Fractal

✔ Το κείμενο του κ. Ιωάννη Χρυσουλάκη, Γ.Γ. Δημόσιας Διπλωματίας και Απόδημου Ελληνισμού, στην εκδήλωση του Κέντρου Ελληνικής και Αραβικής λογοτεχνίας και πολιτισμού

 

 

 

Στη δεύτερη συνάντηση Ελλήνων και Αράβων ποιητών, με τίτλο «Από άλλο τόπο», συμμετείχε έπειτα από πρόσκληση του Κέντρου Ελληνικής και Αραβικής Λογοτεχνίας και Πολιτισμού (Κ.Ελ.Α.Λ.Π.) της CulturePolis, ο γενικός γραμματέας Δημόσιας Διπλωματίας και Απόδημου Ελληνισμού κ Ιωάννης Χρυσουλάκης. Η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε διαδικτυακά στις 29 Ιανουαρίου 2021.

 

 

Εκλεκτοί ποιητές και μεταφραστές, Αγαπητοί φίλοι,

Σας καλησπερίζω από τη Γενική Γραμματεία Δημόσιας Διπλωματίας και Απόδημου Ελληνισμού στο Υπουργείο Εξωτερικών!

Κατ’αρχάς, επιτρέψτε μου να ευχαριστήσω το Κέντρο Ελληνικής και Αραβικής Λογοτεχνίας και Πολιτισμού για την πρόσκληση να βρεθώ ανάμεσα σε τόσο αξιόλογους διακόνους των γραμμάτων.

Συγκινούμαι ειλικρινώς όταν μου δίνεται η ευκαιρία να μιλήσω με ανθρώπους που έχουν τις δικές σας ευαισθησίες και τη δική σας ματιά στα ανθρώπινα πράγματα.

 

Αγαπητέ Πρόεδρε,

κάνετε μια πολύ αξιέπαινη δουλειά, συνεχίστε έτσι.

Η δική μου πλευρά, αυτή της Δημόσιας και της Πολιτιστικής Διπλωματίας, μπορεί να φαντάζει διαφορετική από εκείνη της ποίησης. Ωστόσο, ανοίγει κι αυτή ένα μεγάλο παράθυρο στον κόσμο και συνδράμει τα μέγιστα στην προσέγγιση των λαών μεταξύ τους. Επιτρέπει να αντιληφθούμε καλύτερα τους γύρω μας, τους κοντινούς και τους μακρινούς, τις ανησυχίες και τα όνειρά τους. Επιτρέπει και στην Ελλάδα, ως χώρα, να εκφράσει και να μεταλαμπαδεύσει τη δική της ματιά για την κοινωνία του σήμερα.

Η Πολιτιστική Διπλωματία και δη η ελληνική διαθέτει ένα πολυδύναμο όχημα στα χέρια της: την ποίηση. Οι ποιητές μας είναι οι διαμεσολαβητές της κουλτούρας και του πολιτισμού μας.

Η ποίηση είναι η βάση μιας επικοινωνιακής διαμεσολάβησης που αφενός τέρπει, αλλά παράλληλα επιμορφώνει, καθώς, συχνά, παρέχει στοιχεία και μαρτυρίες. Τα στοιχεία προσφέρουν συμπληρωματική γνώση, ίσως και αποκλειστική πληροφορία, απαραίτητη για την ορθή εκτέλεση των διπλωματικών σχέσεων.

Μέσω της Πολιτιστικής Διπλωματίας προωθείται η σύγχρονη εικόνα και σκέψη της χώρας προς τα έξω. Οι πολιτιστικές ανταλλαγές συνδράμουν στη δημιουργία κλίματος εμπιστοσύνης και αμοιβαίου οφέλους μεταξύ των λαών. Πρακτικά, η Πολιτιστική Διπλωματία και δη το παράδειγμα των ποιητών, προάγει πρότυπα συμπεριφοράς, που υποσυνείδητα δημιουργούν μια συνολική εικόνα για τη χώρα.

Επομένως, η επικοινωνιακή διαμεσολάβηση μέσω της ποίησης, είναι ιδιαίτερα σημαντική για τη διεθνή διπλωματία. Οι ποιητές, σε συνεργασία με επαγγελματίες διπλωμάτες και αρμόδιους φορείς, θα μπορούσαν να διαδραματίσουν καθοριστικό ρόλο σε θέματα σχετικά με την ειρήνη, τον πολιτισμό και τα ανθρώπινα δικαιώματα. Κάτι τέτοιο θα πρέπει να είναι ιδιαίτερα εύκολο στους έλληνες και τους άραβες ποιητές, καθώς έχουν στα εφόδιά τους τον πλούτο δύο σημαντικότατων πολιτισμών.

Ο ελληνικός πολιτισμός αδιαμφισβήτητα είναι από τους κύριους διαμορφωτές του δυτικού, κυρίαρχου στον σύγχρονο κόσμο πολιτισμού. Η κληρονομιά μας είναι ένα οικουμενικό φως που ανατροφοδοτεί την ανθρωπότητα, ιδίως σε περιόδους κρίσης. Μιλάμε για έναν πολιτισμό ανθρώπινο. Πλάστηκε σε μια προσπάθεια επιβίωσης σε τόπους πολλές φορές ξερούς και αφιλόξενους. Γεννήθηκε και παραμένει πάντοτε ανθρωποκεντρικός και καθιστά ξεχωριστή ακόμα και τη χριστιανική μεταφυσικότητα την οποία διαπέρασε. Φέρει δε πάνω του σημαντικές απαντήσεις στα ερωτήματα κάθε ιστορικής εποχής.

