Fractal
Home / ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ / Το Ταξίδι της Μάθησης στον Ψηφιακό Κόσμο
26/05/2020, 9:50 μμ

Το Ταξίδι της Μάθησης στον Ψηφιακό Κόσμο

Γράφει ο Χρήστος Δούκας //

 

 

Οι ψηφιακές τεχνολογίες και οι σύγχρονοι κοινωνικοί κόσμοι της εργασίας και της πολιτείας,  αναζητούν μια νέα εκπαιδευτική απάντηση. Η πρόκληση βρίσκεται στο σχεδιασμό και την ανάπτυξη  πιθανών νέων πρακτικών μάθησης αξιοποιώντας την τεχνολογία.  Οι παραδοσιακές εκπαιδευτικές τεχνολογίες (σχολικό βιβλίο, πίνακας, τετράδια, γραφική ύλη), έχουν εμπεδωθεί στις σχολικές πρακτικές για μακρό χρόνο. Σύμφωνα με πολλές αναλύσεις, έχουν μορφοποιηθεί σε μαθησιακές σχέσεις κατά τις οποίες ο εκπαιδευτικός είναι ο πομπός και ο μαθητής ο δέκτης. Τα διδακτικά εργαλεία βοηθούν ώστε οι μαθητές να μάθουν τους κανόνες από τα σχολικά βιβλία, να ασκούνται στα τετράδιά τους με τις σωστές-λάθος απαντήσεις, ώστε να αφομοιωθεί μια ορισμένη ποσότητα ύλης, η οποία θεωρείται επαρκής για τα μετέπειτα στάδια της ζωής. Κατά τις ίδιες αναλύσεις, αυτή η μάθηση κυριάρχησε λόγω της ανταπόκρισης στις προηγούμενες μορφές κοινωνικο-οικονομικής οργάνωσης.

Οι καιροί έχουν αλλάξει, ένας καινούργιος κόσμος επικρατεί βασισμένος στην (κοινωνικο-οικονομική) επίδραση της «τεχνολογίας παντού-πάντοτε». Η σχέση παιδαγωγικής-τεχνολογίας ήρθε τον τελευταίο καιρό στο προσκήνιο με αφορμή την (αναγκαία) εφαρμογή της τηλε-εκπαίδευσης και τα σχετικά έντονα προβλήματα (κάμερες στις τάξεις, προστασία προσωπικών δεδομένων κ.α.), αλλά είναι βέβαιο ότι η σχέση αυτή θα αποτελέσει κεντρικό εκπαιδευτικό θέμα τα επόμενα χρόνια.

Το ερώτημα είναι: Τί καινούργιο διαθέτουν οι νέες τεχνολογίες ώστε να δημιουργήσουν μια ανώτερη δυναμική στην εκπαίδευση; Ποιες οι «παιδαγωγικές» απαντήσεις με τη διαμεσολάβηση των τεχνολογιών; Ένας πρώτος τρόπος απάντησης είναι να παρουσιασθούν τα παραδοσιακά περιεχόμενα μέσω των νέων εργαλείων των τεχνολογιών. Με άλλα λόγια οι παραδοσιακές, μεταδοτικές σχέσεις μάθησης να ενισχυθούν με τεχνολογικά μέσα-πχ ένα  video-clip, μια παρουσίαση-animation, quiz σωστό-λάθος, φακέλους αρχείων, πληροφορίες κ.α. Αναμφίβολα πρόκειται για ένα νέο στοιχείο στην εκπαίδευση, μια πρώτη απάντηση. Ωστόσο η απάντηση αυτή στην καλύτερη περίπτωση μπορεί να ενδυναμώσει τις παραδοσιακές παιδαγωγικές, δεν όμως να τις μετασχηματίσει. Δεν πρέπει να παραβλέψουμε επίσης άλλα πιθανά προβλήματα, όπως ο έλεγχος των περιεχομένων από μεγιστάνες  παραγωγής-εμπορίας ψηφιακών προιόντων, η επανεμφάνιση των χειρότερων πρακτικών επίβλεψης-επιτήρησης-ελέγχων του παλιού συστήματος, το «ψηφιακό χάσμα», η μάθηση ως «μηχανική» σχέση προσώπου-οθόνης αντί μεταξύ προσώπων και μεταξύ προσώπων-φυσικού περιβάλλοντος.

Από την άλλη, οι νέες τεχνολογίες θα μπορούσαν να ενισχύσουν τη μάθηση, αλλά μόνο εάν η προσοχή εστιάζεται στη μάθηση ως ένα σύνολο ανθρωπίνων σχέσεων και εργαλείων (Βιγκότσκι), αν οι τεχνολογίες αποτελέσουν ένα μέσο που εξυπηρετεί τους ανθρώπινους σκοπούς παρά τα ίδια τα μέσα. Αν εξυπηρετούν  συγκεκριμένες πρακτικές μάθησης.

