Fractal
Home / RE-FRACTAL / Η μετάλλαξη του ΣΥΡΙΖΑ
09/09/2015, 9:45 πμ

Η μετάλλαξη του ΣΥΡΙΖΑ

του Νίκου Χατζηνικολάου // *

 

Πηγή: enthemata.wordpress.com

 

Η λέξη «μετάλλαξη» έγινε της μόδας. Όρος που έρχεται από τον χώρο της βιολογίας, μπήκε στο πολιτικό μας λεξιλόγιο μεταφέροντας αρνητικούς συνειρμούς: «ξαφνική αλλαγή ιδιότητας του οργανισμού η οποία κατόπιν μεταβιβάζεται κληρονομικά», είναι ο ορισμός που δίνει το Λεξικό του Ιδρύματος Τριανταφυλλίδη.

 

Σκίτσο του Eduardo Estrada, «El Pais», 14.7.2015

 

Ήμουνα μπροστά στην τηλεόραση εκείνο το βράδυ της 15ης Ιουλίου, όταν γινόταν η πρώτη συζήτηση στη Βουλή για τα προαπαιτούμενα της νέας συμφωνίας με τους δανειστές και άκουσα έναν βουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ να μιλάει. Δεν τον γνώριζα. Μου έδωσε την εντύπωση ότι μιλούσε με αγωνία και ειλικρίνεια. «Εκείνο που φοβάμαι», είπε, «είναι η μετάλλαξή μας, η μετάλλαξη του ΣΥΡΙΖΑ». Αυτό ήταν το βασικό νόημα που συγκράτησα.

Η «μετάλλαξη» του ΣΥΡΙΖΑ είναι όμως πραγματικότητα εδώ και καιρό. Είναι συνεχής και με βεβαιότητα θα συνεχιστεί. Ποιες ιδιότητες του οργανισμού του άλλαξαν, ποιες ενδέχεται ν’ αλλάξουν και προς ποια κατεύθυνση; Αυτά είναι τα ερωτήματα που τίθενται, που δίκαια μας απασχολούν, που κλέβουν τις νύχτες και τις κουβέντες μας.

Πρώτ’ απ’ όλα από κόμμα διαμαρτυρίας στην αντιπολίτευση έγινε, απ’ τα πράγματα, αλλά και χάρη στη δική του δημιουργική ενεργητικότητα, πρώτα λόγω της κρίσης, μετά λόγω των όσων υποστήριζε κατά τη διάρκεια της κρίσης και, τέλος, λόγω του αποτελέσματος των εκλογών, κόμμα εξουσίας. Είχε προηγηθεί η σημαντική περίοδος, διάρκειας δυόμισι ετών, όπου ήταν αξιωματική αντιπολίτευση. Όλα αυτά συνέβαλαν στην «ωρίμανσή» του θα λέγαμε παλαιότερα, πριν μας πιάσει η φοβία με τις μεταλλάξεις.

Για να είσαι «κόμμα εξουσίας» και να κυβερνάς μια χώρα πρέπει να αποδεχτείς κάποιους καταναγκασμούς. Πρέπει να έχεις μεγαλύτερη ομοιογένεια και συνοχή απ’ ό,τι είχες παλιά. Να δουλεύεις πιο εντατικά και πιο αποτελεσματικά, προετοιμάζοντας προσεχτικά κάθε βήμα σου. Πρέπει απ’ τη μια να σεβαστείς τις κοινοβουλευτικές παραδόσεις, κι απ’ την άλλη, ως κόμμα της Αριστεράς, να καινοτομήσεις χωρίς να βγεις από το πλαίσιο της νομιμότητας.

Ως κόμμα που κυβερνά έχεις προνόμια τα οποία δεν είναι μόνο θετικά. Αποτελούν και απειλές για σένα: έχεις αποκτήσει ένα γόητρο που δεν είχες, γιατί τώρα «έχεις εξουσία», και έχεις και οικονομικά προνόμια, τόσο ως κόμμα συνολικά όσο και τα στελέχη σου ατομικά όταν τοποθετηθούν σε καίριες θέσεις στη δημόσια διοίκηση. Η ιστορία με τα βουλευτικά αυτοκίνητα, που μερικοί άθλιοι δημοσιογράφοι θέλησαν να εκμεταλλευτούν, ήταν μία απ’ αυτές. Μικρή ιστορία, αν θέλετε, γιατί κανείς δεν παρανόμησε, αλλά παρόλα αυτά σημαντική σε συμβολικό επίπεδο.

