Fractal

Η Αναγέννηση του Χάρλεμ (1917-1935) και οι κυριότεροι εκπρόσωποί της (Ε’ μέρος)

Του Γεωργίου Νικ. Σχορετσανίτη //

 

 

Διαβάστε το Α’ μέρος >>

Διαβάστε το B’ μέρος >>

Διαβάστε το Γ’ μέρος >>

Διαβάστε το Δ’ μέρος >>

 

 

Το χρηματιστηριακό κραχ του Οκτωβρίου του 1929 και η Μεγάλη Ύφεση που ακολούθησε στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, όχι μόνο είχε καταστροφικές συνέπειες για ολόκληρη τη χώρα, αλλά αποσυντόνισε σε δραματικό βαθμό,οικονομικά και κοινωνικά, την ίδια στιγμή και τις μαύρες κοινότητες σε όλη τη χώρα, γιατί εκείνη την περίοδο  οι αφροαμερικανοί αντιμετώπισαν και βίωσαν υψηλότερα από το μέσο όρο επίπεδα  ανεργίας και  φτώχειας. Το Χάρλεμμε τη σειρά του, επίσης, δεν θα μπορούσε να μείνει απρόσβλητο από την τρομερή οικονομική και την επακόλουθη κοινωνική αναταραχή της δεκαετίας του 1930.Όμως, η αντανάκλαση στην περιγραφείσα προηγουμένως Αναγέννηση του Χάρλεμ δεν ήταν άμεση, αφού στα πρώτα χρόνια της κρίσης, είδαν το φως της δημοσιότητας νέες και ενδιαφέρουσες εκδόσεις, ενώ  παράλληλα συνεχίστηκε και  η επιθυμία να έρθουν μπροστάγια περαιτέρω συζήτηση και σε μεγαλύτερα ακροατήρια  οι μεταβαλλόμενες τύχες της μαύρης κοινότητας της Αμερικής. Για παράδειγμα, στα 1929, η Νέλλα Λάρσεν  δημοσίευσε το ‘Passing’, και η Τζέσσυ Φάουστ το ‘PlumBun’. Οι εντάσεις, όμως, εξακολουθούσαν να υφίστανται μεταξύ της νέας γενιάς και της καθιέρωσης των πολιτικών δικαιωμάτων, η ευρύτερη περιοχή του Χάρλεμ άρχισε να παρακμάζει, να βυθίζεται σταδιακά στη φτώχεια, ενώ κάποιες σημαντικές εσωτερικές διαμάχες στην Αναγέννηση του Χάρλεμ, αποδείχθηκε δύσκολο να επιλυθούν με ικανοποιητικό τρόπο. Ο DuBois όλο και περισσότερο απογοητευόταν  και οργιζόταν με την κατεύθυνση των συγγραφέων και επικεντρωνόταν  σε άλλα θέματα.

Ο Ουάλας Θέρμαν πέθανε το 1934, και αρκετές κορυφαίες  προσωπικότητες, συμπεριλαμβανομένων των Faust και McKay, έχασαν τη δημιουργική τους ενέργεια, έτσι ώστε μέχρι το τέλος του 1934, το κίνημα της Αναγέννησης βρισκόταν σε πραγματική  παρακμή και κατιούσα και φθίνουσα πορεία. Προσωπικές δυστυχίες, θάνατοι και κοινωνικοοικονομικές δυσκολίες είχαν αφήσει ανεξίτηλα τα σημάδια τους. Οι ταραχές του Χάρλεμ του 1935, αποδείχτηκε το τελευταίο καρφί στο φέρετρο της  Αναγέννησης του Χάρλεμ, παρά το γεγονός ότι ορισμένα από τα ηγετικά στελέχη, όπως η Ζόρα Νεάλε Χέρστον συνέχισε να παράγει υψηλής ποιότητας πνευματικά δημιουργήματα, όπως για να αναφέρουμε ενδεικτικά το  υπέροχο μυθιστόρημα ‘TheirEyesWereWatchingGod’,  που δημοσιεύθηκε στα 1935. Παρόλα αυτά, αυτή ήταν ουσιαστικά η χρονιά κατά την οποία τελείωσε και η περιβόητη και εμβληματική κίνηση της Αναγέννησης του Χάρλεμ.

