Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Ο Γιάννης Ξανθούλης στα καλύτερά του
22/12/2020, 8:32 μμ

Ο Γιάννης Ξανθούλης στα καλύτερά του

Γράφει η Λεύκη Σαραντινού //

 

Γιάννης Ξανθούλης «Ζωή μέχρι χτες», εκδ. Διόπτρα

 

Ένα από τα πιο ολοκληρωμένα μυθιστορήματά του, με ενδιαφέρουσα υπόθεση και ανατρεπτική πλοκή, χαρίζει στο ελληνικό αναγνωστικό κοινό με το νέο του βιβλίο ο καταξιωμένος λογοτέχνης Γιάννης Ξανθούλης. Ένας Ξανθούλης που, από τη μια είναι τόσο ίδιος με τα προηγούμενα βιβλία του-αναγνωρίζει κανείς ότι διαβάζει Ξανθούλη ήδη από την πρώτη κιόλας σελίδα, τόσο χαρακτηριστική είναι η γραφή του- μα, συνάμα, και τόσο διαφορετικός μέσα από ένα βιβλίο με ανανεωμένη, ολόφρεσκη γραφή κι ας περιέχει την εκ βαθέων εξομολόγηση μίας ηλικιωμένης γυναίκας.

Η Αμφιτρίτη-Ρίτα Βράνη υπήρξε μία γυναίκα που μια ζωή αψηφούσε τις συμβάσεις, μια γυναίκα η οποία ήθελε να ζει τη ζωή της όπως η ίδια όριζε, χωρίς να λαμβάνει υπόψιν της κοινωνικές και ηθικές συμβάσεις. Και πράγματι, την έζησε όπως ήθελε, πληρώνοντας όμως ένα πολύ ακριβό τίμημα.

Η Αμφιτρίτη- Ρίτα, κόρη καλής οικογενείας με προοπτικές ενός γνωστού Αθηναίου γιατρού αφροδισιολόγου, είναι, εν ολίγοις, μία πολλά υποσχόμενη νέα. Ο έρωτας, τον οποίο τόσο ξώφαλτσα έχει γνωρίσει μέσω της κάπως ανορθόδοξης ιδιότητας του πατέρα της, ο οποίος έχει τρελαθεί να γιατρεύει σύφιλη, θα αποδειχτεί γι’ αυτήν η πηγή της δύναμής της, μα και η καταστροφή της, ο καταλύτης, ο οποίος θα σφραγίσει τη νιότη της. Η Αμφιτρίτη-Ρίτα θα χάσει πολλά. Μα, θα κερδίσει και πολλά, έστω κι αν θα της τα επιστρέψει τελικά με μεγάλη καθυστέρηση η ίδια η ζωή.

Στο βιβλίο “Ζωή μέχρι χτες” για άλλη μία φορά ένας άντρας κατορθώνει να διεισδύσει αριστοτεχνικά στον ψυχισμό μιας ηλικιωμένης γυναίκας η οποία αναπολεί τη ζωή και τη χαμένη νιότη της, με επίκεντρο τα χρόνια της “ερωτικής αφύπνισης”, δηλαδή τα χρόνια της εφηβείας.

Ο τίτλος του έργου υποδεικνύει ότι η ζωή της Αμφιτρίτης-Ρίτας έχει ήδη τελειώσει, κάτι διόλου περίεργο για μια γυναίκα η οποία διανύει την όγδοη δεκαετία της ζωής της. Είναι όμως, συγχρόνως, και ένας τίτλος ο οποίος υποδηλώνει και μία αρκετά έντονη ζωή και δράση στα νιάτα της. Τουλάχιστον μέχρι την 21η Απριλίου του 1967, τότε που άλλαξαν όλα, τόσο για τη ζωή της Αμφιτρίτης- Ρίτας όσο και για την ίδια τη χώρα μας.

Το παρελθόν συνδιαλέγεται συνεχώς με το παρόν, αφού οι οικογενειακές αναμνήσεις βρίσκουν πάντοτε χώρο να εμφιλοχωρούν στο παρόν της Αμφιτρίτης-Ρίτας. Οι οικογενειακές σκηνές από τα παιδικά χρόνια της Αμφιτρίτης-Ρίτας από την Αθήνα της δεκαετίας του ’60 απηχούν ταυτόχρονα και μνήμες των δικών μας παιδικών χρόνων, τουλάχιστον για τους μεγαλύτερους από εμάς. Αυτά τα χρόνια περιγράφονται σαν μια άλλη belle epoque, με μνήμες αρωμάτων, γεύσεων και αίσθησης από τα τέλη του 20ου αιώνα. Μαζί με την αφηγήτρια, επομένως, νοσταλγούμε κι εμείς. Η Μπούκη, ο Φοίβος, η Μαρκετούση, ο Κύριλλος Βράνης και οι άλλοι μας θυμίζουν πολλές φορές με τη συμπεριφορά τους ηθοποιούς από τον παλιό καλό ελληνικό κινηματογράφο.

 

Γιάννης Ξανθούλης

 

Μεγαλωμένη σε οικογένεια αυστηρών αρχών, η Αμφιτρίτη-Ρίτα ένιωθε συχνά να ασφυκτιά κάτω από τον αυστηρό πατρικό έλεγχο. Η όλη ηθική της εποχής συμβολίζεται στον πίνακα “Η πορεία προς Εμμαούς”, ο οποίος κρεμασμένος σε περίοπτη θέση στο σαλόνι του σπιτιού, μοιάζει να απευθύνει μία μόνιμη μομφή στον ανήσυχο ψυχισμό της Αμφιτρίτης-Ρίτας που θέλει να αφεθεί έρμαιο των ερωτικών ορμών της ηλικίας της.

Η γραφή του Γ.Ξ. είναι η γνωστή γραφή του “αποτυπώνουμε επακριβώς τις σκέψεις μας στο χαρτί αγνοώντας τους κανόνες της τυποποίησης και γενικά οποιουσδήποτε κανόνες αποπειρώνται να βάλουν τη γραφή μας σε καλούπι”. Πρόκειται, δηλαδή, για τη γνωστή γραφή του συγγραφέα με τον γλυκό αυτοσαρκασμό, την αδιόρατη πολλές φορές ειρωνεία προς όλα τα καλώς- ή κακώς- κείμενα και τον άκρατο ρεαλισμό της.

Βιβλίο νοσταλγικό, συγκινητικό, με μία διάχυτη αύρα μελαγχολίας και με μία αδιόρατη νότα θλίψης να πλανάται στις σελίδες του, το νέο βιβλίο του Γ.Ξ. τον δικαιώνει και πάλι ως λογοτέχνη που σέβεται τους αναγνώστες του, προσφέροντάς τους κάθε φορά και κάτι νέο στη μυθοπλασία, τηρώντας όμως, παράλληλα, με συνέπεια τη φροντίδα της γραφής.

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: , ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top