Υπάρχουν όμως και τόσα άλλα, καθημερινά, που σε βάζουν σε δύσκολη θέση, δοκιμάζουν τις αντοχές σου και σε υποχρεώνουν «να προσαρμοστείς στα νέα δεδομένα»: πας το πρωί στο γραφείο και διαπιστώνεις ότι το έχουν καταλάβει διάφοροι διαμαρτυρόμενοι εκπρόσωποι επαγγελματικών ομάδων που υπάγονται στο Υπουργείο σου· κάποιοι τις νύχτες σπάνε βιτρίνες και καίνε αυτοκίνητα πολιτών διαμαρτυρόμενοι για κάτι· στο κέντρο της Αθήνας εισρέουν εκατοντάδες μετανάστες από τη Μέση Ανατολή και το Πακιστάν τους οποίους δικαίως υπερασπιζόσουνα όταν ήσουνα στην αντιπολίτευση. Τώρα όμως πρέπει να βρεις πρακτικές λύσεις γι’ αυτούς. Κι αυτό θέλει χρόνο, συνεννοήσεις και μικροσυμβιβασμούς.

Θα ήταν, λοιπόν, προτιμότερη «η συνέπεια»; Να μείνεις μακριά από την εξουσία που διαφθείρει ; Σε ατομικό επίπεδο, ως ηθική στάση, ποιος θα μπορούσε να σε κατηγορήσει; Φαντάζεστε όμως ένα πολιτικό κόμμα που αφήνει τους διεφθαρμένους να κυβερνούν με το επιχείρημα ότι δεν θέλει να κάνει παραχωρήσεις, γιατί αυτό είναι η απαρχή της ενσωμάτωσής του στο σύστημα της διαφθοράς; Και ποιος σε υποχρεώνει εσένα να γίνεις το ίδιο με τους άλλους μόλις αναλάβεις; Και ποιος σου έδωσε το δικαίωμα να ξεχάσεις ότι υποχρέωσή σου είναι να χτυπήσεις τη διαφθορά εσύ;

Όταν υποσχόσουνα πως μόλις έρθεις στην εξουσία «θα σκίσεις όλα τα μνημόνια» και στη συνέχεια θα πορευτείς «χωρίς μνημόνιο», δηλαδή χωρίς γραπτή συμφωνία με τους δανειστές, υποσχόσουνα κάτι που δεν μπορούσες να πραγματοποιήσεις.

Σίγουρα δεν εξαπατούσες όταν τα έλεγες αυτά. Ήταν η γνωστή υπεραισιοδοξία που σε χαρακτηρίζει στις καλές σου στιγμές την οποία συχνά, μετά τις αποτυχίες, διαδέχεται ο μηδενισμός και το αλληλοφάγωμα.

Μια χρεωκοπημένη χώρα πάντως, που ούτε εσύ θέλεις ούτε η μεγάλη πλειοψηφία των πολιτών της θέλει να βγει από την ευρωζώνη, δεν μπορεί να προχωρήσει χωρίς κάποιες συμφωνίες με τους δανειστές, κυρίως όταν δεν μιλάμε μόνο για αντιμετώπιση του χρέους αλλά και των τρεχουσών αναγκών για το επόμενο διάστημα. Ξέρεις κανέναν που δανείζει χρήματα χωρίς να απαιτεί να μπουν στο χαρτί οι όροι του δανεισμού και οι προθεσμίες επιστροφής των δανεικών; Γνωρίζεις κάποιον που θα δάνειζε αντίστοιχα ποσά υπό καλύτερους όρους; Το ερώτημα δεν είναι λοιπόν «ναι ή όχι σε συμφωνίες» (δηλαδή «ναι ή όχι σε Μνημόνια»), αλλά για τι είδους συμφωνίες μιλάμε: εκείνες που θα μας επιτρέψουν, μετά από χρόνια και σκληρή δουλειά, να βγούμε από τη χρεοκοπία και να σταθούμε στα πόδια μας ανεξάρτητοι (όσο είναι ανεξάρτητες και οι υπόλοιπες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης) ή αυτές που θα οριστικοποιήσουν τη μετατροπή της χώρας σε αποικία του ευρωπαϊκού Βορρά ;