Μπορεί βεβαίως η συγκεκριμένη περίοδος να είχε πράγματι τελειώσει, αλλά η κληρονομιά της διαρκούσε ακόμα. Πολλοί από τους κορυφαίους συγγραφείς και υποστηρικτές, όπως οι Walter White και Dubois, συνέχιζαν να εργάζονται στο κίνημα για τα δίκαια πολιτικά τους δικαιώματα, ενώ άλλοι συνέχισαν να εξερευνούν την αφροαμερικανική κουλτούρα και να γράφουν για τη ζωή γενικώς μέσα στη μαύρη κοινότητα. Οι Κάουντυ Κάλλεν, Ζόρα Νεάλε Χέρστον και Άαρον Ντάγκλας, με τη σειρά τους, συνέχισαν την παραγωγή σημαντικών έργων. Επιπλέον, πολλοί μαύροι συγγραφείς, καλλιτέχνες και ερμηνευτές, στις δεκαετίες του 1930 και 1940, επηρεάστηκαν τα μέγιστα από την πολύπλευρη και πολυεπίπεδη  δημιουργικότητα της προηγηθείσας πορείας της Αναγέννησης. Είναι γενικός κανόνας στην ιστορία, ότι καμία  πολιτιστική μεταμόρφωση δεν γίνεται εκ του μηδενός, και έτσι φυσικά έγινε και με την  Αναγέννηση του Χάρλεμ. Εάν αυτή καθ’ εαυτή απέτυχε να θέσει τέρμα στον ρατσισμό και να πετύχει κάποια πράγματα στο επίμαχο θέμα  των πολιτικών δικαιωμάτων για τους αφροαμερικανούς, αυτό δεν σημαίνει ότι απέτυχε στους στόχους που είχε θέσει εξαρχής.  Το ζήτημα της επιτυχίας ή της αποτυχίας, φυσικά,  εξαρτάται από το τι εννοούμε με τους όρους  επιτυχία και αποτυχία. Αλλά όπως κι αν θέσουμε το θέμα, η Αναγέννηση του Χάρλεμ, ήταν η πιο δημιουργική και ίσως η πιο σημαντική περίοδος των  γραμμάτων και τεχνών για τους Αφροαμερικανούς. Όχι μόνο μεταμόρφωσε την εικόνα και την ιστορία της μαύρης κουλτούρας, αλλά και αγκάλιασε τις αφρικανικές ρίζες της και έφερε την επανάσταση και τον καινούργιο τρόπο με τον οποίο οι Αφροαμερικανοί, έβλεπαν τους εαυτούς τους μέσα στην μικτή φυλετικά αμερικανική κοινωνία. Οι Αφροαμερικανοί τώρα είχαν πραγματική συνείδηση ​​του εαυτού τους, ένα εύχρηστο και άξιο παρελθόν και μια ζωντανή πνευματική κίνηση που τους έδινε ένα διαφορετικό φως στην πορεία τους για τα επόμενα χρόνια. Η Αναγέννηση του Χάρλεμ, είχε επίσης αντίκτυπο σε μια νέα γενιά συγγραφέων, πολιτιστικών ακτιβιστών και  ηγετών των αγώνων για πολιτικά δικαιώματα. Για παράδειγμα, πολλοί υπέροχοι μαύροι συγγραφείς, όπως ο Ρίτσαρντ Ράιτ, η  Μάγια Αγγέλου, ο Τζέιμς Μπάλντουιν και ο Αμίρι Μπαράκα, για να αναφέρουμε ενδεικτικά μόνο μερικούς από αυτούς, και ακόμη η Τόνι Μόρρισον, επηρεάστηκαν σαφώς από την κίνηση της Αναγέννησης του Χάρλεμ.  