouTube

 

 

Κωμειδύλλιο

ΤΟ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΕΝΙΟ ΧΡΩΜΑ – Δημ. Κόκκου (1891) – YouTube

 

 

Αθηναϊκή Επιθεώρηση

Η ΑΘΗΝΑΙΚΗ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗ #1 – YouTube

 

 

Οπερέτα 1916-21

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΠΕΡΕΤΑ “Ο ΒΑΦΤΙΣΤΙΚΟΣ” Θ.ΣΑΚΕΛΛΑΡΙΔΗ – YouTube

 

https://www.youtube.com/watch?v=YWX291ucZLY

 

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: , ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top