Από την άλλη πλευρά, ο αραβικός πολιτισμός είναι μια τεράστια δύναμη μέσα στην Ιστορία. Ανέπτυξε κι εκείνος τη γνώση σε πολλές πτυχές των ανθρωπίνων πραγμάτων. Συμπορεύτηκε σε πολλά σημεία με τον ελληνικό πολιτισμό. Τολμώ να πω πως κράτησε την ελληνική σκέψη και την πήγε τόσο μακριά, ώστε να γίνει κι ο ίδιος κλασικός. Η συμπόρευση αυτή συνεχίζεται και έως σήμερα. Πορευόμαστε μαζί και μας ενώνουν σκέψεις και κοινά κομμάτια ιστορίας. Και, φυσικά, μας ενώνει και η ποίηση.

Μια ματιά στη σύγχρονη αραβική ποίηση, πάντα με οδηγό την αξιολογότατη ανθολογία της κυρίας Πέρσας Κουμούτση, μας ταξιδεύει στις δεκαετίες του ’50 και του ’60. Τότε που τα αραβικά κράτη αποτίναξαν την αποικιοκρατία. Έπειτα διαβάζουμε για το παλαιστινιακό ζήτημα και αργότερα έρχεται ο πόλεμος στο Ιράκ. Πιέζουν ζητήματα όπως η χειραφέτηση της γυναίκας και η μετανάστευση μερίδας νέων στην Ευρώπη.

Τα σημερινά προβλήματα του αραβικού κόσμου έχουν μετατοπίσει αρκετά τη θεματολογία της αραβικής ποίησης. Η λεγόμενη «Αραβική Άνοιξη» έφερε τους δημιουργούς αντιμέτωπους με παρωχημένα ήθη. Όλα τα παραπάνω επιτάχυναν τη δημιουργία μιας νέας γενιάς ποιητών, όπως οι εκλεκτοί παρόντες της σημερινής συνάντησης. Η αραβική ποίηση, όπως μας λέει η εξαίρετη οδηγός μας, έχει γίνει τώρα ορμητική, ρεαλιστική, αλληγορική και συμβολική.

Παράλληλα, η σημερινή ελληνική ποίηση, κατά κύριο λόγο, εκφράζει την πηγαία αγωνία για τα κοινωνικά και υπαρξιακά αδιέξοδα του σύγχρονου δυτικού ανθρώπου. Αντί για την κυρίαρχη «ελληνικότητα» που χαρακτήριζε τους ποιητές μας σε παλαιότερες εποχές, η έμπνευση πηγάζει κυρίως από τα σύγχρονα βιώματα των ανθρώπων, τα κοινά σε όλο τον κόσμο. Και γράφεται έτσι ώστε να επικοινωνεί με τις εμπειρίες, τις αγωνίες και τις ελπίδες των ανθρώπων παντού. Ποιητές-ταξιδιώτες οι σύγχρονοι έλληνες, που σκύβουν πάνω από τα αρώματα άλλων τόπων. Ποιητές με μια διαφορετική οπτική, που προσδοκά να περάσει και να ζυμωθεί με εκείνη άλλων λαών και λογοτεχνιών. Θα μας μιλήσουν περισσότερο ίσως γι’αυτό οι πολυβραβευμένοι έλληνες ποιητές που είναι μαζί μας σήμερα.

Και οι δύο πλευρές, η ελληνική και η αραβική, εκφράζουν την έντονη ανάγκη για ελευθερία και αγάπη. Υψώνουν ένα κάλεσμα για ατομική και κοινωνική χειραφέτηση που μένει ανοιχτό σαν πληγή, αλλά και σαν πιθανότητα προς εξερεύνηση. Η ποίηση μπορεί σίγουρα να βοηθήσει σε αυτή την εξερεύνηση. Άλλωστε, όπως μαθαίνουμε από έναν ποιητή των νομάδων της ερήμου: «η δουλειά του ποιητή είναι να θυμάται πού υπάρχουν οι τρύπες με το νερό. Η επιβίωση όλων εξαρτάται από αυτό το νερό στις διάσπαρτες τρύπες της ερήμου. Όταν οι υπόλοιποι ξεχνούν πού θα τις βρουν, οι ποιητές τούς οδηγούν σε αυτές».

Θα παραθέσω εδώ, ένα απόσπασμα από το εμβληματικό έργο του Λιβανέζου ποιητή Χαλίλ Γκιμπράν “ο Προφήτης” αναφορικά με τη φιλία, αφού μιλάμε για ελληνο-αραβική φιλία :

 

“Ο φίλος σας είναι η εκπλήρωση των αναγκών σας.

Είναι το χωράφι που εσείς σπέρνετε με αγάπη και θερίζετε με ευγνωμοσύνη. Και είναι το τραπέζι σας και το παραγώνι σας. (…)

Και δίνετε το καλύτερο εαυτό σας στο φίλο σας. Aφού θα γνωρίσει την άμπωτη του κυμάτου σας,

δώστε του να γνωρίσει και την παλίρροιά του. .”

 

Σας ευχαριστώ πολύ.

 

 

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top