Είναι αλήθεια ότι πολλά από αυτά τα άτομα είχαν ξεχαστεί για λίγο και κάποιοι αποσύρθηκαν και πέθαναν μέσα στη φτώχεια και την αφάνεια,  αλλά από τη δεκαετία του 1960 κι ύστερα, ξεπρόβαλε μια νέα γενιά ηγετών των πολιτικών δικαιωμάτων, συγγραφέων και μαύρων καλλιτεχνών, οι οποίοι αναβίωσαν  μ’ ένα καινούργιο τρόπο τις υπολήψεις και τις καριέρες των μεγάλων συγγραφέων, καλλιτεχνών και ποιητών που χάραξαν την περίοδο  των δεκαετιών της Αναγέννησης του Χάρλεμ. Πράγματι, μαύροι πολιτικοί ηγέτες όπως οι Μάρτιν Λούθερ Κινγκ,  Μάλκολμ Χ, Έλλα Μπέικερ  και τόσοι άλλοι ήταν καλοί γνώστες της μεγάλης συνεισφοράς της Αναγέννησης του Χάρλεμ. Επιπλέον, διατρέχοντας ολόκληρη την περίοδο από τα 1920 έως τα 1940, οι DuBois και A. PhilipRandolph, μετέφεραν και μεταλαμπάδευσαν το φως της Αναγέννησης στην επόμενη γενιά των ηγετών των πολιτικών δικαιωμάτων που εμφανίστηκαν μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Οι μαύροι κριτικοί των πολιτιστικών υποθέσεων, καθώς και οι καλλιτέχνες της νέας γενιάς, γνώριζαν καλά τι σήμαινε η Αναγέννηση του Χάρλεμ στην μαύρη κοινότητα, αλλά  και τις Ηνωμένες Πολιτείες, ως σύνολο. Είχε βαθιά επίδραση στη μαύρη τέχνη και τον πολιτισμό, όπως τη λογοτεχνία, τη ζωγραφική, τη γλυπτική, το θέατρο και την ποίηση. Ενώ η αποκαλούμενη χαμένη γενιά των συγγραφέων απέρριψε την αμερικανική κουλτούρα της δεκαετίας του 1920, οι συγγραφείς της Αναγέννησης του Χάρλεμ, κοπίασαν και εργάστηκαν πάνω σε βασικά θέματα στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής,  με  την εμπλοκή τους ιδιαίτερα στους φυλετικούς προβληματισμούς και το ρατσισμό. Ακόμη και αν η Αναγέννηση του Χάρλεμ, ήταν μια έκφραση εκείνου που ο DuBois ονόμαζε ‘ταλαντούχο δέκατη’ (talentedtenth), η ταλαντούχα αυτή ομάδα επηρέασε την αμερικανική κοινωνία και τον πολιτισμό για τα επόμενα χρόνια. Για παράδειγμα, ο Λάνγκστον Χιουζ, θεωρείται ως κατεξοχήν ποιητής του εικοστού αιώνα και ένας από τους σημαντικότερους ποιητές στην αμερικανική ιστορία. Ο AlainLocke εξακολουθεί να θεωρείται ως ένας από τους πιο σημαντικούς διανοούμενους στην αμερικανική ακαδημαϊκή κοινότητα του αιώνα του και αρκετοί καλλιτέχνες όπως ο DukeEllington και η JosephineBaker, με τη σειρά τους, θεωρούνται μουσικές ιδιοφυίες και κυριολεκτικά αξιοσημείωτα σύμβολα  του αιώνα αυτού. Αλλά η Αναγέννηση του Χάρλεμ, ήταν κάτι περισσότερο απ’ όλα αυτά. Ήταν πραγματικά μια μετασχηματιστική κοινωνική και πολιτιστική κίνηση που είχε ευρύ αντίκτυπο στην πολιτική, τις φυλετικές σχέσεις και την ταυτότητα των μαύρων. Ήταν ένα γεγονός που άλλαξε την Αμερική, η οποία βάδιζε σε μια νέα εποχή που θα μετέτρεπε τη μαύρη κοινωνία και τον μικτό αμερικάνικο πολιτισμό. Η κληρονομιά και τη σημασία του κινήματος είναι γνωστή στις μέρες μας, και ευρέως αποδεκτή από τους μελετητές όλων των εθνικοτήτων και βεβαίως των πολιτικών πεποιθήσεων.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top