Να μερικά διαπιστωμένα, πιθανά πλεονεκτήματα της διδασκαλίας με υποβοήθηση από τις ψηφιακές τεχνολογίες:

  • Παρέχουν μαθησιακές εμπειρίες οι οποίες μπορούν να καλύψουν τις ανάγκες της διαφορετικότητας, προσωποποιημένες ανάγκες και ενδιαφέροντα των μαθητευομένων-μια απάντηση στις ανισότητες.
  • Οι πηγές πληροφόρησης στα σχολικά εγχειρίδια είναι περιορισμένες, δεν απαιτούν επιλογή εκ μέρους των μαθητών. Αντίθετα οι πληροφορίες μέσω Διαδικτύου είναι πρακτικά απεριόριστες και απαιτούν την ανάπτυξη δεξιοτήτων πλοήγησης και διάκρισης/ επιλογής.
  • Ενώ οι μαθητές των παραδοσιακών τρόπων μάθησης εξαρτιόνταν κατά πολύ από τις κεντρικές οδηγίες, τα σχολεία μπορούν, με την υποβοήθηση των ψηφιακών τεχνολογιών, να αναπτύξουν τα ίδια εκπαιδευτικά σχέδια-υλικά-προγράμματα δηλ προάγουν τον αυτόνομο-ενεργό-συμμετοχικό μαθητή.
  • Στον παραδοσιακό τρόπο μάθησης, μαθητές και εκπαιδευτικοί έπρεπε να βρίσκονται στην ίδια σελίδα ταυτόχρονα (αυστηρά συγχρονισμένη μάθηση). Ενώ δια μέσου των ψηφιακών τεχνολογιών η μάθηση μπορεί να είναι και ασύγχρονη, ώστε να ανταποκρίνεται στις ανάγκες-ρυθμούς κάθε μαθητή.
  • Ενώ η ομαδική εργασία δεν ήταν τόσο εύκολη στο συμβατικό τρόπο μάθησης, οι μαθητές μπορούν εύκολα να δουλέψουν από κοινού σε online ομάδες. Οι ομάδες αυτές δεν είναι απαραίτητο να είναι περιορισμένες μέσα στους τοίχους του συμβατικού τρόπου μάθησης- μπορούν να είναι τόσο πλατιές όσο και ο κόσμος.
  • Τα παραδοσιακά σύνορα μάθησης (οι φραγμοί, η πρόοδος, οι ευκαιρίες) ήταν προσδιορισμένα γεωγραφικά και χρονικά (οι τοίχοι της τάξης, οι σχολικές εγκαταστάσεις, ο χώρος εργασίας, το ωρολόγιο πρόγραμμα). Αντίθετα τώρα η μάθηση λαμβάνει χώρα «παντού-πάντοτε», στο σχολείο, στο σπίτι, στην εργασία, στις κοινότητες.

Τέλος η ιστορική εξέλιξη των επικοινωνιών δείχνει ότι κάθε νέο μέσο δεν καταργεί το προηγούμενο αλλά το ενσωματώνει, τροποποιώντας το και αναβαθμίζοντας σε ανώτερες λειτουργίες.

Οι προηγούμενες αναφορές επισήμαναν τις διευρυμένες διαστάσεις των σύγχρονων τεχνολογικών και κοινωνικών αλλαγών στα μαθησιακά περιβάλλοντα. Τα εκπαιδευτικά θέματα στην εποχή των ψηφιακών τεχνολογιών, δεν αφορούν απλά στην τεχνική γνώση  πρόσβασης στο διαδίκτυο. Αλλά στην προετοιμασία των νέων να γίνουν πλοηγοί των πολλών επιλογών που τους παρέχονται από τις νέες τεχνολογίες. Αυτό θα απαιτήσει την επαγγελματική βελτίωση των εκπαιδευτικών στην κατανόηση και χρήση των ψηφιακών τεχνολογιών με  τρόπους που  πραγματικά ενδυναμώνουν τη μάθηση.

Ίσως είναι πιο σημαντική η διαπαιδαγώγηση σε ιδιότητες προσώπων-προσώπων ανοιχτών, κριτικών, υπεύθυνων, ικανών να αυτοδιδάσκονται, να δημιουργούν γνώσεις συλλογικά, παρά να εστιάζουν  αποκλειστικά στη γνώση σχετικά με την τεχνολογία.

Το ζητούμενο επίσης είναι η καλλιέργεια των αξιών οι οποίες ενισχύουν την κοινωνικότητα και το δημόσιο βίο, μπροστά στην απειλή αποκλεισμών και ενός αυξανόμενου κατακερματισμού.

 

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες:
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top