Αυτό το πρόβλημα είναι μόνο δικό σου. Η σημερινή αντιπολίτευση δεν το είχε ποτέ. Γι’ αυτό και δεν το έθεσε ποτέ. Εδώ, ο Αρχηγός του Ποταμιού δήλωσε επανειλημμένα, αποδεχόμενος χωρίς επιφυλάξεις το δεδομένο της υποτέλειας: «φέρτε μια συμφωνία από τις Βρυξέλλες κι εμείς την υπογράφουμε»! Στο ίδιο πνεύμα, απλώς λίγο πιο διακριτικοί ήταν και οι άλλοι δύο. Που τί σημαίνει αν όχι ότι «εμείς, ό,τι κι αν μας ζητήσουν οι εταίροι, το αποδεχόμαστε»;

Τώρα, μόνον τώρα, μόλις φάνηκε ότι η συμφωνία θα ψηφιστεί και ότι έρχονται εκλογές, άρχισαν να στραβομουτσουνιάζουν και να λένε ότι μερικά σημεία της συμφωνίας δεν είναι δίκαια (!) κι ότι η κυβέρνηση δεν διαπραγματεύτηκε καλά (!!).

Εσύ όμως, κόμμα αριστερό, για το οποίο το ζήτημα της εθνικής κυριαρχίας αποτελεί απόλυτη προτεραιότητα, έχεις το πρόβλημα. Κι έτσι είδαμε όλοι με τα μάτια μας την απίστευτη σκηνή, ο πρωθυπουργός μιας χώρας-μέλους της ευρωζώνης και της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μόλις υπέγραψε τη συμφωνία μετά τον διαπραγματευτικό μαραθώνιο στις Βρυξέλλες και βγήκε από την αίθουσα, να δηλώνει δημόσια ότι μ’ αυτή τη συμφωνία ως βάση «θα προσπαθήσουμε να επανακτήσουμε την εθνική μας κυριαρχία»!

Διανοήθηκαν ποτέ οι προηγούμενοι κυβερνήτες της χώρας να αναγνωρίσουν ότι η εθνική κυριαρχία έχει απολεσθεί; Μα πώς να το κάνουν; Ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης Αντώνης Σαμαράς συμμετείχε στη σύνοδο κορυφής του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος στις Βρυξέλλες στο ξεκίνημα της διαπραγμάτευσης της νέας Κυβέρνησης με τους δανειστές, και το μόνο που είχε να πει (12 Φεβρουαρίου 2015), ήταν να ζητήσει από την κυβέρνηση της χώρας του να εφαρμόσει όσα ζητούσε η Τρόικα και να σεβαστεί τους όρους που οι Βρυξέλλες είχαν θέση στην Κυβέρνηση ΝΔ-ΠΑΣΟΚ. Τέτοιες συγκρίσεις, όπως και οι άλλες με τα Ζάππεια, παρηγορούν βέβαια αλλά τελικά δεν έχουν και πολύ νόημα. Γιατί εκείνο που ενδιαφέρει τώρα είναι η Αριστερά να βρει τον δρόμο της ως κυβερνώσα κοινωνικο-πολιτική δύναμη.

Ο ΣΥΡΙΖΑ ανέλαβε κάτω από τρομακτικά δύσκολες συνθήκες το ιστορικό έργο της εξυγίανσης και ανασυγκρότησης της χώρας.

Έκανε τον μεγάλο επώδυνο συμβιβασμό και υπέγραψε, «με το πιστόλι στον κρόταφο», κατά πλειοψηφία, με τίμημα μια μεγάλη διάσπαση που θα του κοστίσει αλλά για την οποία δεν ευθύνεται παρά μόνο για την τόλμη του να αναλάβει την ιστορική ευθύνη, μια συμφωνία με τις ηγέτιδες δυνάμεις της ευρωζώνης.

Ως εδώ καλά. Και οι εκλογές απαραίτητες για να ξεκαθαρίσει το τοπίο. Δεν χρειάζονται ανταλλαγές προσβλητικών χαρακτηρισμών. Ο καθένας έκανε τις επιλογές του. Ο τόπος όμως πρέπει να προχωρήσει.

 

 

* Ο Νίκος Χατζηνικολάου είναι ιστορικός της τέχνης, ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Κρήτης

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: , ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top